26 اردیبهشت 1396, 22:49
هر رنج و مشقّتی برای اینکه آسان شود نیاز به وسیله و روش برخورد متناسب با خود دارد تا بتوان به کمک آن، مشکل را از میان برداشت. مشکلات و راحتیها و تمام اتفاقاتی که در زندگی برای انسان رخ میدهد همه امتحانات الهی است و مهم قبولی در این امتحانات است.
گرچه توانمندى انسان در مواجه با مشکلات به عواملى در مراحل تربیتى و شرایط رشد نیز بستگى دارد، اما اساس این ویژگى از منظر قرآن و روایات، در بینش و اعتقادات و هدفی که انسان دارد نهفته است؛ خداوند در آیه ۱۵۶ سوره بقره مى فرماید: و قطعاً شما را به چیزى از ترس و گرسنگى و کاهشى در اموال و جانها و ثمرات زندگى مىآزماییم؛ و بشارت باد بر شکیبایان؛ کسانى که چون مصیبتى به آنان رسد، گویند: «انالله و انا الیه راجعون؛ ما از خداییم و به سوى او باز مىگردیم». قطعاً مشکلات وسیله ای هستند برای امتحان انسانها و طبق فرموده خداوند در مواجه با مشکلات شخصی پیروز و سربلند است که بیشتر به یاد خداوند باشد و از او استمداد جوید. کسی که خداوند را مالک علی الاطلاق هستی میداند و همه چیز را از خدا و برای او میداند، دیگر در مواجه با مشکلات زبان به گله و شکایت نمیگشاید.
از مهمترین عوامل افزایش صبر و استقامت میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
ایمان به هدف: ایمان به هدف محرک باطنی و درونی است که انسان را به سوی هدف میکشاند و سختیها و مشکلات را آسان و هموار مینماید و باعث میشود تا انسان در گرفتاریها با دلی مطمئن و آرام به راه خود ادامه دهد. هر چه ایمان به راهی که میرویم بیشتر باشد موفقیت و تحمل سختیها و مشکلات نیز در طول مسیر آسانتر است. و خداوند نیز روشن بینی بیشتری به انسان میدهد که در انتخاب راه مضطرب و سرگردان نشود چنان که در قرآن میفرماید: (وَالَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا - کسانی که در راه ما به جهاد (کوشش و تلاش) برخیزند ما آنها را به راههای خود دعوت میکنیم. عنکبوت ۶۹).
تقوا و پرهیزکاری: از مؤثرترین رمزهای موفقیت انسان که راه برون رفت وی را در گرفتاریها و مشکلات هموار میسازد و صبر و استقامت او را در برابر مشکلات دوچندان، تقوا و پرهیزکاری است که آیات بی شماری بر آن تأکید میورزد. (وَمَنْ یَتَّقِ ا... یَجْعَل لَهُ مِنْ امْرِهِ یُسرا - هر کس از خدای تقوا پیشه کند و پرهیزکار باشد خدا مشکلات کار او را آسان گرداند. طلاق ۴). (یا ایُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اِن تَتَّقُوا ا... یَجْعَل لَکمْ فُرْقانا - ای اهل ایمان اگر خداترس و پرهیزکار شوید خدا به شما فرقان بخشد. انفال ۲۹). همانطور که گفتیم تقوا و دل بریدن از غیر خدا باعث میشود تعلقات انسان به این دنیا اندک شود و در نتیجه تحمل سختیها و ناملایمات آسانتر.
دنیاشناسی: یکی دیگر از عوامل موفقیت و تمرین صبر شناخت صحیح دنیا است که این جهان گذرگاهی بیش نیست و محل پاداش و مجازات نمیباشد، این حقیقت در جمله «اِنّا... وَاِنّا اِلیهِ راجِعُون» به آن تصریح شده است، که ما به فرمان خدا آمده و به سوی او برخواهیم گشت. بقره ۱۵۵). پس غم و غصه برای جهان گذرا چه فایدهای جز حسرت خواهد داشت.
علم به آگاهی خداوند: توجه به این حقیقت که همه این حوادث در پیشگاه خداوند رخ میدهد و او از همه چیز آگاه است. توجه به این حقیقت که خداوند مجاهدتهای ما را در صحنههای آزمایش میبیند عشق و شوری وصفناپذیری برای ادامه این جهاد در ما ایجاد خواهد کرد.(مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص ۵۳۲)
تجربه تاریخی: توجه به تاریخ پیشینیان و بررسی عملکرد آنان در برابر آزمایشهای الهی برای پندپذیری و آماده ساختن روح انسان نسبت به امتحانات پروردگار بسیار مؤثر است به همین دلیل قرآن مجید به طور مکرر برای دلداری پیامبر و تقویت روحیه او و مؤمنان اشاره به تاریخ گذشتگان و حوادث دردناک زندگی آنها میکند. (وَلَقَدْ کذّبت رُسل مِنْ قَبْلِک فَصَبَرُوا عَلی ما کذِّبُوا وَ اُوذُوا حتّی اتاهُمْ نَصْرُنا وَلا مُبَدِّلَ لِکلماتِ ا... وَلَقَدْ جاءَک مِنْ نَبإی المُرْسَلین - پیش از تو نیز پیامبرانی تکذیب شدند و در برابر تکذیبها، صبر و استقامت کردند و (در این راه) آزار دیدند، تا هنگامی که یاری ما به آنها رسید (تو نیز چنین باش و این یکی از سنتهای الهی است) و هیچ چیز نمیتواند سنن خدا را تغییر دهد و اخبار پیامبران به تو رسیده است. انعام ۳۴). در این بین بهترین روش برای افزایش صبر و استقامت پیروی از مسیر اهل بیت (علیهم السلام) است. از دعا به درگاه الهی غافل نشوید و این وعده ایست که خداوند به مؤمنین داده است: (پروردگار شما گفته است مرا بخوانید تا (دعای) شما را به اجابت رسانم. غافر ۶۰). از خداوند بخواهید هر چه سریعتر مشکلاتتان را رفع نماید و با بالا بردن صبر و استقامتتان شما را یاری کند.
استغفار: یکی از ذکرهایی که برای رفع مشکلات بسیار تأکید شده است، ذکر استغفار میباشد. رسول مکرم اسلام (ص) میفرمایند: (مَنْ اَکثَرَ الِاسْتِغْفَارَ جَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْ کلِّ هَمٍّ فَرَجا وَ مِنْ کلِّ ضِیقٍ مَخْرَجا وَ یَرْزُقُهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ - کسی که بسیار به درگاه الهی استغفار کند، خداوند مشکلاتش را برطرف، سختیهایش را آسان و از جایی که اصلاً خبر ندارد بهره مند و روزی میدهد. مستدرکالوسائل ج ۵ ص ۳۱۷).
صدقه و انفاق: یکی از امور دیگر، در کنار رعایت تقوی و عمل به دستورات الهی که در برطرف نمودن مشکلات انسان بسیار مؤثر میباشد، صدقه و انفاق در راه خداوند میباشد. خداوند در سوره لیل آیات ۵ الی ۷ میفرماید: (فَاَمَّا مَنْ اَعْطى وَ اتَّقى، وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى، فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرى - امّا آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگارى پیش گیرد، و جزاى نیک (الهى) را تصدیق کند، ما او را در مسیر آسانى قرار مىدهیم).
صله رحم: از دیگر اموری که سبب آسانی مشکلات و رفع بلاها و گرفتاریها میشود، صله رحم و دیدار با آشنایان میباشد. امام صادق (ع) میفرمایند: (إِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ تُزَکی الْاَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْاَمْوَالَ وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ - دیدار با آشنایان سبب قبولی اعمال، افزایش اموال، آسان شدن حساب، رفع مشکلات و بلاها و زیاد شدن رزق انسان میشود. الکافی ج ۲ ص ۱۵۷).
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان