دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

آیات نامدار قرآن (آیه تسمیه)

در طول تاریخ تفسیر و قرآن پژوهی، برخی از آیات قرآن کریم به سبب ویژگی خاصی که داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند، این آیات را آیات نامدار می‌نامند.
آیات نامدار قرآن (آیه تسمیه)
آیات نامدار قرآن (آیه تسمیه)

نویسنده: مرکز فرهنگ و معارف قرآن

اشاره

در طول تاریخ تفسیر و قرآن پژوهی، برخی از آیات قرآن کریم به سبب ویژگی خاصی که داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند، این آیات را آیات نامدار می‌نامند. در این مقاله برآنیم تا با نام، مشخصات و نکات مهم یکی از این آیات آشنا شویم.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» را «آیه تسمیه»[1] یا «بسمله» می‌‌گویند.[2] در آغاز همه‌ی سوره‌های قرآن، به جز سوره‌ی توبه، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» آمده است و در آیه 30سوره‌ی نمل افزون بر آغاز سوره، در شروع نامه‌ی سلیمان تکرار شده است و این «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» هم به اتفاق شیعه و سنی، جزء سوره به شمار می‌آید.[3]

امامیه براساس روایات، اتفاق دارند که «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» در آغاز سوره‌ها به جز سوره‌ی توبه، آیه‌ای از همان سوره به شمار می‌رود و هرکس آن را در نماز ترک کند، نمازش باطل است؛[4] زیرا هیچ نمازی صحیح نیست، مگر به فاتحة‌الکتاب‌(‌سوره‌ی حمد) و «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» که مکمل و جزء این سوره است.[5]

براساس روایتی از پیامبر اسلام(ص) هر عمل مهمی که بدون نام خدا آغاز شود، بی‌فرجام و ناقص خواهد ماند؛ بنابراین برای جاودانه بودن امور و مواجه نشدن با شکست و نافرجامی، باید به کارها رنگ خدایی داد و آن را با نام خداوند ازلی و ابدی که زوال و فنا در او راه ندارد، آغاز کرد؛ چنانکه خداوند به پیغمبر اکرم(ص) فرمان می‌دهد تبلیغ خود را با نام خدای آغاز کن: (علق/ 96، 1)

«اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّک‌»

نوح و همراهان وی، حرکت کشتی را با نام خدا شروع کردند: (هود/11، 41)

«بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها»

و سلیمان نامه‌اش را با نام خدا آغاز کرد: (نمل / 27، 30)

«إِنَّهُ مِنْ سُلَیْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ »

و خدا نیز با شروع کلام خود با «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‌» ، این ادب را به انسان‌ها آموخته است که کلامشان را با با نام خدا آغاز کنند. [6]

    پی نوشت:
  • [1] . روض الجنان، ج 1، ص 41؛ اسباب النزول، واحدی، ص 13؛ التبیان، ج 1، ص .26
  • [2] . تاریخ قرآن، رامیار، ص 553
  • [3] . روض الجنان، ج 1، ص .44
  • [4] . التبیان، ج 1، ص .24
  • [5] . التبیان، ج 1، ص .24
  • [6] . المیزان، ج1، ص .15
    روزنامه ی کیهان، سه شنبه، 18مرداد 1384، سال شصت وچهارم، شماره ی 18301

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

مطلب مکمل

آیات نامدار قرآن (آیه اطاعت)

آیات نامدار قرآن (آیه اطاعت)

در طول تاریخ، تفسیر و قرآن‌پژوهی برخی از آیات قرآن کریم به سبب ویژگی خاصی که داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند، این آیات را آیات نامدار می‌نامند.
آیات نامدار قرآن (آیةالکرسی)

آیات نامدار قرآن (آیةالکرسی)

در طول تاریخ تفسیر و قرآن پژوهی، برخی از آیات قرآن کریم به سبب ویژگی خاصی که داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند، این آیات را آیات نامدار می‌نامند. در این ‌مقاله با نام، مشخصات و نکات مهم یکی از این آیات آشنا می‌شویم.
آیات نامدار قرآن (آیه أمّن یجیب)

آیات نامدار قرآن (آیه أمّن یجیب)

در طول تاریخ تفسیر و قرآن پژوهی، برخی از آیات قرآن کریم به سبب ویژگی خاصی که داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند این آیات را آیات نامدار می‌نامند. در این مقاله با نام، مشخصات و نکات مهم یکی از این آیات آشنا می‌شویم.

جدیدترین ها در این موضوع

No image

صبر از دیدگاه معصومین (ع)

در این متن به صبر از دیدگاه معصومین (ع) با موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام پرداخته شده است.
No image

ساده زیستی در سیره پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ

متن سخنرانی ساده زیستی در سیره پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

حلم در سیره اخلاقی ائمه معصومین

متن سخنرانی حلم در سیره اخلاقی ائمه معصومین در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

انفاق و سخاوت در سیره ی معصومین علیهم السلام

متن سخنرانی انفاق و سخاوت در سیره ی معصومین علیهم السلام در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

امام سجاد(علیه السلام) نمونه کامل انسان پاک

هر كس يك بار پاى منبر شيخ عباس بنشيند، من تا سه شبانه روز نماز واجبم را به عنوان انسان عادل به او اقتدا مى كنم؛ يعنى منبر شيخ عباس، ظالم را به عادل تبديل مى كرد و عدالت ساز بود.

پر بازدیدترین ها

No image

حلم در سیره اخلاقی ائمه معصومین

متن سخنرانی حلم در سیره اخلاقی ائمه معصومین در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

انفاق و سخاوت در سیره ی معصومین علیهم السلام

متن سخنرانی انفاق و سخاوت در سیره ی معصومین علیهم السلام در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

صبر از دیدگاه معصومین (ع)

در این متن به صبر از دیدگاه معصومین (ع) با موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام پرداخته شده است.
No image

ساده زیستی در سیره پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ

متن سخنرانی ساده زیستی در سیره پیامبرصَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ در موضوع سیره اخلاقی معصومین علیه السلام در این بخش قرار دارد.
No image

امام سجاد(علیه السلام) نمونه کامل انسان پاک

هر كس يك بار پاى منبر شيخ عباس بنشيند، من تا سه شبانه روز نماز واجبم را به عنوان انسان عادل به او اقتدا مى كنم؛ يعنى منبر شيخ عباس، ظالم را به عادل تبديل مى كرد و عدالت ساز بود.
Powered by TayaCMS