فعالیت های علمی آیت الله کاظم مدیر شانه چی

کتابخانه خطى

علاقه استاد به احیاى کتب خطّى و شروع و ادامه این مسیر پر مرارت، خود داستان مفصلى دارد که باید از زبان خود استاد شانه چى شنید:

«اینجانب از اوّل تحصیلات علوم دینى، بلکه از آغاز کودکى، به کتاب علاقه داشته و حتى در دوران مدرسه شبى نبود که چند ساعت را به خواندن کتاب نگذرانم. با صرفه جویى در زندگى، بخشى از درآمد محدود طلبگى را به کتاب اختصاص دادم و در اوایل تحصیلات من در حوزه علمیه، کتاب خطّى در مشهد فراوان و در واقع بى ارزش بود و حتى بعضى از صحّاف ها (به واسطه گرانى کاغذ) از اوراق کتب خطى براى بدرقه کتاب استفاده مى کردند. من از این فرصت استفاده کردم و حتى با گرفتن قرض کتاب هایى را که در رشته کار و تحصیلات من بود، خریدارى مى کردم و ضمن سفرها از کتاب فروشى سایر شهرها نیز تهیه نمودم که جمعاً حدود هفتصد جلد مى شد. بعضى از این نسخه ها بسیار نفیس و ارزنده بود.»

وى این امر بزرگ علمى را از کتابخانه هاى مشهد شروع کرد و سپس به شهرهاى دیگر ایران سفر کرد و براى به ثمر رساندن آن، دستیارانى را براى خود برگزید و خود به کشورهاى دیگر رفت در یک سفرى که «توسط انستیتوى شرق شناسى شوروى» به چهار جمهورى شوروى (روسیه، آذربایجان، ازبکستان و تاجیکستان) دعوت شد، از کتابخانه بزرگ انستیتو و کتابخانه هاى عمومى لنینگراد بازدید مى کند و از کتب خطّى آنجا فیش تهیه مى کند و همین طور کتاب هاى باکو، تاشکند و دوشنبه را فیش بردارى مى کند. استاد مى گوید:

«تاشکند کتابخانه مفصلى داشت که کتب خطّى را از مدارس قدیمى بخارا و سمرقند و سایر شهرها در آنجا جمع و نگهدارى کرده بودند.»

وى در ادامه سفرهاى خارج، به کشورمصر سفر مى کند و از کتابخانه «جامع ازهر» قاهره دیدن کرد و همین طور از کتابخانه هاى معروف مصر کتابخانه دارالکتب القومیه و کتابخانه مخطوطات العربیة فیش تهیه نمود. وى در سفر دیگرش به مدّت چهار ماه به کشورهاى ترکیه، سوریه، اردن، حجاز و مراکش سفر مى کند و از تمام کتابخانه هاى معروف آن کشورها بویژه کتابخانه ها که متعلق به دانشگاه اسکوریال بوده، دیدن کرده و با گنجینه عظیمى از میراث اسلامى و تشیّع رو به رو مى گردد و از آن ها فیش تهیه مى کند. از سفرهاى مهم دیگر استاد مسافرت وى به کشور اسپانیا و فیش بردارى از آثار به جاى مانده از دوره اسلامى در این کشور است. استاد مى گوید:

«سفر دیگرى که از طرف کتابخانه آستان قدس براى بررسى و انتخاب نسخ کتابخانه اسکوریال به اسپانیا رفتم که در حدود یک ماه کتب کتابخانه مزبور را، که نسخ نفیسى در آنجا موجود است، بررسى و فیش بردارى نمودم. کتب مزبور باقیمانده کتب اسلامى است که از حوادث گذشته جان سالم به در برده و در این دژ محکم نگهدارى مى شود و داستان جمع آورى و نگهدارى آن در اسکوریال توسط فیلیپ، پادشاه اسپانیا و ساختمان بناى معظم کلیساى اسکوریال، بسیار جالب است.»

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه