تمرّد نسبت به مأمورین دولتی

تمرّد نسبت به مأمورين دولتي، حمله، مقاومت، اسلحه، متمرّد، مأمور دولت

نویسنده : محسن نجف‌پور

تمرّد به هر گونه حمله یا مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجرّی نسبت به مأمورین دولتی در حین انجام وظیفۀ آنها به عمل آید اصطلاحاٌ تمرّد می‌گویند.

عناصر تمرّد:

الف) عنصر مادّی:

1- مرتکب: هر شخص حقیقی که در مقابل مأمورین دولتی مقاومت و حمله از خود بروز می‌دهد.

2- رفتار مجرمانه: حمله و مقاومت در مقابل مأمورین دولتی که در مقام انجام وظیفۀ قانونی هستند میباشد، جرم تمرّد در صورتی تحقق می‌یابد که مأمور در حین انجام وظیفه اداری مورد حمله یا مقاومت قرار گیرد و انجام وظیفه یا تمرّد نیز رابطه داشته باشد ( رأی شمارۀ 2250 – 3/ 9/ 1318 دیوانعالی کشور) اگر تمرّد در رابطه با انجام وظیفه اداری نباشد در اینصورت این عمل مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامی نخواهد بود اگر شخص متمرّد در هنگام تمرد دست به اسلحه برد یا سلاح خود را به مأمور نشان دهد در اینصورت مجازات شدیدتری در حق او اعمال خواهد شد و کلمه اسلحه شامل اسلحه سرد و گرم می‌شود امّا دیوان عالی کشور در رأی شماره 2657- 29/ 1/ 1317 چاقو را اسلحه ندانسته است.

3- موضوع جرم: هر گونه حمله یا مقاومتی که در برابر مأمور دولتی که در حین انجام وظیفه اداری است صورت بگیرد و از کلمه حمله و مقاومت فهمیده می‌شود که تمرّد باید ارتجالی باشد یعنی تمرّد قبل از انجام وظیفه متصور نیست بلکه باید مأمور وظیفۀ خود را شروع کرده باشد و حمله یا مقاومت بعد از آن صورت بگیرد البته تشخیص زمان شروع وظیفۀ مأمور خیلی مهم است که در وظایف مختلف زمان شروع متفاوتی وجود دارد، تمرّد نسبت به مأمور دولت اعم از آن است که مأمور دولت درمقام اعمال حاکمیت باشد یا اعمال تصدّی ولی دیوانعالی کشور در رأی شماره 3096- 12/12/1318 مقاومت و حمله در مقابل مأمور که تصدی گری می‌کند را مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامی نمی‌داند، هر چند مأمورین شهرداری جزء مأموران دولتی می‌باشند ولی تمرّد نسبت به مأموران شهرداری تابع قانون خاص می‌باشد واحکام ماده 607 در مورد آنها جاری نیست، اگر حمله یا مقاومتی که در مقابل مأمورین صورت گرفته دفاع مشروع محسوب شود عنوان مجرمانۀ خود را از دست می‌دهد که ماده 62 قانون مجازات اسلامی مقاومت در مقابل قوای تأمینی و انتظامی را دفاع محسوب نکرد، مگر اینکه مأمور از وظیفه خود خارج شده و یا بیم قتل یا جرح یا تعرض به عرض یا ناموس در میان باشد که در این صورت دفاع مشروع محسوب خواهد شد البته برای تحقق این جرم مأمور دولتی نباید خود سبب حمله یا تحریک طرف مقابل شود که در اینصورت عنوان مجرمانه تمرّد را نخواهد داشت همچنین اگر مأموری شبانه و در غیر موقع ضرورت وارد منزلدیگری شود مقاومت در مقابل وی را نمی‌توان مقاومت در مقابل مأمور دانست چون که از حدود قانونی خارج شده است طبق رأی شماره 90- 14/ 1/ 1381 دیوانعالی کشور.

4 نتیجه مجرمانه: به صرف تحقق حمله یا مقاومت با شرایط مذکور مثل اینکه مأمور در حین انجام وظیفۀ اداری باشد و تمرّد در رابطه با وظیفۀ اداری مأمور باشد تمرّد صورت می‌گیرد حالا این حمله یا مقاومت متمرّد مانع انجام وظیفۀ مأمور شده، نشده فرقی نمی‌کند

ب: عنصر معنوی:

سوء نیت عام یا قصد فعل که فرد قصد ارتکاب عمل را دارد و می‌خواهد در مقابل مأمور که در حال انجام وظیفه است حمله یا مقاومت بکند.

سوء‌نیت خاص که فرد با علم و آگاهی در مقابل مأمور دولتی تمرّد می‌کند منظور از علم و آگاهی این است که مرتکب بداند که مأمور دولت در حین انجام وظیفه می‌باشد بعبارت دیگر منظور از علم و آگاهی علم موضوعی است بنابراین جهل به قانون رافع مسئولیت مرتکب نمی‌باشد لذا اگر مأموری در هگام انجام وظیفه، خکم خود را ارائه ندهد و حمله یا مقاومتی صورت گیرد این عمل جرم نخواهد بود.

ج: عنصر قانونی:

607: هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مأمورین دولت در حین انجام وظیفۀ آنان به عمل آید تمرد محسوب می‌شود و مجازات آن به شرح ذیل است.

مجازات قانونی برای متمرّد:

هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد اما اگر متمرّد در حین اقدام دست به اسلحه برد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد و در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود در ضمن اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد.