دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

تبعید امام؛ تثبیت پیروزی

No image
تبعید امام؛ تثبیت پیروزی

تبعيد امام؛ تثبيت پيروزي

محمدجواد امین مقدسی

به مناسبت سالروز هجرت امام خمینی (ره) از ترکیه به عراق

پس از گذشت یک هفته از سخنرانی کوبنده حضرت امام پیرامون لایحه ننگین کاپیتولاسیون، حکومت پهلوی امام را دستگیر و پس از انتقال به تهران به ترکیه تبعید نمود. وضع بحرانی و در حال انفجار کشور که از ادامه تبعید رهبر نهضت اسلامی ایران ناشی می‌شد از یک سو و عدم تمایل دولت ترکیه به ادامه زندانبانی خود از سوی دیگر، رژیم پهلوی را بر آن داشت که تبعیدگاه امام را تغییر دهد. از این رو، طی مذاکره سرّی با دولت عراق در قبال این تعهد که دولت ایران دخالتی در سرنوشت، آزادی و مدت اقامت امام در عراق نداشته باشد، عراقی‌ها با انتقال امام به عراق موافقت نمودند. تحلیل شاه از انتقال امام به نجف اشرف این بود که فضای غیر سیاسی و راکد حوزه علمیه نجف از یک سو و وجود مراجع سرشناس در آن از سوی دیگر، موجب انزوا و افول تدریجی روحیه انقلابی و سیاسی ایشان شده و اسباب خاموشی اعتراضات داخلی مردم ایران را فراهم سازد. البته شرایط غیر سیاسی نجف دشواری‌هایی را در فعالیت‌های سیاسی حضرت امام ایجاد نمود ولی در دل مشغولی اصلی ایشان که همانا از سرگیری دروس حوزوی بود هیچگونه خللی ایجاد نکرد.

حکومت پهلوی گمان می‌کرد که با جا به جایی امام و انتقال ایشان از شهری به شهر دیگر مانع از تاثیرگذاری ایشان در پیشبرد انقلاب شود ولی چه زیبا آن پیر خستگی ناپذیر فرمود که اگر مرا بر روی تکه تخته‌ای در وسط اقیانوس هم رها کنید، باز دست از هدایت مردم بر نخواهم داشت. همان طور که بیان شد هدف شاه از تبعید امام به عراق، خاموشی آوازه امام بود به این خاطر که با وجود علمای بزرگی در نجف و سامرا دیگر مجالی برای ابراز عقاید ایشان باقی نمی‌ماند، اما این بار نیز مصداق آیه شریفه «مکروا و مکرالله والله خیر الماکرین» بود. کلاسهای درس ایشان در مدرسه شیخ مرتضی انصاری به تدریج به یکی از محافل علمی قوی در نجف مبدل شد و شاگردان زیادی به دور او گرد آمدند.

در طول اقامت در عراق ارتباط امام با ایران از طریق محافل روحانی، حوزه‌های علمیه، مسافرین و افراد برجسته انقلابی ایران بود که به گونه‌های مختلف به عراق سفر می‌کردند. دانشجویان مسلمان ایرانی مقیم اروپا و آمریکا نیز با امام ارتباط برقرار نموده و در برخی موارد به نجف مسافرت و از نزدیک با ایشان به گفتگو می‌پرداختند. رژیم که نسبت به چنین ارتباط‌هایی حساس بود، شایع کرد که آیت الله خمینی اشتیاقی به پذیرفتن دانشجویان ندارد. امام نیز بی درنگ ضمن نامه‌ای که در پاسخ به یکی از دانشجویان خارج از کشور نگاشت، از این نقشه پرده برداشت و آن را تکذیب نمود.

امام در نخستین نطقی که به مناسبت آغاز درس در 23 آبان 1344 ایراد کرد، ضمن تحلیلی از صدر اسلام تاکید نمودند که اسلام دارای برنامه زندگی و حکومت است و با سابقه‌ای که دارد توانسته ممالک بزرگی را اداره کند و با تکیه بر اینکه «نماز و دعا فقط یک باب از احکام اسلام است، مسجد محل فرماندهی و اداره امور و بررسی و تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات روز بوده است تفکری که اسلام را در عبادت، طهارت و نجاست خلاصه می‌کند، نادرست خواند».این سخنرانی تاریخی امام بیش از هر چیز حوزه علمیه نجف را تکان داد و در بسیاری از محافل روشنفکری مورد تائید و تمجید قرار گرفت. رژیم شاه سعی نمود نقاط ضعفی را از متن این سخنرانی استخراج و از آن علیه امام استفاده نماید. اما نه تنها هیچ نقطه ضعفی از سخنرانی به دست نیامد، بلکه متن آن به وسیله یاران امام در تیراژی وسیع انتشار یافت و دانشجویان مسلمان مقیم آمریکا آن را به انگلیسی برگردانده و در سطح وسیعی توزیع کردند. مهمترین مباحث مطرح شده از جانب امام در طول اقامت در نجف، بررسی بحث ولایت فقیه در سیزده سخنرانی بود که متن این سخنرانی توسط یاران ایشان در بیروت چاپ و به شکل پنهانی به ایران ارسال می‌شد. همزمان با ارسال به ایران برای استفاده مسلمانان انقلابی به اروپا، آمریکا و کشورهای پاکستان و افغانستان نیز ارسال گردید. این مجموعه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1356 در ایران با نام «نامه‌ای از امام موسوی کاشف الغطاء به ضمیمه جهاد اکبر» به چاپ رسید.

