دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

علت صوری

No image
علت صوری

كلمات كليدي : علت صوري، صورت، صورت جسميه، صورت نوعيه، بالقوه، بالفعل

نویسنده : مهدي افضلي

علت صوری یکی از اقسام عمده و مهم علل به طور عام است. ارسطو مدعی است که پیش از من تنها افلاطون به آن اذعان کرده و در مورد شناخت مُثل و ارباب انواع، بدان تمسک جسته‌ است، ولی سایر فیلسوفان نسبت به آن توجهی نداشتند. در فلسفه اسلامی علت صوری به عنوان یکی از علل در امور مرکب و مادی مورد پذیرش قرار گرفته و زوایای بیشتری از آن باز شده است.

مراد از علت صوری، چیزی است که ملاک فعلیت یافتن جسم و خروج آن از حالت بالقوه می‌باشد. ویژگی‌های موجود در اجسام به همین علت صوری بر‌می‌گردد. فیلسوف معاصر مسلمان، محمد تقی مصباح یزدی اطلاق علت به علت صوری را خالی از مسامحه نمی‌دانند. به نظر ایشان علت مادی و صوری مخصوص معلول‌های مادی است و اطلاق علت بر آن‌ها خالی از مسامحه نیست. اما اغلب فلاسفه مسلمان آنرا به عنوان علت حقیقی پذیرفته اند. به طور کلی در فلسفه اسلامی از دو نوع صورت بحث شده ‌است: صورت جسمیه و صورت نوعیه. صورت به معنای صورت جسمیه که همان نیز علت صوری می‌باشد مورد قبول همه مکاتب فلسفی اسلامی است، ولی صورت به معنای صورت نوعیه که منشأ آثار خاص می‌شود مورد پذیرش دو مکتب مشاء و حکمت متعالیه می‌باشد، البته اشراقیون صورت نوعی را می‌پذیرندولی آن را عرض می‌دانند نه جوهر. از باب نمونه وقتی ویژگی‌هایی چون حرارت و برودت را در نظر می‌گیریم، دیده می‌شود که منشأ این آثار نمی‌تواند نوع واحد باشد، لذا آنرا به صورت نوعیه متفاوت‌شان باز می‌گردانیم، صورت نوعیه موجود در آتش غیر از صورت نوعیه‌ای است که در هوا موجود است،‌ به همین دلیل هریک منشأ اثری می‌شود که دیگری فاقد آن است، گرچه هردو در جسمیت اشتراک دارند؛ لیکن به نظر حکمت اشراق همه این آثار بازگشت به خود جسم و صورت جسمیه و ویژگی‌ اجسام می‌کند و نیازی به صور نوعیه نداریم.

مقاله

نویسنده مهدي افضلي

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان قلب ،سرمایه الهی

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان قلب ،سرمایه الهی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان حقیقت عبودیت و بندگی

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان حقیقت عبودیت و بندگی در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان تفسیر سوره یوسف (1)

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان تفسیر سوره یوسف (1) در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان ویژگی انسان منتظر

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان ویژگی انسان منتظر در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان معرفی ویژگی های شیعه و دشمنان شیعه

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان معرفی ویژگی های شیعه و دشمنان شیعه در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.

پر بازدیدترین ها

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان ویژگی‌های انسان منتظر؛ عدم دل بستگی به دنیا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان ویژگی‌های انسان منتظر؛ عدم دل بستگی به دنیا در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه انسان با خدا و ولی خدا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه انسان با خدا و ولی خدا در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شناخت نعمت های الهی و معنای واقعی نعیم

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شناخت نعمت های الهی و معنای واقعی نعیم در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شرح دعای ندبه 2

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شرح دعای ندبه 2 در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان معرفی ویژگی های شیعه و دشمنان شیعه

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان معرفی ویژگی های شیعه و دشمنان شیعه در رابطه با موضوع اخلاق در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS