انگاره آخر الزمان انسان،‌رسانه

جلال غفارى چرا پایان دنیا براى انسان اهمیت دارد؟ آینده همیشه موضوعى چالشى بوده است که انسان‌ها سعى داشته‌اند با پیش‌بینى آن خود را براى پذیرش آن آماده کرده و بیشترین بهره‌بردارى را از این پیش‌‌بینى ببرند. در دنیایى که از همان ابتدا درگیرى دو جبهه خیر وشر مهمترین موضوع آن بوده و در این میان درهر زمانى یکى از این دو برترى داشته‌اند انسان‌ها سعى دارند تا با دریافت تصویرى از آینده براى ایجاد آن گام بردارند . انسان‌هایى که در طول تاریخ گرفتار رنج و محنت‌هاى فراوانى بوده‌اند همواره امید دارند تا دستى الهى بیرون آید وسرانجام جهان را ختم به خیر کند. در نگاه آ‌نان پیروزى جبهه خیر و حکمفرمایى عدل وعدالت امید همه قشرهاى بشر است. در این میان آخرالزمان در مقام فصل نهایى کتاب آفرینش از اهمیت بسیار زیادى برخوردار است. “آخرالزمان” یک باور مشترک بشرى در خصوص فرجام کار عالم ناسوت است که عالم ماده را در نگاهى بردارى و زمانمند داراى نقاط ابتدا وانتهایى مى‌داند. طبق این تعریف، اگر عالم ماده ازلى وابدى نیست وهمان گونه که در زمان معینى ایجاد شده در وقت مشخصى نیز به پایان خواهد رسید . حال اگر عالم ماده را به یک کتاب قطور و سال‌هاى عمر این عالم را به صفحات آن کتاب تشبیه کنیم “آخرالزمان” آخرین فصل از کتاب ناسوت خواهدبود. از آنجا که خالق گیتى کتاب خلقت عالم را بى غایت وبى‌هدف قلم نزده،‌لاجرم چکیده آفرینش در واپسین فصل این کتاب ظهور خواهد کرد و همه قصه‌هاى ناتمام این کتاب در آخرین فصل آن پایانى شایسته و مقبول خواهند یافت . طبق آنچه گفته‌آمد”آخرالزمان” پاسخ تمام سوال‌هاى ناتمام عالم هستى هست و آنچه در آخرین فصل این کتاب به وقوع خواهد پیوست هدف از خلقت عالم و آفرینش انسان را محقق و آشکار خواهد ساخت به بیان دیگر آخرالزمان برهه‌اى از تاریخ است که طى آن عالم ناسوت هویت لاهوتى خویش را باز خواهد یافت و در واپسین چالش میان حق و باطل شناسنامه توحیدى عالم ماده دوباره پیدا و پدیدار خواهد شد.( مجید شاه حسینی،1382‌، صص115و 116) باور به آخرالزمان چنان درمیان اقوام ومذاهب پذیرفته شده است که راهى جز اعتراف به فطرى بودن آن باقى‌نمى‌گذارد از سوى دیگر بشرى که قصد توبه و بازگشت به فطرت خویش را دارد شگفت نیست که به آخرالزمان توجه ویژه کند. پدیده‌اى که کارل گوستا و یونگ نیز با طرح “ضمیر ناخودآ‌گاه مشترک “و “کهن الگو” به نوعى دیگر همین مفهوم را تائید مى‌کند.