انتخابات رياست جمهوري، آيت الله خامنه اي، احزاب و گروه هاي سياسي، محمود احمدي نژاد، هاشمي رفسنجاني، شوراي نگهبان، علوم سياسي
نویسنده : محمد علی زندی
نهمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری در 27 خرداد 1384، با حضور تقریبا تمامی احزاب و گروه‌های سیاسی در عرصه‌ی رقابت، در آرامش برگزار شد. در این دوره از انتخابات با نامه آیت‌الله خامنه‌ای به شورای نگهبان، صلاحیت آقایان معین و مهرعلیزاده نیز تأیید شد. به دلیل حضور نامزدها، از طیف‌های مختلف سیاسی و مشکلات و شکاف‌های داخلی جناح‌ها، جناح‌راست و چپ نتوانستند به اجماع رسیده و از فرد خاصی حمایت کنند. در دوره‌ی نهم انتخابات ریاست‌جمهوری، با انصراف محسن رضایی در آخرین روزهای انتخابات، 7 نامزد به رقابت پرداختند که به دلیل به دست نیاوردن حد نصاب نیمی از آرا از سوی هر یک از نامزدها، برای اولین بار در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری، این انتخابات به مرحله‌ی دوم کشیده شد. که با برگزاری انتخابات در 3 تیر 1384، برخلاف نظرسنجی‌ها و پیش‌بینی‌ها، محمود احمدی‌نژاد در رقابت با علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی پیروز شد.
ثبت‌نام از کاندیداها
ثبت‌نام از کاندیداهای انتخابات از ساعت 30/8 دقیقه‌ی صبح روز سه‌شنبه 20/2/ 1384 آغاز شد و تا پایان وقت اداری شنبه 24/2/1384 به مدت 5 روز به طول انجامید. دکتر علی‌اکبر ولایتی که ثبت‌نام کرده بودند، بعد از ثبت‌نام هاشمی رفسنجانی به نفع او اعلام انصراف کرد. در پایان زمان ثبت‌نام حدود 1014 نفر داوطلب ثبت‌نام کردند.[1]
شورای نگهبان پس از پنج روز، نظر نهایی در مورد واجدین شرایط مطرح در اصل 115 قانون اساسی که رئیس‌جمهور باید از میان رجل مذهبی و سیاسی، ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر، مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوا، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور باشد،[2] اسامی 6 نفر را در روز اول خردادماه اعلام نمود که عبارت بودند از: محمود احمدی‌نژاد، علی اردشیر لاریجانی، محسن رضایی، محمدباقر قالیباف، مهدی کروبی، علی‌اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی).[3]
واکنش به رد صلاحیت
پس از اعلام نتایج تعیین صلاحیت نامزدی‌های ریاست‌جمهوری از سوی شورای نگهبان و رد صلاحیت آقایان دکتر مصطفی معین و مهندس مهرعلیزاده کاندیداهای اصلاح‌طلب، شوک بزرگ انتخابات رخ داد که منجر به درخواست هاشمی رفسنجانی از شورای نگهبان شد. فردای آن روز، دکتر غلام‌علی حدادعادل (رئیس مجلس شورای اسلامی دوره‌ی هفتم) در نامه‌ای خطاب به مقام معظم رهبری خواستار تجدیدنظر شورای نگهبان در بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخاب ریاست‌جمهوری شد. آیت‌الله خامنه‌ای در پی این نامه، نامه‌ای خطاب به دبیر شورای نگهبان فرمودند که نسبت به اعلام صلاحیت آقایان معین و مهرعلیزاده تجدید نظر صورت گیرد. که بالاخره شورای نگهبان صلاحیت معین و مهرعلیزاده را تأیید نمود و جمعا کاندیداهای ریاست‌جمهوری دوره‌ی نهم به 8 نفر رسید.[4] که البته محسن رضایی چند روز مانده به انتخابات انصراف داد. در میان نامزدها فقط هاشمی رفسنجانی سابقه نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری را داشت. هاشمی رفسنجانی در پنجمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری با 394/537/15 رأی[5] و در ششمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری با 499/566/10 رأی به ریاست‌جمهوری انتخاب شده بود.[6]
برنامه‌ها، دیدگاه‌ها و شعارهای انتخاباتی کاندیداها
علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی: فهرست وزرای پیشنهادی خود را به رهبر ارائه خواهم کرد و تأیید ایشان برای من تعیین‌کننده است. برای معیشت اقشار نیازمند و امنیت فردی و اجتماعی مردم، امنیت شغلی و سرمایه و توسعه‌ی ایران اهتمام بیشتری خواهم کرد. من به موازنه‌ی مثبت در روابط بین‌الملل اعتقاد دارم که باید به منافع متقابل اندیشید. باید در چارچوب منافع و احترام متقابل با کشورهای مختلف جهان ارتباط برقرار کرد و باید خطر امریکا را کم کرد. لازم است بیش از بیش به انسجام ملی به عنوان یک ضرورت توجه شود. به خاطر شرایط ملی و منطقه‌ای برگزاری انتخابات سالم و صحیح، آینده‌ی کشور و نظام را بیمه می‌کند. مخالف افراط و تفریط، و روش اعتدال را می‌پسندم. دولت پاسخ‌گو باید حقوق شهروندی و اجتماعی مردم را به رسمیت بشناسد و یک تعادل عملی و منطقی بین مردم و حکومت برقرار باشد که در این راستا نقش نهادهای نظام و نهادهای مدنی قابل توجه است. همه با هم، کار برای سربلندی ایران اسلامی/ دولت پاسخ‌گو، شعار انتخاباتی هاشمی رفسنجانی بود.[7]
محمود احمدی‌نژاد: با مشارکت و حضور مردم در عرصه‌های اداره‌ی کشور می‌توان اصلاح و پیشرفت را تضمین کرد. در ساختار اجرایی کشور نیز باید ظرفیت یک جهش بزرگ ایجاد شود و تنها راه آن نیز حاکمیت نگاه ائتلاف بر نظام اجرایی کشور است. کابینه‌ی 70 میلیونی تشکیل می‌دهم و به هیچ حزب و گروهی تعهد ندارم. منابع ملی باید از چنته‌ی دولت آزاد و در اختیار مردم قرار گیرد تا در خدمت پیشرفت کشور قرار گیرد. ملت ایران امروز یک رسالت بزرگ بر عهده دارد و باید ما بتوانیم یک کشور مقتدر و پیشرفته‌ی اسلامی ایجاد کنیم که مقدمه‌ی حکومت جهانی اسلام باشد. ما می‌توانیم با تأمین حقوق ملت، تنش‌زدایی کنیم. اما این توفیق دیپلماسی خارجی مستلزم وجود چند شرط است: ایمان به توانمندی ملت و خودباوری و تعهد به اصول انقلاب. اگر این شرایط در دولتی جمع باشد در تعاملات بین‌المللی می‌تواند امتیاز بگیرد.[8]
در کل جهت‌گیری عمده‌ی مواضع احمدی‌نژاد، حول محورهایی چون، عدالت، خودباوری، دین‌مداری، تحول‌گرایی، مبارزه با فساد، تمرکزگرایی، مبارزه با رفاه‌طلبی و تجمل‌گرایی مدیران، توجه به قشرهای محروم و مستضعف و حاشیه‌نشینان بود. عدالت، ما می‌توانیم/ آوردن نفت به سفرهای مردم/ پیش به سوی تشکیل دولت اسلامی/ می‌شود و می‌توانیم، شعار انتخاباتی احمدی‌نژاد بود.[9]
