دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 183 نهج البلاغه : پرهيز از زراندوزى

حکمت 183 نهج البلاغه به تشریح موضوع "پرهيز از زراندوزى" می پردازد.
No image
حکمت 183 نهج البلاغه : پرهيز از زراندوزى

متن اصلی حکمت 183 نهج البلاغه

موضوع حکمت 183 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 183 نهج البلاغه

183 وَ قَالَ عليه السلام يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

موضوع حکمت 183 نهج البلاغه

پرهيز از زراندوزى

(اخلاقى، اقتصادى)

ترجمه مرحوم فیض

183- امام عليه السّلام (در تلاش مال) فرموده است

1- اى پسر آدم آنچه زياده از قوت و روزى خويش (دارائى) بدست آوردى تو در آن براى ديگرى (وارث يا غير او) خزينه دار هستى (كه باو واگذار نمائى و سودى براى تو نخواهد داشت).

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1175)

ترجمه مرحوم شهیدی

192 [و فرمود:] پسر آدم آنچه بيش از خوراك روزانه ات كسب نمودى در آن گنجور جز خود بودى.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 394)

شرح ابن میثم

178- و قال عليه السّلام:

يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

المعنى

إذا اكتساب الزيادة على القوت و المئونة بقدر الحاجة و ادّخاره غير نافع بل مضرّ للمدّخر. إذ من ضرورته مفارقة ما ادّخره و وصوله إلى الوارث و غيره. فهو إذن يشبه الخازن فاستعار لفظه له. و هو تنفير عن البخل بالفضل من المال عن قدر الحاجة.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 343)

ترجمه شرح ابن میثم

178- امام (ع) فرمود:

يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ

ترجمه

«اى پسر آدم در آنچه بيش از روزى است كسب كنى، ذخيره دار ديگران هستى».

شرح

زيرا زياده بر قوت كسب كردن، اما به مقدار نياز صرف كردن و اندوختن ما زاد بر آن، نه تنها سودى به حال شخص ندارد بلكه براى اندوخته كننده زيان دارد. زيرا ناگزير بايد از اندوخته خود جدا شود، و آنها به دست وارث و ديگران مى افتد، پس در اين صورت او به منزله خزانه دارى است، از اين رو كلمه خازن را براى وى استعاره آورده است و اين عبارت به منظور پرهيز دادن از بخل ورزيدن نسبت به زيادى ثروت از مقدار حاجت است».

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 581 و 582)

شرح مرحوم مغنیه

191- يا ابن آدم ما كسبت فوق قوتك فأنت فيه خازن لغيرك.

المعنى

لو ملكت الدنيا بكاملها لم يكن لك منها إلا ما أكلت و شربت و لبست، و ما عداه «ترانزيت»، و الإنسان مسئول عن نفسه و أهله، و عليه أن يوفر لهم الحاجات الأساسية، و يترك لهم ما يكفون به وجوههم عن الناس ان استطاع، و ما زاد ففي سبيل اللّه مع العلم بأن كل نفقة على نفسه و أهله هي للّه و في سبيل اللّه، و لا فرق إطلاقا بينها و بين الصدقة على المحاويج من حيث الأجر و الثواب. قال رسول اللّه (ص): ان حامل النفقة الى عياله كحامل الصدقة الى المحاويج.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 335)

شرح شیخ عباس قمی

362- يا ابن آدم، ما كسبت فوق قوتك، فأنت فيه خازن لغيرك. أخذ هذا المعنى بعضهم، فقال:

ما لي أراك الدهر تجمع دائبا البعل عرسك لا أبا لك تجمع

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص265)

شرح منهاج البراعة خویی

الثالثة و الثمانون بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(183) و قال عليه السّلام: يا ابن آدم ما كسبت فوق قوتك، فأنت فيه خازن لغيرك.

المعنى

المقصود من هذا الكلام ليس الاقتصار على الكسب و العمل بمجرّد تحصيل القوت و الاشتغال بالبطالة و الكسل كما هو دأب الدراويش، بل المقصود عدم ادّخار المال و جمعه و منعه من ذوي الحقوق و المستحقين، بل صرفه في سبيل مصالح الملّة و الدّين.

فقد كان عليه السّلام من أهل الكسب و العمل و تحصيل الثروة بالزرع و إحداث القنوات و لكن يصرف ما حصل في الاعانة على الفقراء و تحرير الرقاب، و يجعل قنواته و عيونه وقفا على سبل الخير كما هو مكتوب في سيرته.

الترجمة

فرمود: اى آدميزاده هر آنچه بيش از خوراك خود بدست آري براى ديگرانش چون خزينه دارى.

  • آنچه گرد آورد بني آدم بيش از قوت خود در اين عالم
  • اندر آن گنج دار غير بودجز تأسّف ز گنج خود نبرد

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص266و267)

شرح لاهیجی

(221) و قال (- ع- ) يا بن ادم ما كسبت فوق قوتك فانت فيه خازن لغيرك يعنى گفت (- ع- ) كه اى پسر ادم آن چه تحصيل كردى زائد بر قوت و روزى تو پس تو در ان خزانه دارى از براى غير تو يعنى نگاه دارنده از براى وارث تو

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 309)

شرح ابن ابی الحدید

188: يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ- فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ أخذ هذا المعنى بعضهم فقال-