(محمد حسنی،1385‌، ص113) اتاق فکر حاکم برهالیوود با برنامه‌ریزى‌هاى گسترده و منظم همه اصول ونگرش‌هاى خود را در قالب فیلم‌هاى سینمایى به ذهن مخاطبان تزریق مى‌کند و آنچه را کاشته است برداشت مى‌نماید. مفهوم آخرالزمان نیز یکى ازاین موارد است. در زمانى که تمدن انسان محور غرب در حال تاخت‌وتاز بود و هیچ حریف قدرتمندى را براى خود نمى‌شناخت انقلاب اسلامى ایران به رهبرى امام خمینى باایده‌هاى اسلامى از میان دنیاى پست و مادى غرب سربرآ‌ورد و نداى اسلام سر داد لذا رهبران تمدن غرب احساس خطر کردند از این پس است که درسینماى هالیوود با جریان‌هاى سینمایى جدیدى مواجه مى‌شویم. بى‌شک ظهور انقلاب اسلامى ایران،‌ فروپاشى شوروی، زوال قدرت آمریکا و رویکرد نوع بشر به معنویت ومعنا و نیز ناامیدى از الگوهاى مدرن و نگرانى‌هایى که بشر امروز بد ان دچار است دلایل اساسى تولیدهاى رسانه‌اى براى دستگاه رویاسازى غرب(هالیوود) بود.( همان ،ص 112) رسانه‌هایى که از ابتداى ظهور خود مفاهیم خاصى را دستور کار خود قرار داده بودند پس از انقلاب الهى ایران علاوه بر ایجاد جریان‌هاى جدید به صورت شدیدترى بعضى از جریان‌هاى سابق را پیگیرى نمودند. در سال‌هاى جنگ سرد نیز شوروى آماج تیرهاى بنیان برکن سینماى هالیوود بود به طورى که به اتفاق صاحب‌نظران جنگ نرم و رسانه‌اى بود که موریانه‌وار همه بنیان‌هاى شوروى کمونیستى را خورد تا جایى که با بادى آرام همه یال و کوپال این قطب دنیا فروریخت . کتاب و انیمیشن “قلعه حیوانات” یکى از بارزترین فعالیت‌هاى سینماى آمریکا درراستاى براندازى نظام سوسیالیستى شوروى بود. انواع آخرالزمان نگاه سرخ حسینى و نگاه سبز مهدوى دونیرو محرکه شیعیان در سراسر جهان هستند. پس از انقلاب اسلامى ایران که تعجب همه دانشمندان و متفکران مغرب زمین را برانگیخت این دانشمندان به فکر افتادند تا پایه‌هاى این حرکت الهى را در دنیایى که در نظریات مادى دست و پا مى‌زند پیدا کنند.آنها پس از بررسى‌هاى زیاد به این نتیجه رسیدند که “شیعیان به اسم امام‌حسین علیه السلام قیام خود را آغاز و با ا سم حضرت مهدی-عجل الله تعالى فرجه الشریف - قیام خود را حفظ مى‌کنند و تداوم مى‌بخشند.” ( حسن بلخارى ،1382‌ ، ص 137. ) نهضت سرخ حسینى و نهضت سبز مهدوى الگوهایى‌اند که آن قدر لطیف و فطرى‌اندکه همه مخاطبین جهانى را دراولین برخورد جذب مى‌کنند .اما ایمان آوردن به این دو نگاه و حتى اطلاع از آ‌نها بنیان‌هاى تمدن مادى گرا و ضد خداى غرب را فرو مى‌ریزد پس اتاق فکر رسانه به تلاش افتاد تا با ارائه الگوهایى سطحى و دروغین به گمراه کردن مردم مغرب زمین بپردازد. مردم مغرب زمین به راحتى گفته‌هاى رسانه‌هاى خود را مى‌پذیرند چرا که شبکه سهمناک مطبوعات ،‌رادیو و تلویزیون ،‌مانند قلعه‌اى جامعه آمریکا را در درون خود دارد و بیرون شدن از آ‌ن محوطه محصور را اجازه نمى‌دهد. رسانه‌هاى گروهى و بخصوص تلویزیون، چون مشیت الهى هستند هر چه اراده کنند پدید مى‌آورند بدون اغراق مى‌توان گفت که امروز تلویزیون پادشاه آمریکاست. جیره اطلاعاتى مردم آمریکا به نحو عمده از جانب تلویزیون تامین مى‌گردد در کمتر خانه‌اى است که یکى نباشد وکمتر خانواده‌اى است که ساعات فراغتش را در برابر آن نگذراند. تلویزیون