محمدباقر قالیباف: امروز دو موضوع برای مردم مهم و جدی است. نخست حوزه‌ی معیشت است که شامل قدرت خرید، اشتغال و دیگر موارد است و دیگری آسایش و آرامش که نیاز جدی مردم است و من نیز در آینده این دو موضوع را دنبال می‌کنم. ملاک همکارانم در کابینه بر اساس شاسیته‌سالاری خواهد بود و معرفی کابنیه‌ای جوان. ایجاد امنیت در چهارچوب قانون و پرهیز از فضای بسته و دخالت در زندگی شخصی مردم از اولویت من است. عرصه‌ی ریاست‌جمهوری را مانند حوزه‌ی نیروی انتظامی میلیتاریستی نخواهم کرد. یکی از مسئولیت‌های جدی دولت آینده برقراری ارتباط بین دانشگاه و مراکز صنعتی است. من سه قشر، نخبگان جامعه و جوانان و زنان را مخاطب خود قرار داده‌ام. حداکثر استفاده از ظرفیت‌های محلی در حوزه‌ی مدیریتی به ویژه در استان‌ها، از برنامه‌هایم است. برنامه‌ی من در حوزه‌ی داخلی توجه به مسایل اقتصادی و معیشتی از جمله گرانی، تورم و بیکاری است. باید با یک مدیریت راهبردی در کشور کار را دنبال کنیم. لازمه یک مدیریت راهبردی این است که مدیریت، همه فرصت‌ها و تهدیدات خودش را بشناسد. من چهار اقدام در برنامه‌هایم دیده‌ام: 1- در بخش اقتصادی ما باید قدرت خرید مردم را بالا ببریم و کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشیم. 2- محور دوم مشارکت معنادار مردم است که معتقدم نباید مردم پس از رأی دادن و رفتن به خانه‌هایشان این تصور را پیدا کنند که در کارها دخیل نیستند. 3- در رویکرد عملی باید از تجربه‌ی سایر کشورها استفاده کنیم مثلا در بخش خصوصی باید ابتدا مدیریت را خصوصی کنیم. 4- مالکیت باید خصوصی شود در این صورت هم رقابت درست کرده‌ایم و هم چرخه‌ی تولید را پیش برده‌ایم و اجازه نمی‌دهیم رانت‌خوارها پیدا شوند. زندگی خوب، برازنده‌ی ایرانی شعار انتخاباتی قالیباف بود.[10]
مهدی کروبی: تلاش برای اجرا اصول معطل‌مانده‌ی قانون اساسی در رأس برنامه‌هایم است. تلاش خواهم کرد که از نیروهای مجرب، قومیت‌ها و مذاهب مختلف در کار اجرایی خود استفاده کنم. بنایم بر شایسته‌سالاری و استفاده از اقوام و مذاهب مختلف است. در تشکیل دولت اصلاح‌طلب در چهارچوب اقتدار رئیس‌جمهوری، سیاست خارجی کشور مورد بازنگری و تجدیدنظر قرار خواهد گرفت و اصل اعتمادسازی و تفاهم با جهان بر اساس منافع ملی کشور مورد بازنگری قرار می‌گیرد. نسبت به علایق و خواست‌های مردم شناخت کافی دارم. برای خدمت به همه‌ی مردم به ویژه در مناطق محروم و مرزی حداکثر تلاش را خواهم کرد. وعده‌هایی را که می‌دهم با سماجت پی‌گیری خواهم کرد و اگر در مقابل وعده‌هایم مانع به وجود آید و قدرت اجرای آن‌را پیدا نکنم به جای توجیه و تفسیر، صاف و لُری به مردم می‌گویم و از آنها عذرخواهی می‌کنم. دولت مقتدر و کارآمد برای توسعه پایدار/ ای ایران ای مرز پرگهر، شعار انتخاباتی کروبی بود.[11]
علی لاریجانی: اعضای کابینه را از افراد باصداقت از هر طیفی انتخاب می‌کنم. تنها شرط دولت امید برای پذیرش عضویت اشخاص، شرط‌های اخلاقی و صلاحیت علمی است. شورایی از نخبگان مناطق مختلف کشور در هر بخش باید تشکیل شود برای پیشنهاد گزینه‌های خود به رئیس‌جمهور، که او با رأی مجلس آنان را به عنوان وزرای کابینه منصوب کند. مهم‌ترین برنامه‌ی دولت آینده تعاون در درون نظام است و حضور جوانان در دولت امید پررنگ‌تر است. دولت رفاه برای حل کردن بحران بیکاری و ایجاد اشتغال جوانان از سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی حمایت می‌کند. تورم را یک رقمی کرده و قدرت خرید را تا 40 درصد افزایش می‌دهیم. در گام اول در کشور باید شفافیت را دنبال کنیم و دومین گام این است که شرایط حساس منطقه‌ای را مبنای حرکت خود قرار دهیم. حدود 110 مسأله را که اهمیت حیاتی برای ایران دارد و حل آن کارآمدی نظام را به دنبال خواهد داشت، بررسی کرده و برای حل آنها در دولت آینده تلاش خواهیم کرد. افزایش حقوق معلمان تا دو برابر. دولت امید، هوای تازه، کارآمدی نظام شعار انتخاباتی لاریجانی بود.[12]
