دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

سرعت و بطی

No image
سرعت و بطی

كلمات كليدي : سرعت، بطي، حركت، زمان، مسافت

نویسنده : حسن رضايي

سرعت و بطی از جمله مفاهیمی است که به حرکت تعلق می‌گیرند و وصف و حالت حرکتند. معانی زیادی برای سرعت ذکر شده است که عبارتند از:

أ‌) جریان، سیلان و گذرایی. این مفهوم از ویژگی‌های همه حرکات به شمار می‌رود.

ب‌)مفهومی که از نسبت مسافت حرکت به زمان به دست می‌آید. مثل اینکه گفته می‌شود؛ اتومبیل با سرعت هشتاد کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند.

ج)تند شدن حرکت یا همان شتاب؛ طبق این معنا، حرکت بر سه نوع می‌باشد که عبارتند از: حرکت تند شوند، کند شونده و یکنواخت.

د)طی مسافت زیاد در زمان کم که سرعت خوانده می‌شود و بطی که عبارتست از طی مسافت کم در زمان زیاد و محل بحث در فلسفه همین معنای اخیر است.[1]

این دو مفهوم از اموری هستند که هیج حرکتی از آنها منفک نیست.[2] اینها از مفاهیم اضافی هستند که از مقایسه حرکات با یکدیگر به دست می‌آید. بدین صورت که در یک مسافت که دو حرکت سریع و کند داشته باشیم، اگر مسافت هر دو حرکت یکسان باشد، زمانی که هر یک از حرکتهای مذکور طی نموده‌اند با یکدیگر متفاوت است و زمان حرکت سریع کمتر خواهد بود و اگر زمانی که هر دو طی نموده‌اند یکسان باشد، حتما مسافت آنها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.[3]دلیل اینکه این دو مفهوم از اوصاف اضافی هستند این است که تا حرکتی را با حرکت دیگری مقایسه نکنیم، این اوصاف به دست نخواهد آمد[4]و حقیقت امر این است که صفت ثابت و وقعی حرکت، همان سرعت است و لاغیر. سرعت نیز همان حالت مرور و گذرایی است که در هر حرکتی و جود دارد. اما چون این حالت گذرایی در حرکات گوناگون هست، برخی از مصادیق آن، با برخی دیگر مقایسه می‌شود و از اینجا مفهوم سرعت و بطی نسبی به دست می‌آید. پس سریع، مفهومی است مساوق با حرکت؛ با آنکه حرکت به سریع و بطیئ تقسم می‌شود مانند وحدت که از طرفی مساوق با و جود است و از طرف دیگر موجود به واحد وکثیر تقسیم می‌شود.[5]

دیدگاه ملاصدرا

در مقابل این نظر، ملاصدرا با نفی تقابل تضایف و تناقض به این نتیجه می‌رسد که رابطه این دو، از نوع تضاد است. وی می‌نویسد:

تقابل میان این دو، تضایف نیست؛ زیرا متضایفان، در وجود ذهنی و حارجی، با یکدیگر ملازم هستند و از هم جدا نمی‌شوند در حالی که سرعت و بطی، نه در وجود ذهنی و نه در وجود خارجی ملازم با هم نیستند و بدون هم نیز می‌توانند موجود شوند. از نوع تناقض هم نیست؛ زیرا حرکت سریع و بطئ اگر زمانشان مساوی باشد، مسافت حرکت یکی بیشتر خواهد بود و اگر در مسافت یکسان باشند، زمان حرکت یکی کمتر خواهد بود. پس یکی از نظر مسافت نقصان دارد و یکی از نظر زمان و نمی توان یکی رابخصوصه عدمی قرار داد و دیگری را وجودی.[6]

ایراد این کلام این است که حکما در تضاد شرط کرده‌اند که میان دو طرف نهایت اختلاف باشد ولی این شرط در سرعت و بطی محقق نیست؛ زیرا هر حرکت سریعی که فرض شود سریعتر از آن نیز متصور است و همینطور هر حرکت آرام و کند که باشد از آن کندتر هم متصور است.

علت کُندی حرکت

در مورد علت پیدایش کندی در حرکت دو نظر وجود دارد. حکما معتقدند که سبب کندی حرکت، وجود موانع خارجی و داخلی است.[7]در مقابل متکلمین معتقدند که این امر در اثر قرار گرفتن سکون در لابه لای حرکت است در حالی که حرکت به عنوان یک جریان متصل و پیوسته، انقسام آن به صورت بالقوه است و اگر سکون در لابه لای حرکت وجود داشته باشد حرکت به صورت بالفعل تقسیم خواهند شد و دارای اجزای بالفعل خواهد شد.[8]

مقاله

نویسنده حسن رضايي

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
Powered by TayaCMS