در ایالات متحده “ بت جدید” است . تلویزیون براى جمع کثیر و عظیمى از مردم خداست. کانال‌هاى مختلف تلویزیونى و انواع واقسام نشریات و مجلات در آمریکا صبح تا شب به بمباران خبرى و تبلیغاتى مشغولند. شنونده و بیننده تصور نمى‌کند که مستقیما تحت آموزش وهدایت است آ‌ن هم از ناحیه دولت بلکه احساسش این است که خودش دارد کانال تلویزیونى مورد علاقه‌اش را انتخاب مى‌کند اما در واقع چون ثروت و قدرت در دست جمعى سرمایه‌دار بزرگ و جهانخوار است سرنخ بسیارى از کارها و تبلیغات در امور اساسى و اصلى به‌طور نامرئى در دست آنها ومتصل به دستگاه ثروت و قدرت همان‌هاست. )www.bashgah.net( واین دستگاه‌هاى ثروت و قدرت کسى به جز صهیونیست‌ها و لابى‌ها صهیونیسم نیستند. جناب آقاى دکتر مجید شاه حسینى کارشناس عرصه رسانه در کتاب پیشگویى‌ها و آخرالزمان ،آخرالزمان‌هاى موجود در فیلم‌هاى هالیوودى را به پنج گروه تقسیم مى‌کند: گروه اول فیلم‌هایى است که “آخرالزمان تکنولوژیک” را به تصویر مى‌کشند. در این دسته از فیلم‌ها،‌آدمی،‌ با آ‌فریده‌هاى تکنولوژیک خویش در جدال است و این مصنوع شوریده بر صانع، شرایطى آخرالزمانى را براى انسان پدید مى‌آورد .جرقه‌هاى آغازین این گونه را در آثارى مانند : “دکتر فرانکنشتاین” و تداوم آن را در “ ترمیناتور2” و “ماتریکس” مى‌توان دید . در اکثر این آثار انسان در مقابل مصنوع و مخلوق خویش کم آورده و دچار بحران هویت است. منجى این قبیل آثار معمولا یک انسان دانا، شجاع و البته آمریکایى است که با درآمیختن دانش و شهامت در ضمیر خویش پیروان اندک خود را هدایت و رهبرى مى‌کند. در پایان نیز این تکنسین اخلاق‌گرا ،‌آ‌نتاگونیست یا ضد منجى تکنولوژیک را شکست مى‌دهد وبرنیروهاى دشمن غلبه مى‌کند. در “آخرالزمان طبیعی” طبیعت صبور و مقهور انسان به دلایل عمده(از جمله تخریب طبیعت به دست آ‌دمی) علیه نسل بشر عصیان مى‌کند و وقایع‌اى مانند: گردباد،‌ سیل،‌زلزله‌،آتشفشان و برخورد شهاب سنگ‌هاى عظیم به کره زمین شرایط آ‌خرالزمانى را پدید مى‌آورند گاهى نیز به دلایل دخالت‌هاى نابه‌جاى انسان در پروسه‌هاى طبیعى و دستکارى‌هاى ژنتیک ، هیولاهاى ناشناخته‌اى از دل طبیعت پدیدار مى‌شوند و حیات بشر را به مخاطره مى‌افکنند . فیلم‌هایى نظیر :” برخورد عمیق” ، “آرماگدون”،”قله دانته”،” دنیاى آب”، “گودزیلا “ و “پارک ژوراسیک” هر یک به سهم خود مصادیقى از آخرالزمان طبیعى محسوب مى‌شوند. “آخرالزمان دینی” مهمترین و قابل بحث‌ترین رویکرد سینماى هالیوود به بحث آخرالزمان است که به دوشیوه پرداخت مستقیم یا رویکرد نمادین و استعارى شرایط آ‌خرالزمانى را به تصویر مى‌کشد. در این رویکرد آنتاگونیست یا ضد منجى در قالب یک ضد ارزش دینى مثلا شیطان‌،‌ ضد مسیح یا دجال در یک زمان خاص از زندان رها مى‌شود و حیات بشر را بر روى کره زمین مورد تهدید قرار مى‌دهد. طبعا در این قبیل آثار منجى یک شخصیت متدین مثلا یک کشیش یا یک قدیس است که با تلفیقى از ایمان وشهادت و ایثار آ‌نتاگونیست را شکست مى‌دهد و سحر شیطان را باطل مى‌کند. در این قبیل آ‌ثار گاهى مسیح وگاهى پیروان او محور مقابله با شرارتند و در پروسه‌اى تقدیرى و حساب شده شیطان را مقهوم و منکوب مى‌کنند فیلم‌هایى نظیر “ جن گیر 1 و2”،” طالع نحس”و” پایان روزگار” مصادیق این گونه آخرالزمان به شمار مى‌روند. “آخرالزمان علمى - تخیلی” سوژه گروه دیگرى از آثار هالیوودى است که طى آ‌ن تلفیقى از خیال و واقعیت یک خط آ‌خرالزمانى را پدید مى‌آورند. در این الگوى روایى آ‌نتاگونیست‌ها در قالب موجودات فضایى از آ‌ن سوى کهکشهان و از اعماق تاریک فضا پدیدار مى‌‌شوند و حیات انسان را برروى زمین مورد تهدید قرار مى‌دهند . منجى این قبیل آثار با ترکیبى از دانش و مسائل ماوراءالطبیعه به جنگ بیگانگان مى‌رود و در نبردى سخت وخونین مهاجمان فضایى را از سر راه بر مى‌دارد فیلم‌هایى نظیر : مجموعه 4قسمتی” بیگانه “،” روز استقلال”، “ عنصر پنجم”، و مجموعه “ جنگ ستارگان” از جمله این قبیل آ‌ثارند. “آخرالزمان اسطوره‌ای” دستمایه گونه‌اى از آ‌ثار هالیوودى است که طى آن آ‌نتاگونیست از آن سوى مرز واقعیت و رویا واز دنیاى رمز آلود افسانه و اسطوره‌هاى کهن سر بر مى‌دارد و به دنیاى امروز پا مى‌گذارد و پارادوکس ماهوى آنتاگونیست بادنیاى مدرن امروز شرایط آ‌خرالزمانى را پدید مى‌آورد . در این گونه آثار منجى و یاران او هیچ چاره‌اى جز سفر به دنیاى اسرار آمیز اسطوره و خیال ندارند زیرا هیچ سلاح و شیوه مدرنى بر آنتاگونیست ما قبل تاریخى کارگر نیست و صرفا او را با تمهیدات اسرارآمیزى از جنس خود او مى‌توان از میان برداشت. سرانجام با کشف یک طلسم یا ابزارى سحر‌آمیز قدرت جادویى آ‌نتاگونیست باطل مى‌شود و بحران فرو مى‌نشیند. از مصادیق تصویرى این‌گونه آخرالزمان مى‌توان به فیلم‌هاى :”مومیایی”،” بازگشت مومیایی”،” عقرب شاه” و “ارباب حلقه‌ها “ اشاره نمود.(مجید شاه حسینی، 1382، صص120 -118) یکى از مبانى و مبادى اصلى آ‌خرالزمان اسلامى بلوغ همه مردم دنیاست یعنى مردم دنیا باید به سطحى از نیاز و کشش فطرى و طبیعى برسند تا به دنبال نجات‌بخشى بگردند که سعادت را براى آنها به ارمغان مى‌آورد این امر نیازمند گذشت زمان و بلوغ فکرى و روحى مردم جهان است اما ارائه آ‌خرالزمان در زمانى که مردم به بلوغ کامل نرسیده‌اند باعث مى‌شود که مردم گمراه شوند. ارائه آخرالزمان در چنین موقعیتى یکى از سیاست‌هاى اصلى سینماى هالیوود است . هالیوود سعى مى‌کند با به تصویر در آوردن آ‌خرالزمانى که یهود در آن به پیروزى مى‌رسد شرایط تهیه آن را فراهم آ‌ورد و به دلیل آنکه اغلب مردم دنیا هنوز به بلوغ فکرى لازم نرسیده‌اند راه را از بیراهه تشخیص نمى‌دهند و بدان ایمان مى‌آورند.

روزنامه رسالت