مصطفی معین: با خود عهد کرده‌ام با مردم صادق باشم چه قبل از تأیید صلاحیت چه بعد از آن. باید رویکرد اصلی دولت آینده، مدیریت مبنی بر تحول در ساختارهای فرسوده‌ی حکومتی در همه‌ی حوزه‌ها و متناسب با پاسخ‌گویی به نیازهای رو به رشد باشد. اگر دولت تشکیل دهم اساس حرکت آن خرد جمعی و تلاش همگانی خواهد بود. رویکرد من در اداره‌ی کشور علمی است و به همین منظور در تمام حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، تصمیمات فی‌البداهه، سلیقه‌ای و فی‌المجلس تعطیل خواهد بود مگر آن تصمیم دارای پشتیبانه‌ی کارشناسی و علمی باشد. پافشاری اصلی من، دفاع از حقوق اساسی مردم است. مهم‌ترین دغدغه‌ی من نسل جوان و دانشجویان کشور است. یکی از حقوق‌دانان برجسته و شناخته شده را به سمت معاون حقوق بشر رئیس‌جمهور منصوب می‌کنم. اصلاحات به طور جدی تداوم خواهد یافت. تفکیک امور سیاست‌گذاری و تصدی‌گری از یکدیگر، ارتقای نقش سیاست‌گذاری در مدیریت دولتی، توسعه و تعمیق هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و ترجیح منافع ملی بر منافع شخصی، گروهی جناحی، محلی و قومی در سطوح مختلف نظام مدیریت کشور، فرایند تصمیم‌گیری، از راههای دست‌یابی به اهداف دولت رفاه است. شهروند توانمند، توسعه‌ی همه‌جانبه و دانایی‌محور، دولت دموکراتیک و توسعه‌گرا، شعار انتخاباتی معین بود.[13]
مهرعلیزاده: دولت رفاه متکی بر برنامه و روش‌های اجرایی است که در عمل منجر می‌شود به تولید ثروت و رفاه. اکنون زمان برنامه‌داری در اداره‌ی کشور و بازسازی سیستم اجرایی و اداری کشور با بهره‌گیری تئوری‌ها و سیستم‌های آزموده شده‌ی مدرن که در کشورهای پیشرفته عمل شده فرا رسیده است، من برای بومی کردن این سیستم‌ها و تلفیق آنها با شرایط ایران به عرصه‌ی انتخابات آمده‌ام. دولت رفاه برای حل کردن بحران بیکاری و ایجاد اشتغال جوانان از سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی حمایت می‌کند. سیاست خارجی مبتنی بر برقراری امنیت و ثبات و خروج نیروهای خارج از منطقه است و ایران خواهان امنیت و صلح برای تمامی ملت‌های منطقه است. دولت رفاه با عدالت اجتماعی، حقوق مساوی و آرامش در جامعه، بستر مناسبی برای تأمین بازدهی در میان اقشار، احساس مشارکت، احساس رضایت در سطوح مختلف جامعه به وجود می‌آورد که این سه شاخص، از راه‌کارهای مهم ارتقای امید آفرینی در مردم است. دولت رفاه ملی، اقتدار، آرامش و کارآمدی، شعار انتخاباتی مهرعلیزاده بود.[14]
حمایت تشکل‌ها، گروه‌ها، احزاب و شخصیت‌های سیاسی از کاندیداها
احمدی‌نژاد: ائتلاف آبادگران ایران اسلامی، بسیج دانشجویی، جامعه‌ی اسلامی دانشجویان، جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی تا یک ماه مانده به انتخابات. البته برخی از اعضای شورای مرکز جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی همچون، زریبافان، ذبیحی، فقیه و خانم آلیا تا به آخر انتخابات در ستاد احمدی‌نژاد فعال بودند.