امام خمینی در این اثر پس از بیان مستدل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی، به سابقه تاریخی انحراف از این اصل که به عصر بنی امیه و بنی عباس باز می‌گردد و از آن پس شیوه‌های ضد اسلامی حکومتها تا دوره معاصر ادامه می‌یابد، اشاره نموده، تاکید می‌کند که عقل و شرع بر قیام برای تغییر این وضع و ضرورت یک انقلاب سیاسی حکم می‌کنند. امام با توجه به ماهیت سیاسی، اجتماعی و قضائی احکام اسلامی که اجرای آنها بدون تشکیل حکومت ناممکن است، از نظر عقلی لزوم حکومت اسلامی را اثبات می‌کند و معتقد است حاکم اسلامی باید از دو شرط اساسی علم به احکام خدا و عدالت و درستکاری برخوردار باشد.

دولت عراق با عادی سازی روابط خود با ایران، رونق گرفتن فعالیتهای سیاسی حضرت امام را برای خود خطرناک دانست و محدودیتهایی را برای امام و یارانش ایجاد کرد به نحوی که بیت امام را محاصره و مانع از رفت و آمد می‌شدند. حضرت امام با رویت چنین فضایی تصمیم به هجرت گرفتند و فرمودند که از عراق به کویت خواهیم رفت، ولی با ممانعت کویت از ورود امام، ایشان به سمت فرانسه عزیمت نمودند.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

آيين زمامداری در سيره ي حكومتی اميرالمومنين علی عليه السلام

فتوحات خلفای پیش از امیرمومنان علی علیه السلام سرزمینی وسیع و پهناور برای حکومت ایشان به ارث گذاشت (که شامل تمام کشورهای کنونی شبه جزیره، ایران، عراق، شامات کنونی، مصر و...) زمامداری موفقیت آمیز ایشان برآن سرزمین با ابزار و سایل و سطح فرهنگی آن زمان می تواند بهترین الگوی زمامداری برای ما شیعیان ایشان باشد.
No image

برخورد با استهزاء گران از ديدگاه قرآن

آياتي كه در قرآن از استهزا به ميان آورده بيشتر مربوط به حوزۀ عقيده و دين بوده كه در آن دشمنان، انبياي الهي، مومنان، وحي، آيات قرآن، احكام عبادي، معاد، پيامبران و حتي خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به عنوان حربه اي براي رويارويي با دين الهي بهره مي جستند
No image

تربيت توحيدی در سیره اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم)

سیرۀ پیامبر و اهل بیت صلوات الله علیهم در تربیت اعتقادی در زمینۀاصل توحید دارای مراحل سه گانۀ تبیین، توصیف و تثبیت بوده است.اولا:در مواجهه با اکثریت مردم اصل وجود خدا را مفروض گرفته اما در برابر عقاید انحرافی از دلایل روشن و قوی استفاده می کردند. ثانیا: در مقام معرفی خدا تاکید بر بیان صفات خدا می کردند با رعایت سطح فکری مخاطب. ثالثا: برای ارتقا و رشد ایمان فرد را به ارتباط با خدا و حفظ و تقویت ارتباط با خدا دعوت می کردند.
No image

تربيت فرزند در سيره معصومان (عليهم السلام)

بانگاهی هر چند اجمالی به آیات و روایاتی كه در مورد فرزند وارد شده، می توان به نگرش عمیق اسلام درباره فرزند و جایگاهش در اندیشه اسلامی پی برد. فرزندان نعمت های الهی نزد والدین اند، هم می توان آنها را بر انجام اعمال ناشایست و خلاف فطرت الهی شان به خاك ذلّت و پستی نشاند.

پر بازدیدترین ها

No image

ساده زيستي در سيره پيامبر صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ

در جهان سرمایه داری امروز که متأسفانه مبتنی است بر توجه افراطی به نیازها فردی و خودبینی و خودپرستی و هر فرد سعی می کند همه کس و همه چیز را تا می تواند در مسیر اهداف و مقاصد خود به خدمت گیرد و از طرف دیگر شعار مصرف بیشتر و متنوع تر برای لذات بیشتر به نهایت رسیده و مدام توسط رسانه ها و جامعه تبلیغ می شود.
No image

برخورد با استهزاء گران از ديدگاه قرآن

آياتي كه در قرآن از استهزا به ميان آورده بيشتر مربوط به حوزۀ عقيده و دين بوده كه در آن دشمنان، انبياي الهي، مومنان، وحي، آيات قرآن، احكام عبادي، معاد، پيامبران و حتي خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به عنوان حربه اي براي رويارويي با دين الهي بهره مي جستند
No image

سیره ی نبی مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله در تغییر نام افراد

هرکس تاریخ زندگانی نبی مکرّم اسلام حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله را مطالعه نماید درمی یابد که ایشان در موارد متعدد، نام افراد شهرها را عوض می نموده اند. امام صادق علیه السلامنیز در این باره می فرمایند: پیامبر نام های زشت شهرها و اشخاص را تغییر می دادند
No image

فلسفه امتحان از دیدگاه قرآن و روایات معصومین

امتحان در فرهنگ قرآن، قرار دادن انسان ها در بستر حوادث گوناگون تلخ و شیرین با هدف رسیدن آنان به كمال لایق خویش است و در آیات پرشماری با واژه های یاد شده و غیر آنها مطرح گردیده است.
Powered by TayaCMS