کلمات کلیدی :
نویسنده : يدالله حاجي زاده
معرفی کتاب سرگذشت کتاب شهید جاوید
نویسنده کتاب، حضرت آیت‌الله استادی از اساتید سطوح بالای حوزوی می‌باشد. ایشان دارای تألیفات متعددی در زمینه‌های مختلف دینی می‌باشند کتاب «سرگذشت کتاب شهید جاوید» در سال 1382 با تیراژ 1500 نسخه توسط انتشارات قدس در شهر قم به چاپ رسیده است. حجم کتاب نسبتاً زیاد است و در حدود 600 صفحه می‌باشد.
قبل از معرفی کتاب لازم است ابتدا به این نکته توجه شود که کتاب «شهید جاوید» به قلم صالحی نجف‌آبادی، قبل از سال 1350ه.ش به چاپ رسید و باعث شد بسیاری از علما نسبت به آن موضع‌گیری کنند و آنرا مورد نقد قرار دهند. هر چند در همان زمان عده معدودی و باعث شد بسیاری از علما نسبت به آن موضع‌گیری کنند و آنرا مورد نقد قرار دهند. هر چند در همان زمان عده معدودی، مطالب کتاب را تا حدی مورد قبول و پذیرش قرار دادند. صالحی نجف‌آبادی، در این کتاب، هدف قیام حسنی را «تشکیل حکومت اسلامی» معرفی کرده است و قائل است؛ امام حسین (علیه‌السّلام) نمی‌دانست که در این سفر به شهادت می‌رسد و او به استقبال شهادت نمی‌رفت. حضرت آیت‌الله استادی طبق اظهارنظر خودشان در سال 1350 رساله‌ای در حدود 100 صفحه، در مورد علم حضرت سیدالشهداء (علیه‌السّلام) به شهادت خویش در سفر کربلا و اینکه با شهادت خویش اسلام را احیا می‌کند، منتشر ساخته بود. این رساله در حقیقت در رد کتاب «شهید جاوید» و تحت عنوان «شهید آگاه و جاوید حسین بن علی (علیه‌السّلام)» تألیف شده بود. ایشان در مورد انگیزه تألیف کتاب سرگذشت کتاب شهید جاوید چند وجه را ذکر نموده‌اند:
أ) اضافه کردن یاداشت‌هایی که در سال 1350ش در مورد کتاب شهید جاوید داشته به اصل کتاب.
ب) فراموش نشدن داستان کتاب شهید جاوید و نظرات مختلف در مورد آن.
ج) تذکر این نکته که علیرغم چاپ‌های متعدد، نظریات موجود در این کتاب مورد قبول اکثر علماء نیست.
د) تذکر این نکته که برخلاف گفته مؤلف کتاب شهید جاوید، حضرت امام خمینی (ره) با مطالب کتاب، موافق نیستند.
بخش‌های کتاب
این کتاب شامل یک مقدمه و چهارفصل می‌باشد.
مقدمه: در این بخش پرسش‌های افرادی که از انتشار کتاب خبر داشته‌اند، همراه با پاسخ آن‌ها در 82 صفحه آمده است.
فصل اوّل: در این بخش از کتاب، نظر حضرت امام خمینی (ره) درباره قیام امام حسین (علیه‌السّلام) بیان شده است.
فصل دوم: با عنوان «سرگذشت کتاب شهید جاوید»؛ در این بخش، برخی از ادعاهای مؤلف شهید جاوید را ذکر کرده و سپس دیدگاه بسیاری از علما در رد این کتاب آورده شده است.
فصل سوم: با عنوان «داستان نقد خویش بر کتاب شهید جاوید»؛
بخش اوّل: به انگیزه مولف در نقد کتاب شهید جاوید (در سال 1350) پرداخته شده است.
بخش دوّم: یادداشت‌های مولف در خصوص کتاب شهید جاوید که قبلاً منتشر نشده بود، آمده است.
بخش سوم: رساله‌ای که در سال 1350 در رد کتاب شهید جاوید تحت عنوان «شهید آگاه و جاوید حسین بن علی (علیه‌السّلام) منتشر شده بود گنجانده شده است.
بخش چهارم: در این قسمت،ابتدا قسمتی از کتاب «عصای موسی» نوشته صالحی نجف‌آبادی (که به منظور پاسخ به کتاب «شهید آگاه و جاوید حسین بن علی (علیه‌السّلام)» نوشته شده بود) را ذکر شده و نقد مولف بر آن را آورده شده است.
بخش پنجم: این بخش حاوی مصاحبه‌ای است که با مؤلف شده و ایشان دیدگاه خود را در تفسیر حادثه عاشورا بیان کرده است.
فصل چهارم: شیوه تحقیقی مؤلف در این کتاب هم نقل است و هم تحلیل. ایشان علاوه بر اینکه مطالبی را از نویسندگان مختلف نقل کرده، در برخی از موارد به تحلیل و نقد دیدگاه‌ها خصوصاً دیدگاه‌های مؤلف شهید جاوید پرداخته است.
رعایت انصاف و عدالت و ادب توسط مؤلف در این کتاب کاملاً واضح است. آیت‌الله استادی نخواسته خدای ناکرده به مؤلف کتاب شهید جاوید احجاف به‌شود، هر چند دیدگاه ایشان را قبول ندارد. ایشان علاوه بر پرداختن به سرگذشت کتاب شهید جاوید، به سایر آثار قلمی صالحی نجف‌آبادی نیز اشاره اجمالی دارد و آن‌ها را مورد بررسی قرار داده است. وی در این کتاب به این مطلب اذعان دارد که نویسنده شهید جاوید بدون توجه به انتقادات منتقدان، کتاب خود را بارها تجدید چاپ کرده است.
مطالب کتاب در حد فهم عموم و غیر تخصصی می‌باشد، ولی برخی از عبارات عربی بدون ترجمه ذکر شده است. به نظر می‌رسد ایشان بیشتر مخاطبین کتاب را دانش آموختگان حوزوی و یا آشنا به زبان عربی قلمداد کرده است.
در این کتاب به برخی از شبهاتی که در زمینه قیام امام حسین (علیه‌السّلام) مطرح است، پاسخ داده شده است. مطالب مفید و نکات آموزنده و علمی بسیاری در کتاب وجود دارد و می‌تواند سطح معرفت و معلومات خواننده را ارتقاء بخشد.
مؤلف در این کتاب از منابع و مآخذ متعددی استفاده کرده است. گردآوری این منابع و مطالب و رساله‌ها نشان دهنده ذوق و سلیقه مؤلف و اهتمام جدی ایشان به جوانب این بررسی کتاب می‌باشد همان‌گونه که ذکر شد، کتاب مذکور دارای مطالب مفید و سودمند بسیاری است مطالعه این کتاب را به همه عزیزان توصیه می‌کنیم.