تلاش در راه عبادت و بندگی

تلاش در راه عبادت و بندگی

قال رسولُ الله(ص): «أوّلُ مَن یَدخُلُ الجنّهَ شهیدٌ و عبدٌ أحسنَ عبادهَ ربِّهِ» (میزان الحکمه، ج2، حدیث2791)

یکی از چیزهایی که در روایات مورد توجه قرار گرفته، این است که انسان در راه بندگی خداوند سعی و تلاش کند و عبادت و بندگی خود را نیکو انجام دهد. چراکه انسان با تنبلی و بی‌مبالاتی، نه تنها در عبادت و بندگی خداوند، بلکه در هیچ راهی، چیزی را به‌دست نخواهد آورد. مسلماً در سایه تلاش و بندگی، خداوند نیز أجر او را نادیده نخواهد گرفت. پاداش کسی که در راه خداوند تلاش و مجاهدت می‌کند، بهشت و نعمتهای الهی و سعادت و رستگاری ابدی است؛ که خداوند خود به مؤمنین وعده داده است؛ ولی لازمه دست‌یابی به بهشت و رستگاری، بندگی خداوند و تلاش در این راه است. در روایات وارد شده که کسی که مشتاق بهشت است، باید به کارهای نیکو بشتابد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید:

«مَن اشتَاقَ إلی الجَنَّهَ سَارَعَ إلی الحَسَنَاتِ»[1]

کسی که مشتاق بهشت است، به کارهای نیکو بشتابد.

امام باقر (ع) می‌فرمایند:

«یَا طَالِبَ الْجَنَّةِ، مَا أَطْوَلَ نَوْمَکَ! وَ أَکَلَّ مَطِیَّتَکَ! وَ أَوْهَى هِمَّتَکَ! فَلِلَّهِ أَنْتَ مِنْ طَالِبٍ وَ مَطْلُوبٍ! وَ یَا هَارِباً مِنَ النَّارِ، مَا أَحَثَّ مَطِیَّتَکَ إِلَیْهَا! وَ مَا أَکْسَبَک‌ لمَا یُوقِعُکَ فیهَا!»

اى طالب بهشت چه خوابى دراز، مرکبى وامانده و همّتى سست دارى؟ خدایت خیر دهد، با این جویندگى و این مطلوب که تو دارى! اى گریزان از دوزخ، مرکبت چه شتابان بدان سوى مى‌رود و خود چه بسیار در تهیه اسبابش تلاش مى‌کنى.[2]

روزی عربی به مسجد پیامبر وارد شد و دو رکعت نماز با عجله خواند و آداب و شرایط نماز را درست به‌جا نیاورد. امام سجاد(ع) او را مشاهده می‌کرد؛ اعرابی بعد از نماز دست به دعا برداشت و گفت: خدایا به من بالاترین درجات بهشت عنایت کن و یک قصر زرّین و چهار حوریه به من بده. امام فرمود: عرب! مهر حقیری آوردی و ازدواج بزرگی را درخواست می‌کنی.[3]

برخی چنان در خواب غفلت فرو رفته‌اند که خیال می‌کنند، بدون هیچ زحمت و تلاشی در راه بندگی خداوند، می‌توان به رستگاری رسید. آنها از این نکته غافلند که انسان، هر هدفی که در زندگی داشته باشد باید برای رسیدن به آن تلاش کند و در این میان، کسی که به‌دنبال رستگاری و رسیدن به اهداف والای انسانی است، نیز از این قاعده مستثنی نیست. حضرت علی در نهج البلاغه می‌فرمایند:

«ألا و إنّی لَم أرَ کالجنّهَ نام طالَبُهَا و لا کالناّرِ نامَ هارِبُها»

آگاه باشید! هرگز چیزى مانند بهشت ندیدم که خواستاران آن در خواب غفلت باشند، و نه چیزى مانند آتش جهنّم، که فراریان آن چنین در خواب فرو رفته باشند.[4]

پی نوشت:
• [1]. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفاء، 1404هق، ج75، ص139، باب21
• [2]. حرّانی، ابن شعبه؛ تحف العقول، احمد جنتی، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387، ص648.
• [3]. خسروی، موسی؛ قم، کتاب‌فروشی طباطبایی، چاپ دوم، بی‌تا، ج3، ص90.
• [4]. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، لقمان، چاپ سوم، 1379، خطبه28.