دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

خوف و رجای صادق

هیچ کار اختیاری آگاهانه‌ای نیست که از انسان سر بزند و عامل خوف و رجا در آن تاثیری نداشته باشد.
خوف و رجای صادق
خوف و رجای صادق
نویسنده: جواد پوریا

هیچ کار اختیاری آگاهانه‌ای نیست که از انسان سر بزند و عامل خوف و رجا در آن تاثیری نداشته باشد. هر کاری که ما انسانها انجام می‌دهیم، اگر کار عقلایی و حساب شده باشد، یا به امید نفع و لذتی است یا از ترس وقوع ضرر و خطر و شری است.

کسانی که باخدا هستند و ایمان به خدا دارند، به اندازه معرفتشان نسبت به توحید (به خصوص توحید افعالی) خوف و رجاءشان نسبت به خدا فرق می‌کند.

در روایت است که:

«لایکون المومن مومنا حتی یکون خائفا راجی»

مومن مومن واقعی نیست مگر اینکه هم دارای خوف باشد و هم رجا. در روایتی دیگری نیز وارد شده که اگر خوف و رجاء مومن را وزن کنند و بسنجند، هیچ کدام بر دیگری ترجیح ندارد. اگر خوف زیاد شود موجب یاس از رحمت الهی می‌شود و اگر رجاء زیاد شود موجب امن از مکر خدا می‌شود.

همه ما کمابیش ادعا داریم که هم از عذاب خدا می‌ترسیم و هم امید به بهشت خداوند داریم. هم خوف داریم و هم رجاء. اما این ادعا چه اندازه واقعیت دارد، معلوم نیست! امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «لاتکن ممن یرجو الاخره بغیر عمل» چنین نباش که بگویی امید به آخرت دارم اما کاری انجام ندهی.

همچنین در خطبه 160 درباره رجاء کاذب می‌فرمایند: «یدعی بزعمه انه یرجو الله»؛ به گمان خودش ادعا می‌کند که من امیدوار به خدا هستم، «کذب و العظیم»؛ به خدای بزرگ که او دروغ می‌گوید و امید به خدا ندارد. بعد علت دروغش را تبیین می‌فرماید: «ما باله لایتبین رجاوه فی عمله». اگر واقعا امید دارد چرا در عملش آثار امید دیده نمی‌شود، «فکل من رجا عرف رجاوه فی عمله»، هر کس امیدی دارد در عملش معلوم می‌شود که به چه امید دارد.‌

شما حساب کنید کسی برای گرفتن یک وام کوچک از صندوقی چند ساعت وقت صرف می‌کند و چقدر پیش این و آن التماس می‌کند و ریش گرو می‌گذارد که ضمانتش کنند! برای یک کار کوچک در دنیا که امیدش هم به بنده خدا است، چقدر زحمت می‌کشد. اما برای امور عظیمی که امیدش را از خدا دارد: نعمت ابدی، نجات از عذاب ابدی و...، چقدر زحمت می‌کشد؟! آنجا که امیدش برای وام صد در صد نبود، چقدر تلاش می‌کرد تا وام بگیرد؟! اینجا می‌خواهد مجانی از خدا نعمت‌های ابدی بگیرد، اما خیلی خونسرد!

آن وقت راست می‌گویم که امید دارم؟ «یرجو الله فی الکبیر و یرجو العباد فی الصغیر»؛ امیدهای بزرگی از خدا دارد و امیدهای کوچکی از بندگان! «فیعطی العبد ما لایعطی الرب»؛ به آن کسی که امید کمی از او دارد حاضر است چه قدر وقت صرفش کند!

التماس و خواهش و تمنا کند، واسطه و ضامن ببرد، اما برای امیدهای بزرگ و نعمت هایی که از خدا انتظار دارد، حاضر نیست چیزی خرج کند! ما باید خوف و رجایی تحصیل کنیم که در ادعایش صادق باشیم. علامت ادعایش هم این است که متناسب با امیدی که داریم آنچه از دست ما بر می‌آید کوتاهی نکنیم. اگر چیزی هم از دستمان بر نیامد آن وقت با دعا و تضرع از خدا بخواهیم که از گناهان و تقصیرهایمان چشم پوشی کند و به کرم خودش ببخشد.‌

