معنای مباهله
مباهله در لغت بمعنای لعن کردن است اما در اصطلاح یعنی اینکه اگر طایفهای بر سر چیزی اختلاف کردند، جمع شوند و بگویند لعنت خدا بر ظالم از ما[1].
ماجرای مباهله
پیامبر اسلام بعد از گفتگو با مسیحیان نجران و عدم نتیجه، تصمیم گرفتند تا مباهله کنند؛ بدین معنا که در بیابانی جمع شده و عزیزان خود را همراه آورده و بر دروغگو لعنت بفرستند. وقتی مسیحیان با بزرگ خود مشورت کردند بزگ آنها گفت: بروید و ببینید اگر محمد با لشگریان و سپاهیانش آمد نترسید و مباهله کنید و اگر با خانوادهاش آمد هرگز با او مباهله نکنید که تمام مسیحیان نابود خواهند شد. آنها دیدند که پیامبر اسلام با علی(ع) که مصداق انفسنا در آیه و به عنوان جان پیامبر معرفی شده است و فاطمه زهرا(س) که مصداق نساءنا در آیه و حسنین(ع) که مصداق ابناءنا در آیه می باشد آمدهاند. لذا ترسیدند و مباهله نکردند.
خداوند کریم در قرآن مجید چنین میفرمایند:
فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبینَ [2]
نظرات وهابیها در رابطه با آیه مباهله
ابن تیمیه که از بزرگان وهابیت میباشد در این زمینه مینویسد:
صحیح است که زمانی که این آیه نازل شد پیامبر اسلام(ص) همراه با علی و فاطمه و حسنین (علیهم السلام) برای مباهله رفتند اما این آیه هیچ دلالتی بر امامت علی و افضلیت وی بر صحابه ندارد و همچنین ما مساوی بودن علی را با پیامبر نفی میکنیم. زیرا نه علی و نه کس دیگری با پیامبر مساوی نیست.[3]
وی در صفحه 126 کتاب ادامه میدهد که:
اینکه پیامبر علی را به همراه بُرد به این جهت بود که -فاطمه که زن بود و حسنین هم بچه بودند- از اقارب کسی به غیر از علی نبود که حضرت با خودش ببرد. زیرا جعفر در جنگ موته شهید شده بود -پیغمبر مجبور شد علی را با خود ببرد- و الا جعفر را با خود میبرد. این همراهی علی هیچگونه افضلیتی برای او ندارد حتی افضلیت علی را بر بقیه صحابه ثابت نمیکند.[4]
دیدگاه شیعه
با دقت در این مطالب به وضوح در مییابیم که اینها از روی عناد بوده است. زیرا روایات شیعه و اهل سنت افضلیت آن حضرت را ثابت میکند تا جاییکه نیشابوری از مفسرین بزرگ اهل سنت مینویسد:
«شیعه هر زمانی که بخواهد میتواند بواسطه این آیه بر افضلیت علی بن ابیطالب بر انبیاء گذشته حتی انبیاء اولوا العزم استدلال کند. زیرا پیامبر از تمام انبیا بالاتر بوده و امیر المومنین هم که در این آیه جان پیامبر خوانده شده بالتبع از انبیا حتی انبیاء اولوالعزم بالاتر است»[5] و این اشاره مستقیم به حدیث نبوی دارد که حضرت فرمودند:
ان عَلِیًّا منی وأنا منه وهو ولی کل مُؤْمِنٍ بعدی[6]
یقینا علی از من و من از علی هستم و او سرپرست هر مومنی بعد از من است.
ابن تیمیه و امثال وی اجتهاد در مقابل نص کردهاند در حالیکه نبی مکرم اسلام یک ضربه و مبارزه امیر المومنین را در جنگ خندق افضل از عبادت تمام امتش میداند[7] چطور این آقایان حتی حضرت را بر صحابه مقدم نمیدانند.
در فضیلت امیر المومنین همین بس که نبی مکرم اسلام فرمودند:
بزودی بعد از من فتنه و امتحانی بر پا میشود. پس زمانی که چنین شد از علی ابن ابی طالب پیروی کنید بدرستیکه وی اول کسی است که مرا ملاقات کرده و با من در روز قیامت مصافحه میکند و اوست صدیق اکبر و جدا کننده حق و باطل در این امت و او محافظ مومنان است ولی مال منافقین حفاظت کننده آنها میباشد.[8]