کتاب زیبایی شناسی و غایت شناسی در نظام کانت

کتاب مذکور در پی روشن سازی مباحث «نقد قوه حکم» کانت و بررسی نحوه ارتباط آن با معرفت شناسی (نقد اول کانت) و اخلاق (نقد دوم کانت) کانت است.

در این اثر، ابتدا (فصل اول) «قوه حکم تأملی» (محور «نقد قوه حکم») بررسی شده است، که در ذیل این عنوان به بررسی «حکم»، «قوه حکم»، «تأمل»، «حکم تعیّنی و حکم تأمّلی» و «اصل استعلایی قوة حکم تأمّلی» پرداخته شده است. با مشخّص شدن معنای «قوه حکم تأمّلی» به بررسی دو مورد آن یعنی زیبایی شناسی (فصل دوم) و غایت شناسی (فصل سوم) پرداخته شده است.

مؤلفه های چهارگانه امز زیبا از نظر کانت و بحث از امر والا از گنجانیده های فصل دوم است. «غایت شناسی در موجودات آلی»، «ارگانیسمها و علیت مکانیکی طبیعت»، «استقراء»، «اخلاق»، «غایت شناسی نسبی» زیرعنوانهای فصل سوم است.

در خلال این مباحث، سعی نگارنده بر این است که نشان دهد رشتة وحدت بخش دو بخش نقد سوم، «قوة حکم تأملی» و اصل استعلایی آن یعنی «اصل غایتمندی بدون غایت طبیعت» است؛ تا بدین طریق، یکپارچگی این اثر مهم کانت و جایگاه غایت شناسی در آن روشن شود.

در مرحله بعد (فصل چهارم) با بحث از زیبایی شناسی و اخلاق، رابطه نقد سوم و دوم کانت بررسی شده است. «اهمیت اخلاقی زیبایی طبیعی»، «زیبا: نماد اخلاقیت» از جمله زیرعنوانهای این فصل است.

فصل پنجم، بررسی رابطه این نقد با دو نقد پیشین، و بحث از رابطه دو جهانی است که کانت در دو نقد پیشتر خویش ترسیم نموده است. در پایان این فصل، با جمع بندی نتایج مباحث مطرح شده در کتاب، از جایگاه نقد سوم سخن به میان آمده است.