اعتصاب، اعتراض، شورش، تحصن، انقلاب، اعتصاب عمومی
دریک تعریف کلی از اعتصاب باید گفت: اعتصاب دست از کار کشیدن کار گران (به معنای عام کارگر)، کارمندان و سایر گروه‌ها را گویند که ... به منظور مختل شدن امور [در راستای رسیدن به اهداف و خواسته‌هایشان] صورت می‌گیرد. اگر اعتصاب شکل سیاسی به خود بگیرد، اعتراض محقق می‌شود. واژه‌های مشابه و در عین حال متفاوت با آن عبارتند از شورش، تحصن، انقلاب و ... .
تعریف اعتصاب همانند سایر مفاهیم علوم انسانی تا حدود زیادی نسبی است، به گونه‌ای که عملی ممکن است دریک کشور اعتصاب به حساب آید و در کشور دیگر اعتصاب محسوب نگردد؛ به عنوان مثال در انگلستان توقف کار باید ده نفریا بیشتر را در بر گیرد، تا به عنوان اعتصاب گزارش شود؛ در صورتی که در آمریکا (از سال 1982م. به بعد) تنها توقف‌هایی که شامل هزار نفریا بیشتر باشد در آمار اعتصاب ثبت می‌شود.
برای اعتصاب می‌توان حالت‌های مختلفی در نظر گرفت. از این حالت‌های گوناگون می‌توان به اعتصابات عمومی (Strike general)،اعتصاب ظرف مدت معین و غیر معین، اعتصاب غیر مجاز (Unauthorized Strike)، اعتصاب نشسته (Sit down Strike) و اعتصاب همدردی (Sympathetic Strike) اشاره کرد.
اعتصاب عمومی: دست کشیدن تمامیا اکثر کارگران و کارکنان دریک ناحیهیا در کشور.
اعتصاب غیر مجاز: اعتصابی است که برق آسا و بدون اجازه و تصویب مقامات اتحادیه کارگری ذینفع انجام می‌گیرد.
اعتصاب نشسته: در این نوع، کارگران پس از اعلام اعتصاب، محل کار را تا زمانی که کارفرما حاضر به قبول مذاکره نگردد، ترک نمی‌کنند.
اعتصاب همدردی: جایی است که کارگران شخصاً از کارفرمای خود شکایتی ندارند؛ امّا، به خاطر همدردی با کارگران اعتصابی، دست از کار می‌کشند.
با توجه به تعاریف و حالات گوناگونی که اعتصاب دارد، می‌توان گفت پدیده خارجی و وجه مشترک اعتصاب‌ها، متوقف کردن کار از طرف کارکنان می باشد. در مورد تاریخچه اعتصابات کارگری و نزاع میان کارگران و کارفرمایان باید گفت که: جدال میان این دو نیمه نخست قرن 19، اغلب به صورت نیمه سازانیافته بود که با کارهایی از قبیل ترک محل کار و اجتماع در خیابان‌ها و إعمال رفتارهای متمردانه نسبت به مسئولین و کارفرمایان خود، همراه بود؛ ولی به مرور زمان، این جدال شکلی مدنی به خود گرفت و به شکل چانه زنی سازمانیافته میان کارگران و مدیریت تبدیل شد.
ویژگی‌های اعتصاب:
1- اعتصاب مهم‌ترین وسیله دفاع اقتصادی اتحادیه‌های کارگری است که برای بهبود بخشیدن به وضع زندگی اعضای اتحادیه، به کار می‌رود.
2- موقتی بودن؛اعتصاب توقف موقت کار توسط گروهی از کارکنان می‌باشد. علت موقتی بودن هم این است که کارگران قصد دارند به همان کار نزد همان کارفرما برگردند.
3- گروهی بودن؛یک گروه از کارگران می‌بایست در اعتصاب شرکت داشته باشند، و این کار با عملیک فرد به تنهایی صورت نمی‌گیرد.
4- علیه کارفرما بودن؛ اعتصاب باید علیه کارفرما باشد تا با اعمالی نظیر جنبش دانشجویی و مستاجران و ... تفاوت داشته باشد.
5- هدفمند بودن؛ اعتصاب باید متضمن هدفی باشد و در راستای اجرا کردن و رسیدن به اهدافی صورت گیرد. لذا نمی‌توان عمل تعدادی از کارگران را که به دلایلی نظیر رفتن به تماشای مسابقات فوتبال که با این کار،کارخانه به حالت تعطیلی درآمده، اعتصاب نامید.