27 بهمن 1395, 3:21
زهرا اجلال
امام صادق (ع) درباره اينكه دوستان خود را به داشتن چه خصلت‌هايي امتحان كنيم،فرمودند: برادران خود را به دو خصلت بيازماييد. اگر آن دو خصلت را داشتند با آنها دوستي كن و گرنه از ايشان دوري كن، دوري كن، دوري كن. آن دو خصلت اين‌‌هاست: پايبندي به خواندن نماز در وقت خود و نيكي كردن به برادران در روزگار سختي و آسايش. دوستى، رفاقت و برادرى را مى توان يكى از شاخ و برگ هاى درخت اجتماع و از جمله نعمت هاى بزرگ الهى به حساب آورد كه خداوند نيز به آن عنايت خاصى دارد، تا آنجا كه مى‌فرمايد: به ياد آريد نعمت هاى خداوند را كه دشمن يكديگر بوديد و او ميان دل هاى شما الفت ايجاد كرد و به بركت نعمت او برادر شديد (آل عمران / 103). بنابراين اسلام نه تنها دوستى و رفاقت با افراد واجد شرايط را تأييد مى‌كند، بلكه ما را به برادرى و دوستى و رفاقت امر فرموده است. چرا كه مصاحبت با صالحان رنج و تعب را مى برد، به روح و روان نشاط مى بخشد و هنگام گرفتارى، بسيارى از مشكلات بدين وسيله حل مى شود و بالاتر از همه اينكه زندگى را از بیهودگی و پوچى نجات مى دهد و با ارزش هاى متعالى آشنا مى كند و موجب قرب به خدا مى شود. چنانچه در روايتى پيامبر (ص) مى فرمايند: بنگريد با چه كسى هم سخن مى‌شويد، زيرا هر كس كه مرگش فرا رسد، در پيشگاه خداوند يارانش در برابرش مجسّم مى شوند. اگر از نيكان باشند، او نيز در زمره نيكان قرار مى گيرد و اگر از بدانند، او نيز در زمره بدان قرار مى گيرد. (اصول كافى، ج 4، ص 451) در اين ميان اسلام براي اينكه چه كساني را براي دوستي خود انتخاب كنيم راهكارها و كدهايي ارائه نموده است كه در اين فرصت به چند نمونه از اين كدها با توجه به روايات مي‌پردازيم: رسول خدا (ص) مي‌فرمايد: اى ابوذر، همنشين و دوست صالح بهتر از تنهايى است و تنهايى بهتر از همنشين بد است (بحارالانوار، ج 77، ص 84).
در جمع‌هاي دوستانه اين طور نيست كه همه امور و برخوردها رضايت بخش و با سليقه و ميل و روحيات يكايك افراد سازگار باشد. به جز معصومان (ع)، انسان‌هاي ديگر مصون از خطا و اشتباه نيستند و ممكن است از روي عمد يا خطا لغزش‌هايي از سوي برخي دوستان صورت گرفته و سبب رنجش ديگران شوند. از اين رو هر يك از دوستان بر اساس حكم عقل و آموزه‌هاي ديني بايد قبل از هر چيز با تمرين و ممارست، سعه صدر و قدرت لازم براي تحمل اين قبيل لغزش‌ها را كسب كنند تا بتوانند با اخلاق نيكو و برخوردي شايسته و به دور از عصبانيت و خشم و متوسل شدن به ابزار ناروا از كنار آنها عبور كنند و بر دوستي‌هاي خود تداوم بخشند. بزرگان دين، ظرفيت نداشتن و برخوردار نبودن از سعه صدر و قدرت تحمل لغزش‌هاي دوستان را از جمله عوامل منفي و از صفات ناپسند دوستان دانسته و توصيه كرده‌اند دوستان خود را با توجه به اين نكته انتخاب كنيد. امام صادق(ع) به بعضي از اصحاب خود فرمود: كسي كه سه بار به تو خشمگين شد و در حق تو بد نگفت، او را دوست خود كن (بحارالانوار، ج 78، ص 251). آن حضرت در جايي ديگر مي‌فرمايد: كسي را به علامت دوستي نشناس تا او را در سه چيز آزمايش كني: 1ـ به خشمش بنگر كه آيا او را از حق به باطل مي‌كشاند يا خير 2ـ در درهم و دينار 3- مسافرت كردن (همان منبع). دوست واقعي كسي است كه به ستم و جفاي دوست خود بردبار باشد و رضايت او را بر رضاي خود مقدم دارد. امام باقر(ع) فرمود: بدترين دوست كسي است كه تو را به هنگام بي‌‌نيازيت حفظ كند و به وقت تنگدستي رها سازد (ميزان الحكمه، ج 1، ص 53).
قرآن مي‌فرمايد: «اي اهل ايمان با آن گروه از اهل كتاب و كافران كه دين شما را به بازيچه گرفتند دوستي مكنيد. زماني كه شما نداي نماز بلند مي‌كنيد آن را به مسخره و بازي مي‌گيرند زيرا آن قوم مردمي نادان و بي‌خردند.» (مائده، آيه 57). ان شاء ا... كه بتوانيم با انتخاب دوستان شايسته مسير قرب الي‌ا... را به راحتي و زيبايي طي كنيم.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان