اندیشه آزادیخواهی در جنبش مشروطیت

29 مرداد 1386, 0:0

وشنفکران اصلاح طلب و انقلابی، بازرگانان ترقی خواه و روحانیان روشن بین سه عنصر اصلی سازنده آن نهضت بودند. روشنفکران که جملگی در زمره درس خواندگان جدید به شمار می رفتند نماینده تعقل سیاسی غربی و خواهان تغییر اصول سیاست و مروج نظام پارلمانی بودند. تکیه گاه فکری این گروه در درجه اول اندیشه های انقلاب بزرگ فرانسه بود... بازرگانان که فعالیت اقتصادی جدید را مدتی بود آغاز کرده بودند، طبیعتاً در پی به دست آوردن پایگاه اجتماعی تازه ای بودند...

درست است که گرایش به نظام قانونمند پارلمانتاریستی و اندیشه دموکراسی از غرب به ایران آمده بود، اما در تقویت این جریان نباید از نقش بسیار موثر و سازنده سیدابوالحسن اصفهانی، شیخ عبدالکریم حائری و به ویژه میرزا حسن نائینی به سادگی گذشت. کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» نائینی در واقع تئوریزه کننده فکر مردم سالاری و مشروعیت آرای مردم در تبیین حکومت قانون به شمار می رود. با تقریر این کتاب مناسبات سیاسی حاکم بر روال مندی نهضت مشروطیت، پشتوانه ای غنی از تفکر شرعی یافت و نوعی توجیه مستدل و منطقی از اندیشه دموکراسی در حوزه های دینی به دست داده شد. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که با تشکیل فرقه «اجتماعیون عامیون» - که گرایش سوسیال دموکراسی داشت - اندیشه آزادیخواهی در نهضت مشروطیت ایران نهادینه شد. ریشه اصلی این جریان فکری به طور مشخص در قفقاز قرار داشت و رهبران این جمعیت آشکارا به دستاوردها و کاروندهای انقلاب اکتبر چشم دوخته بودند. بیانیه ها و اعلامیه هایی که در قفقاز نوشته می شد به آذربایجان می رسید و سپس در سراسر کشور توزیع می شد.
اساس این اعلامیه ها بر محور آزادیخواهی و مبارزه با استبداد قرار گرفته بود. ناظم الاسلام کرمانی یکی از این «اعلام نامه ها» را به شرح ذیل نقل کرده است؛ «ای اهالی ایران، ای فقرای کاسب ایران، جمع شوید. اتفاق نمایید. خودتان را از دست این حاکمان خودمختار ظالم جبار لامذهب بی دین خلاص نمایید. بر ریشه این بدتر از مرتدان کربلای معلی تیشه بزنید تا حریت گرفته، سلطنت مشروطه تاسیس نموده، این لکه بی عاری را از روی ملت و دولت بشویید... زنده باد طرفداران حریت و ملیت. نیست بود طرفداران استبداد.» (ناظم الاسلام کرمانی، 1362، ص372)
چنان که پیداست این فرقه به رغم گرایش های سوسیالیستی «مستبدان» را متهم به «لامذهبی و بی دینی» و افرادی بدتر از «مرتدان کربلای معلی» کرده است. همین امر نشان می دهد که اندیشه دموکراسی در میان هواخواهان سوسیالیست مسلک نهضت مشروطیت از صبغه دینی بی بهره نبوده است. به عبارت دیگر طیف آزادیخواهی و مبارزه با استبداد آن چنان گسترده بود که افراد مختلف با اندیشه های متخالف را در یک جبهه متحد کنار هم قرار می داد و چنین بود که برای مثال در آستانه کودتای سوم اسفند 1299، حاکمیت استبداد جمعی از آزادیخواهان را - که به مسلک های مختلف گرایش داشتند - دستگیر کرد. از نام این مبارزان می شود به سادگی دریافت که تمام قامت آزادی در مقابل همه لاشه استبداد صف کشیده و به نبرد مشغول بوده است.
محمدتقی بهار می نویسد؛ «در این وقت کودتای سوم اسفند 1299 علم شد. حکومت کودتا در یکی دو روز همه سرجنبانان را دستگیر کرد. هم آقای شیخ حسین یزدی و هم مدرس، هم حاج مجدالدوله و هم فرمانفرما، هم آقای رهنما و هم آقای دشتی، هم آقای فرخی و هم آقای فدایی، هم بنده و هم آقای سیدهاشم. خلاصه هر کس از هر حزب و از هر عقیده و مسلک که بود حبس شد. پس معلوم شد که این حرکت یک حرکت حزبی و مرامی و مسلکی نبوده است بلکه مراد آن بود که در ایران سرزنده و سرجنبانی که بتواند حرف خودش را بزند یا لایحه ای بنویسد، باقی نماند.» (محمدتقی بهار، 1363، صص 20-19)

جدیدترین ها در این موضوع

ده اشتباه معمولی مدیریت زمان

28 مهر 1396, 23:0

مديريت موفق زمان

هر انساني در طول روز فقط 24ساعت يا 1440دقيقه يا86400ثانيه فرصت دارد تا به كار هاي خود برسد چطور مي شود يك فرد در اين مدت يك كشور را اداه كند ووقت هم اضافه مي اورد در حالي كه برخي ديگر در همين زمان قادر به ساده ترين كارها هم نيستن... مديريت زمان وقت گير است ايا بهتر نيست به جاي خواندن كتاب و شركت در دوره هاي مديريت زمان وقتمان را صرف كارهاي ديگر كنيم؟جواب اين سوال در قصه ي مرد هيزم شكن است مردي مسئول قطع 500درخت بود اما اره اي كند داشت مردم به او گفتند تو بايد اره ات را تيز كني هيزم شكن پاسخ داد=ان قدر كار دارم كه وقت براي تيز كردن اره ندارم 28 مهر 1396, 22:59

مديريت زمان

زمان با ارزش ترين منبعي است كه در اختيار داريم . در بعضي از زبانها وقت وزمان متداول ترين كلماتي است كه به كار مي روند. وقت بسيار با ارزش تر از پول است ما مي توانيم زندگي خودرا به مدت زماني كه در دنيا به ما اختصاص داده شده است توصيف كنيم. 28 مهر 1396, 22:50

نقشه های ذهنی مدیران

مدیریت زمان- تهیه کننده: امین قبادی- مدیریت زمان زمانی شخصی گفته است :اگر اول ندانید به کجا می روید؛ سزاوارید که در آخر از نا کجا آباد سر در بیاورید.اهداف، انرژی های ما را متمرکز و یکی میکند.افراد از کوه ها صعود می کنند چرا که میخواهند در آنجا باشند.آنها چالشهایشان را با غلبه کردن به نمایش می گذارند. بنابراین، اهداف بر انگیزنده هستند. 28 مهر 1396, 22:48

21 روش عالی جهت انجام بیشترین کار در کمترین زمان

شما هیچوقت برای انجام تمام کارهایی که باید انجام بدهید فرصت کافی ندارید . شما به معنای واقعی کلمه در انبوه کارها ، مسئولیتهای فردی، پروژه ها، روزنامه ها ، مجله های زیادی که باید بخوانید وکتابهایی که روی هم انبار شده اند تایک روز به سراغ آنها بروید غرق شده اید. اماواقعیت اینست که هیچوقت نمی توانید عقب افتادگی خود راجبران کنید واز کارهایتان جلوبیفتید... 28 مهر 1396, 22:46

پر بازدیدترین ها