دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

تلخیص البیان عن مجازات القرآن

No image
تلخیص البیان عن مجازات القرآن

معرفی کتاب

این کتاب نخستین کتاب کاملی است که در قرآن هدف واحدی را تعقیب می‌کند و آن خط سیر مجازات و استعارات در کلام خداوندی است .این حرکت مهم بلاغی که در یک موضوع خاص در قرآن کریم انجام گرفته است، نشان می‌دهد که سیّد رضی کسی است که نخستین گام را در تعریف مجازات و استعارات قرآن برداشته و به تألیفی مستقل در این باره پرداخته است.
سید رضی، در این کتاب سوره سوره و آیه آیه قرآن را بررسی کرده است.در مزیت آن همین بس که تاکنون هیچ کتابی در مجازات قرآن، نتوانسته است با آن برابری کند. ملا کاتب چلبی، صاحب کتاب«کشف الظنون»، در این باره چنین آورده است:«عزالدین بن عبد السلام، دانشمند معروف مصری(در گذشته به سال 660 ه)، کتابی به نام مجاز القرآن نوشته که جلال الدّین سیوطی (در گذشته به سال 911 ه)آن را به صورت فشرده به نام مجاز الفرسان الی مجاز القرآن نگاشته است.ولی هیچ یک از این‌ها در معنای بیان استعاری مجاز که در انحصار سید رضی بوده است، به پایه تلخیص البیان نمی‌رسند.»
در واقع می‌توان چنین داوری کرد که کتاب سید رضی، تفسیری ویژه در تبیین مجازات و استعارات قرآنی است که مؤلف در آن کم‌تر به بیان قصص و اخبار و مسائل فقهی و غیره اهتمام کرده است[i]
کتاب تلخیص البیان، تفسیر کامل قرآن به معنای صحیح کلمه نیست، زیرا سید رضی آیات را کلمه کلمه شرح نکرده است؛کاری که طبری، نسفی، قرطبی، بیضاوی، ابن کثیر و...بدان پرداخته‌اند.بلکه قرآن را سوره به سوره در معرض پژوهش دقیق قرار داده و هر یک را از دیدگاه مجاز بیانی تحلیل کرده است.مثلا در
سیّد رضی و "تلخیص البیان فی مجازات القرآن"
مهدی تجلیل کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث سوره‌ای که 200 آیه یا بیش‌تر داشته است، جز ده آیه را به پژوهش مجازی اختصاص نداده است(آیاتی که در آن مجاز به کار نرفته، مورد تفسیر او قرار نگرفته‌اند).[ii]
البته سید رضی در موضوع تفسیر قرآن کتاب دیگری با عنوان«حقائق التأویل»به رشته تحریر درآورده است


ارزش علمی و ادبی کتاب تلخیص البیان فی مجازات القرآن
سید در آغاز کتاب"مجازات النبویّه"به جایگاه و ارزش کتاب تلخیص اشاره کرده و چنین آورده است: [iii]"در زیبایی و ارزش این گنجینه، که به نام تلخیص البیان فی...نگاشته‌ام، لازم است بگویم، در تألیف آن راهی را پیموده‌ام که تاکنون پیموده نشده و دری را گشوده‌ام که تاکنون هیچ کس آن را نگشوده است"

قراءات در تلخیص البیان
با دقت در عبارت‌های این کتاب کاملا روشن می‌شود که سید رضی بسیاری از آیات را بر اساس قرائت‌های غیر شاذّی آورده است که در عین حال با قرائت قرآنی موجود و در دسترس ما تفاوت دارد.به عبارت دیگر، او قرائت‌هایی را برگزیده است که با قرائت‌های هفتگانه متواتر و مشهور تناسب دارند؛ [iv] به عنوان نمونه :
در سوره البقره در آیه‌" یخادعون الله و الذین آمنوا و م
[به تصویر صفحه مراجعه شود]
در سوره التحریم،

"یخادعون الاّ انفسهم" [v] ، قرائت حمزه و کسائی و عاصم و ابن عامر را آورده است:"و ما یخدعون".

 ,,,,قرائت"نصوحا"را با قرائت "نصوحا" آورده است که اولی به ضمّ نون و دومی به فتح نون است[vi] :"یا ایّها الّذین آمنوا توبوا إلی اللّه توبة نصوح. [vii]

ضمّ نون همان قرائت ابوبکر بن عیاش است که این قرائت را از عاصم بن ابی النجود گرفته است

 ,,,منابع

رشد آموزش قرآن 1383 شماره 5



[i] المجازات النبویّه

[ii] دیوان شعر، گردآوری توسط ابو حکیم الخبری

[iii] خصائص الائمه

[iv] حقائق التأویل فی متشابه التنزیل

[v] معانی القرآن

[vi] الحسن من شعر الحسین

[vii] کتاب رسائل، گردآوری از ابو اسحاق الصّابی

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

مولف

جدیدترین ها در این موضوع

No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان ضرورت تحصیل علم اخلاق

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان ضرورت تحصیل علم اخلاق در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان سلوک قلبی

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان سلوک قلبی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رهائی از وسوسه های شیطان

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رهائی از وسوسه های شیطان در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه توفیق در تحصیل علم

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه توفیق در تحصیل علم در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان تقوی الهی و آثار آن

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان تقوی الهی و آثار آن در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.

پر بازدیدترین ها

No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان توبه دریچه ای بسوی رحمت الهی

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان توبه دریچه ای بسوی رحمت الهی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رشد معنوی

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رشد معنوی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رهائی از وسوسه های شیطان

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان راه رهائی از وسوسه های شیطان در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان آثار ارتباط با پروردگار

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان آثار ارتباط با پروردگار در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان آثار کرنش در برابر دستورات الهی

سخنرانی استاد حق شناس با عنوان آثار کرنش در برابر دستورات الهی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS