در آخر بد نیست به بیان چند روایت از نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) بپردازیم و اهمیت اهتمام به امور مظلومین را از نظر ایشان بررسی کنیم.
در حدیثی از رسول اکرم(ص) آمده است:
«مَن سَمِعَ رَجُلاً ینادِی یا لَلمُسلِمِین وَ لَم یجِب فَلَیسَ بِمُسلِم»
هرکس صدای فردی را بشنود که فریاد میزند: ای مسلمانان جهان، ای دولتهای مدعی اسلام، ای ملتهای مسلمان جهان، به داد مظلومینی که در فشار قدرتهای بزرگ هستند برسید. به داد این بچههای کوچک که مادران و پدران خود را از دست دادهاند برسید و پاسخی به فریاد آنها ندهد، این شخص اصلاً مسلمان نیست.
درحدیثی دیگر از رسول اکرم(ص) داریم :
«مَن اصبَحَ وَ لَم یهتَمَّ بِامورِ المُسلِمین فَلَیسَ بِمُسلِم»
این حدیث نیز بیانگر احوالات مسلمین بی خیالی است که به چیزی جز خوشی خود و لذت بردن از زندگی دنیایی خود فکر نمیکنند و اینان نیز طبق نص حدیث پیامبر، مسلمان نیستند. همچنین در آخر اشاره میکنیم به پاسخ حضرت امام خمینی(ره) به سئوالی مبنی بر اجازه جمع آوری نیروهای مادی و معنوی ملتهای مسلمان برای دفاع از امت فلسطین، که ایشان فرمودند: هنگامی که میبینید خونهای خواهران و برادران بیگناه شما در سرزمینهای مقدس فلسطین جاری است و هنگامی که مشاهده میکنید سرزمینهای ما به دست صهیونیسم تبهکار ویران گشته، در این شرایط بر همه مسلمانان واجب است که کمکهای مادی و معنوی خود را در این جهاد مقدس صرف کنند و خداوند پشتیبان این اراده است.
نتیجه
در این مقاله سعی کردیم تا اهمیت کمک به مظلوم، چه داخلی و چه خارجی، چه در شرایط مساعد و چه در شرایط بحرانی و غیر مساعد را از نظر مکتب نورانی اسلام بررسی کنیم و ببینیم آیا برای اسلام به کمک مظلوم شتافتن هر چند مظلومی که هیچ نسبت قومی و ملی با ما ندارد و یا اصلاً مسلمان نیست، اهمیت دارد یا خیر ؟ با هم به این نتیجه رسیدیم که ارزش انسانها به انسانیت و عزت نفس آنها است و هر جا که این شاخصه، یعنی حقوق انسانیت تحقیر شود، ما به عنوان خلیفه الله در زمین، مامور به احیای آن میباشیم. حتی اگر خودمان در وضعیت نا مطلوبی باشیم. در سیره پیامبر عظیم الشان اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) و همچنین ائمه هدی ( علیهم السلام )، بسیار دیده شده است که در عین نیازمندی، به کمک دیگران میشتافتند و با نوع زندگی کردن خود، با محرومان جامعه همدردی میکردند. در سیره امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) میبینیم که این بزرگواران با وجود اینکه خود نیازمند بودند، از مال و اموال خود به دیگران انفاق میکردند و حتی حاضر بودند فرزندان خود را گرسنه بخوابانند تا اطعامی به تنگدستی بدهند و این چنین است که حضرت حق میفرماید:
«وَ یوْثِرُونَ عَلی اَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ »
یعنی دیگران را بر خود مقدم میدارند هرچند خود شدیداً فقیر باشند. نکتهای که در این آیه بسیار حائز اهمیت است این است که به مردم مسلمان بفهماند که ایها الناس ! بخشش از سر سیری کمال محسوب نمیشود! بخشش با وجود نیاز است که ارزش پیدا میکند و کمال محسوب میشود. از طرفی باز انتظار تشکر و قدردانی خلق خدا را ندارند و میفرمایند:
« إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لانُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لاشُکُوراً »
و خدای مهربان، خود از آنها تشکر میکند و میفرماید:
«إِنَّ هذا کانَ لَکُمْ جَزاءً وَ کانَ سَعْیکُمْ مَشْکُوراً»
این است سیره عملی ائمه معصومین ما.
و آن زمان که حضرت صدیقه طاهره(س)، نیازمندترین افراد به دعا بود، اول برای همسایهها دست به دعا برداشت و این راه و رسم زندگی مومنانه را به فرزندانش نیز آموخت که حسنم ! حسینم ! هرگز فراموش نکنید که « الجَّار ثُمَّ الدَّار» اول همسایه، بعد اهل خانه و ما نیز پیرو همین خاندانیم. پس کاملاً واضح است که ضرب المثلی مانند « چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است» با مبانی دینی ما کاملاً متضاد است و از عمومیت برخوردار نیست. به عنوان ختم کلام شایسته میدانم به دو نکته دیگر اشاره کنم. اول اینکه تا کنون هرچه از «دینداری» گفتهایم این بوده است که دین باعث آرامش و راحتی و وحدت است ( که همین طور هم هست ) ولی آن طرف سکه را هم باید دید، یعنی دین باعث سختی هم میشود، دین گاهی ما را به زحمت میاندازد، دین گاهی موجب سلب آسایش ما نیز میشود و ... از طرفی در پذیرش خود نیز، هیچ اجبار و اکراهی را صحیح نمی داند، یعنی یا دین را نپذیر، یا اگر پذیرفتی باید سختیهایش را هم به جان بخری ! پس دیندار بودن، این قدرها هم آسان نیست. مطلب دوم اینکه خداوند همیشه دین خود را یاری کرده است و در آینده نیز یاری خواهد کرد و در فراگیر شدن دینش، هیچ موقع معطل افراد ضعیف النفس و بی اراده نمیشود. او خودش به مسلمانان اخطار داده است که:
«یا اَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یاْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یحِبُّهُمْ وَ یحِبُّونَهُ اَذِلَّةٍ عَلَی الْمُوْمِنِینَ اَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لایخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یوْتِیهِ مَنْ یشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ»
یعنی اگر شما در گسترش دادن دین اسلام مرا یاری نکنید، عده دیگری را میآورم که هم من دوستدار آنها هستم و هم آنها دوستدار من. پس باید مواظب بود تا سرنوشت بسیار نیکوی خود را با تنبلیها و وابستگیهای بیجا به امور دنیا تغییر ندهیم، چرا که این ماموریت باید به دست ما انجام شود و قرار است حکومت اسلامی ما به حکومت جهانی حضرت ولی عصر(عج ) پیوند بخورد، ولی اگر ما شیفته حرفهای فریبنده دشمن شویم بعید نیست که این ماموریت با عظمت به دوش افراد لایق تری بیفتد چرا که این سنت خداوند است که: «إِنَّ اللَّهَ لایغَیرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیرُوا ما بِاَنْفُسِهِمْ»خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملّتی را تغییر نمیدهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند!ان شاءالله خداوند تبارک ما را در دنیا و آخرت مشمول رحمت و عنایت خویش قرار دهد.