ما لي أراك الدهر تجمع دائبا أ لبعل عرسك لا أبا لك تجمع - . و عاد الحسن البصري عبد الله بن الأهتم- في مرضه الذي مات فيه- فأقبل عبد الله يصرف بصره إلى صندوق في جانب البيت- ثم قال للحسن يا أبا سعيد فيه مائة ألف- لم يؤد منها زكاة و لم توصل بها رحم- قال الحسن ثكلتك أمك فلم أعددتها- قال لروعة الزمان- و مكاثرة الإخوان و جفوة السلطان- ثم مات فحضر الحسن جنازته- فلما دفن صفق بإحدى راحتيه الأخرى و قال- إن هذا تاه شيطانه فحذره روعة زمانه- و جفوة سلطانه و مكاثرة إخوانه- فيما استودعه الله إياه فادخره- ثم خرج منه كئيبا حزينا- لم يؤد زكاة و لم يصل رحما- ثم التفت فقال أيها الوارث كل هنيئا- فقد أتاك هذا المال حلالا فلا يكن عليك وبالا- أتاك ممن كان له جموعا منوعا- يركب فيه لجج البحار و مفاوز القفار- من باطل جمعه و من حق منعه- لم ينتفع به في حياته و ضره بعد وفاته- جمعه فأوعاه و شده فأوكاه- إلى يوم القيامة يوم ذي حسرات- و إن أعظم الحسرات أن ترى مالك في ميزان غيرك- بخلت بمال أوتيته من رزق الله أن تنفقه في طاعة الله- فخزنته لغيرك فأنفقه في مرضاة ربه- يا لها حسرة لا تقال و رحمة لا تنال- إنا لله و إنا إليه راجعون

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 19 ، صفحه ى 10)

شرح نهج البلاغه منظوم

[182] و قال عليه السّلام:

يا ابن ادم ما كسبت فوق قوتك فأنت فيه خازن لغيرك.

ترجمه

اى آدم زاده (موروار چندين حرص مزن، و براى مال در تلاش و كنكاش مباش چرا كه) تو بيش از خوراك و پوشاكت آنچه بچنگ آرى براى ديگرى گرد ميكنى، و خود خزينه دار اوئى.

نظم

  • بآدم ايكه هستى پور و فرزندمباش از بهر زر اين قدر در بند
  • بگيتى هر چه زركان گرد كردىز بخل امساك كردى و نخوردى
  • چو افعى روز و شب در گرد آنىبدان گنجور آن بر ديگرانى
  • چو ضعفت در بدن ره كرد احداثشوى در گور و گيرند از تو ورّاث
  • پس آن بهتر كه رو در بخشش آرىبسود خويشتن تخمى بكارى
  • كه چون راه فنا و مرگ گيرىز كشت خويش بهر و برگ گيرى

( شرج نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص 211)

منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

منابع تاريخي زندگي پيامبر (ص)

منابع تاريخي زندگي پيامبر (ص)

معمولاً زندگي‌نامه‌ انسان‌هاي بزرگ تاريخ، آميخته با افسانه‌ها و خرافه‌هاست؛
بررسي نسبت «داروينيسم» با «آتئيسم»

بررسي نسبت «داروينيسم» با «آتئيسم»

گرايش‌هاي آتئيستي، عبارتي است كه اخيراً از ساحت انديشه به ادبيات اجتماعي وارد شده‌اند.
ولیعهد فتحعلی‌شاه و مرگ نابهنگام

ولیعهد فتحعلی‌شاه و مرگ نابهنگام

شب از نیمه گذشته بود که نفس نایب‌السلطنه به شماره افتاد.
مرگ دومین شاه قاجار

مرگ دومین شاه قاجار

اول آبان ماه ۱۲۱۳ فتحعلی‌شاه قاجار، پس از ۳۶ سال و ۸ ماه حکومت، در جریان سفر به اصفهان درگذشت.
مروری بر 12 اثر شهید آیت ا... سیدمصطفی خمینی

مروری بر 12 اثر شهید آیت ا... سیدمصطفی خمینی

آیت‌ا... سیدمصطفی خمینی، در نخستین روز آبان ماه سال 1356، در حالی که تنها 46 سال از عمر بابرکتش می‌گذشت و همراه با پدر بزرگوارش، ایام تبعید در نجف را می گذراند، به شهادت رسید.

پر بازدیدترین ها

No image

خطبه 228 نهج البلاغه : ويژگى‏ هاى سلمان فارسى

خطبه 228 نهج البلاغه موضوع "ويژگى‏ هاى سلمان فارسى" را مطرح می کند.
No image

آداب معاشرت اجتماعی از نظر قرآن و اسلام

اینكه درمعاشرت چه معیارهایی را درنظر داشته باشیم تا معاشرت های ما انسان ساز و جامعه ساز باشد و ما را درمسیر اهداف و فلسفه آفرینش یاری رساند، موضوعی است كه درآیات دیگر قرآن به آن توجه داده شده است. در قرآن دست كم می توان هفت معیار و ملاك برای معاشرت های انسانی شناسایی كرد كه در اینجا به طور اجمال به آنها پرداخته می شود.
No image

حکمت 139 نهج البلاغه : علمى، اخلاقى، اعتقادى

موضوع حکمت 139 نهج البلاغه درباره "علمى، اخلاقى، اعتقادى" است.
No image

ویژگی های خانواده موفق از نظر اسلام

از دیدگاه اسلام انسانها از لحاظ ویژگیها ، توانایی و استعدادها متفاوت از یکدیگر هستند. بر این اساس در نظر گرفتن این تفاوتها را نیز در تربیت فرزندان در خانواده دارای اهمیت می‌داند. از نمونه احادیثی که ذکر شد و هزاران شواهد معتبر دیگر می‌توان به نقش اهمیت خانواده از دیدگاه اسلام پی برد. اسلام سعادت و شقاوت فرد را تحت تاثیر خانواده چه در دوران قبل از تولد و چه بعد از تولد می‌داند.
No image

سلام و تحیت و خداحافظی و سخن هنگام عطسه در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد سلام و تحیت و خداحافظی و سخن هنگام عطسه بیان شده است آورده شده.
Powered by TayaCMS