قالیباف: مجمع دانشوران ایران اسلامی، مؤسسه‌ی پژوهش اندیشه، مراکز مطالعاتی- پژوهشی پیشگامان جنبش نرم‌افزاری، شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی (بخش اجتماعی آن مانند زاکانی، فدایی، احمد توکلی، دارابی، سروری و...) ستادهای انتخاباتی احمد توکلی، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی.
لاریجانی: جبهه‌ی پیروان خط امام و رهبری و اعضای موثر آن چون، حزب موتلفه اسلامی، جامعه‌ی اسلامی مهندسین و جامعه‌ی اصناف بازار، شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی (بخش سیاسی آن مانند باهنر، حبیبی، بادامچیان و...)
هاشمی رفسنجانی: حزب کارگزاران سازندگی، حزب اسلامی کار، خانه‌ی کارگر، چکاد آزاداندیشان، حزب عدالت و توسعه، بخشی از مجمع روحانیون مبارز، جامعه‌ی روحانیت مبارز، بخشی از جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
کروبی: بخشی از مجمع روحانیون مبارز، حزب مردم‌سالاری، حزب همبستگی، مجمع اسلامی بانوان، مجمع نیروهای خط امام.
معین: جبهه‌ی مشارکت ایران اسلامی، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، انجمن اسلامی جامعه‌ی پزشکان، انجمن اسلامی معلمان، نهضت آزادی.
مهرعلیزاده: از حمایت تشکیلاتی هیچ یک از گروه‌های مشهور جبهه‌ی دوم خرداد برخوردار نبود.[15]
برگزاری انتخابات و نتایج آن
ساعت 9 صبح جمعه 27 خرداد 1384 رأی‌گیری آغاز شد. آیت‌الله خامنه‌ای پس از انداختن رأی خود در صندوق، در خصوص رأی‌دادنشان در اول وقت فرودند: «شرکت در انتخابات یک عمل صالح است و این عمل صالح باید با شوق و به وقت انجام داد. چرا که بسیاری از کارهاست که وقت و زمان آن در یک برهه‌ی خاص است و انتخابات ریاست‌جمهوری از این قبیل است چون وقتی ما در چارچوب قانون اساسی در پای صندوق رأی می‌آییم و رأی می‌دهیم، در حقیقت به قانون اساسی و نظام رأی داده‌ایم، به هر نامزدی رأی دهیم، در حقیقت به نظام رأی داده‌ایم.»[16]
فردای آن روز، ستاد انتخابات کشور، نتایج نهایی شمارش آرای نهمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری را در کل کشور اعلام کرد و در شگفت‌انگیزترین انتخابات جمهوری اسلامی در حالی‌که پیش‌بینی اکثر تحلیل‌گران و نظرسنجی‌ها نادرست از کار درآمد،[17] با وجود 418/768/46 نفر واجد شرایط رأی دادن، از مجموع 042/317/29 رأی مأخوذه، هاشمی رفسنجانی با 452/159/6 رأی و احمدی‌نژاد با 354/710/5 رأی بیشترین آرا را کسب نمودند و چون هیچ‌کس نیمی از آرا را به خود اختصاص نداد برای اولین بار در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری پس از انقلاب، به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری راه یافتند.[18]
نتایج آرای دیگر نامزدها عبارت بود از: کروبی 316/066/5 رأی، قالیباف 189/075/4 رأی، معین 304/054/4 رأی، لاریجانی 163/720/1 رأی و مهرعلیزاده 323/289/1 رأی.[19] آرای باطله هم 941/221/1 رأی بود. با توجه به آرای مأخوذه، میزان مشارکت مردم 66/62 درصد بود که بیش از نیمی از واجدین حق رأی را در بر می‌گیرد. بررسی تفکیکی آمار منتشر شده از سوی وزارت کشور نشان می‌دهد استان ایلام با 43/80 درصد، خراسان جنوبی با 59/78 درصد، کهکیلویه و بویراحمد با 48/78 درصد، هرمزگان با 30/78 درصد، کرمان با 98/77 درصد و قم با 01/77 درصد بیشترین مشارکت و استان کردستان با 37/37 درصد، آذربایجان غربی با 02/44 درصد کمترین مشارکت را در مرحله‌ی اول نهمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری را به خود اختصاص داده‌اند.
درصد مشارکت دیگر استان‌ها از این قرار بود: آذربایجان شرقی 25/51 درصد، اردبیل 15/45 درصد، اصفهان 26/58 درصد ، بوشهر 33/72 درصد، تهران 68/63 درصد، چهارمحال و بختیاری 85/64 درصد، خراسان رضوی 99/70 درصد، خراسان شمالی 55/63 درصد، خوزستان 33/55 درصد، زنجان 25/65 درصد، سمنان 48/73 درصد، سیستان و بلوچستان 44/74 درصد، فارس 36/61 درصد، قزوین 23/69 درصد، کرمانشاه 38/55 درصد، گلستان 81/65 درصد، گیلان 40/58 درصد، لرستان 17/67 درصد، مازندران 19/65 درصد، همدان 34/62 درصد، یزد 02/76 درصد.[20]
بررسی‌ها نشان می‌دهد هاشمی رفسنجانی از گستردگی آرای بیشتری نسبت به کاندیداهای دیگر برخوردار بوده است چون در 19 استان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، بوشهر، تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، مازندران، مرکزی، یزد منتخب دوم و در سه استان کرمان 5/41 درصد، زنجان 7/24 درصد و گیلان با 4/21 درصد حائز اکثریت آرا بوده است. احمدی‌نژاد در استان قم اکثریت آرا و کروبی در ایلام، هرمزگان و کهکیلویه و بویراحمد اکثریت آرا را کسب کرده بودند.[21]
کروبی که با فاصله کمی سوم شده بود، نسبت به آنچه دخالت برخی نهادهای نظامی در انتخابات نامید، از این‌که در اعلام نظر شورای نگهبان جایگاه او بر خلاف اعلام نظر وزارت کشور به رتبه‌ی سوم کاسته شده بود، اعتراض کرد و در نامه‌ای از مقام معظم رهبری درخواست کرد هیأتی ویژه برای بازگرداندن حقوق ضایع شده‌ی برخی نامزدها تشکیل دهند. حتی بعدها نیز از شدت اعتراض از عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجمع روحانیون مبارز کناره‌گیری کرد. مهرعلیزاده و لاریجانی خیلی آرام و بی‌سرو صدا کنار رفتند و طی بیانیه‌هایی از مردم ایران و کسانی که به آنها رأی دادند، تشکر کردند. اما معین در بیانیه‌ی خود گوشه و کنایه‌هایی را عنوان کرد. وی گفت: «باید تأسف بگویم که با ساماندهی حزبی و نظامی و مداخله‌ی نظامی جهت‌داری که در انتخابات برای پیروز ساختن یک نامزد به صورت پنهان و غیررسمی رخ داد، سلامت انتخابات عملا به مخاطره افتاد و این حضور غیرقانونی، جهت و نتیجه قابل پیش‌بینی آن را دگرگون ساخت.»[22]
حمایت تشکل‌ها، گروها، احزاب از کاندیداها در مرحله‌ی دوم
احمدی‌نژاد: ائتلاف آبادگران ایران اسلامی، جامعه‌ی اسلامی دانشجویان، جامعه‌ی اسلامی مهندسین، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، بسیج دانشجویی، اتحادیه‌ی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌ها، انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان، جنبش عدالت‌خواه دانشجویی، کانون اسلامی فارغ‌التحصیلان هند.
هاشمی رفسنجانی: سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، حزب مشارکت ایران اسلامی، مجمع محققین و مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، حزب کارگزاران سازندگی، مجمع روحانیون مبارز، حزب مردم‌سالاری، مجمع نیروهای خط امام(ره)، حزب اسلامی کار، انجمن اسلامی معلمان ایران، خانه‌ی کارگر، انجمن روزنامه‌نگاران زن، حزب همبستگی ایران اسلامی، انجمن مدرسین دانشگاه‌ها، انجمن مدیران صنعتی ایران، چکاد آزاداندیشان، برخی از انجمن‌های وابسته به دفتر تحکیم وحدت (طیف علامه)، ستادهای انتخاباتی معین، کروبی و مهرعلیزاده، برخی ازچهره‌های اصلاح‌طلب همچون، سیدمحمد خاتمی، میرحسین موسوی، جواد آملی، صانعی، موسوی اردبیلی، طاهری اصفهانی، موسوی بجنوردی، محمدرضا توسلی، نورمفیدی و... .[23]
انتخابات مرحله‌ی دوم و نتایج آن
مرحله‌ی دوم انتخابات با حضور احمدی‌نژاد و هاشمی رفسنجانی که به دور دوم راه یافته بودند، در روز جمعه 3 تیر 1384 برگزار شد.[24] در ساعت 14 روز شنبه 4 تیر، از سوی ستاد انتخابات وزارت کشور، نتایج اعلام شد. در این مرحله از انتخابات از تعداد 418/768/46 نفر واجدین شرایط رأی دادن، 253/959/27 نفر در داخل و خارج (245/76 نفر) از کشور رأی دادند که احمدی‌نژاد با کسب 782/248/17 رأی به ریاست‌جمهوری انتخاب شد و هاشمی رفسنجانی نیز 471/7ث10/10 رأی کسب نمود. [25]
درصد مشارکت در این مرحله 76/59 درصد بود. استان کرمان با 86/77 درصد، قم 27/77، کهکیلویه و بویراحمد 11/76 درصد و یزد با 49/75 درصد، بیشترین مشارکت و استان کردستان با 96/24 درصد و آذربایجان غربی با 15/75 درصد، آذربایجان شرقی با 18/46 و اردبیل با 49 درصد کمترین مشارکت را در دور دوم داشتند. درصد مشارکت دیگر استان‌ها از این قرار بود: اصفهان 60/59 درصد، ایلام 76/66 درصد ، بوشهر 49/66 ، تهران 20/65 درصد ، چهارمحال و بختیاری 34/64 درصد ، خراسان جنوبی 88/71 درصد، خراسان رضوی 99/63 درصد ، خراسان شمالی67/55 درصد، خوزستان 25/51 درصد، زنجان 03/61 درصد، سمنان 22/74 درصد، سیستان و بلوچستان 76/63 درصد، فارس 28/58 درصد، قزوین 04/67 درصد، کرمانشاه 20/51 درصد، گلستان 53/60 درصد، گیلان 52/58 درصد، لرستان 41/60 درصد، مازندران 26/65 درصد، مرکزی 63/60 درصد، هرمزگان 49/67 درصد، همدان 52/57 درصد، یزد 49/75 درصد.[26]
تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری توسط آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای در 12 مرداد 1384 حکم ریاست‌جمهوری دوره‌ی نهم را تنفیذ نمودند. در این حکم آمده بود: «...ملت ما با اکثریتی قاطع، شخصیتی انقلابی و دانشمند و مدیری شایسته و کارآزموده و دارای سوابق مجاهدات صادقانه در صحنه‌های گوناگون را، به ریاست‌جمهوری برگزیده است. سخن صریح و قاطع و صادقانه‌ی ایشان در تعهد به خدمت‌گذاری و رفع محرومیت و مبارز با فساد، و لحن افتخارآمیز ایشان در پایبندی به اسلام و آرمان‌های انقلاب، که با منش مردمی و ساده‌زیستی همراه بود، دل‌ها و آرای مردم را متوجه ایشان کرد و مسئولیت مهم ریاست‌جمهوری را بر دوش ایشان نهاد. اینجانب ضمن تبریک به ملت شریف و آزاده، رأی آنان را تنفیذ و جناب آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد را به ریاست‌جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌کنم. بدیهی است که رأی ملت و تنفیذ اینجانب تا هنگامی است که ایشان به تعهد خود و صراط مستقیمی که تاکنون در آن حرکت کرده‌اند یعنی راه اسلام و آرمان‌های نظام اسلامی و دفاع از حقوق ملت و ایستادگی در برابر مستکبران و زورگویان پایبند باشند.... رئیس‌جمهور محترم را به توکل به خداوند قادر و اغتنام فرصت زودگذر و اخلاص در عمل و به کارگیری همه‌ی توان خود و بهره‌گیری از ظرفیت عظیم انسانی کشور در راه دست‌یابی به هدف‌های والائی که اعلام کرده‌اند، توصیه می‌کنم...»[27]