مقاله

نویسنده جواد پوریا

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

آيين زمامداری در سيره ي حكومتی اميرالمومنين علی عليه السلام

فتوحات خلفای پیش از امیرمومنان علی علیه السلام سرزمینی وسیع و پهناور برای حکومت ایشان به ارث گذاشت (که شامل تمام کشورهای کنونی شبه جزیره، ایران، عراق، شامات کنونی، مصر و...) زمامداری موفقیت آمیز ایشان برآن سرزمین با ابزار و سایل و سطح فرهنگی آن زمان می تواند بهترین الگوی زمامداری برای ما شیعیان ایشان باشد.
No image

برخورد با استهزاء گران از ديدگاه قرآن

آياتي كه در قرآن از استهزا به ميان آورده بيشتر مربوط به حوزۀ عقيده و دين بوده كه در آن دشمنان، انبياي الهي، مومنان، وحي، آيات قرآن، احكام عبادي، معاد، پيامبران و حتي خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به عنوان حربه اي براي رويارويي با دين الهي بهره مي جستند
No image

تربيت توحيدی در سیره اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم)

سیرۀ پیامبر و اهل بیت صلوات الله علیهم در تربیت اعتقادی در زمینۀاصل توحید دارای مراحل سه گانۀ تبیین، توصیف و تثبیت بوده است.اولا:در مواجهه با اکثریت مردم اصل وجود خدا را مفروض گرفته اما در برابر عقاید انحرافی از دلایل روشن و قوی استفاده می کردند. ثانیا: در مقام معرفی خدا تاکید بر بیان صفات خدا می کردند با رعایت سطح فکری مخاطب. ثالثا: برای ارتقا و رشد ایمان فرد را به ارتباط با خدا و حفظ و تقویت ارتباط با خدا دعوت می کردند.
No image

تربيت فرزند در سيره معصومان (عليهم السلام)

بانگاهی هر چند اجمالی به آیات و روایاتی كه در مورد فرزند وارد شده، می توان به نگرش عمیق اسلام درباره فرزند و جایگاهش در اندیشه اسلامی پی برد. فرزندان نعمت های الهی نزد والدین اند، هم می توان آنها را بر انجام اعمال ناشایست و خلاف فطرت الهی شان به خاك ذلّت و پستی نشاند.

پر بازدیدترین ها

No image

سیره ی نبی مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله در تغییر نام افراد

هرکس تاریخ زندگانی نبی مکرّم اسلام حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله را مطالعه نماید درمی یابد که ایشان در موارد متعدد، نام افراد شهرها را عوض می نموده اند. امام صادق علیه السلامنیز در این باره می فرمایند: پیامبر نام های زشت شهرها و اشخاص را تغییر می دادند
No image

فلسفه امتحان از دیدگاه قرآن و روایات معصومین

امتحان در فرهنگ قرآن، قرار دادن انسان ها در بستر حوادث گوناگون تلخ و شیرین با هدف رسیدن آنان به كمال لایق خویش است و در آیات پرشماری با واژه های یاد شده و غیر آنها مطرح گردیده است.
No image

تربيت فرزند در سيره معصومان (عليهم السلام)

بانگاهی هر چند اجمالی به آیات و روایاتی كه در مورد فرزند وارد شده، می توان به نگرش عمیق اسلام درباره فرزند و جایگاهش در اندیشه اسلامی پی برد. فرزندان نعمت های الهی نزد والدین اند، هم می توان آنها را بر انجام اعمال ناشایست و خلاف فطرت الهی شان به خاك ذلّت و پستی نشاند.
No image

عدالت اجتماعی در حکومت امام علی (ع)

عدالت اجتماعي به عنوان يک مفهوم جامع و همه جانبه در سياست گذاري يک حکومت و يک نظام وسيع بين المللي، براي اولين بار در تاريخ، از طرف امام علي (ع) و پس از شکست امپراطوري هاي روم و ايران و فتوحات مسلمين در قاره هاي آسيا و افريقا پايه گذاري شد. از ديدگاه امام علي (ع)، عدالت اجتماعي يک اصل همگرا و مشروع حکومتي است و همه ي ابعاد سياسي، اقتصادي اداري و سازماني را در بر دارد.
Powered by TayaCMS