شيوه زندگی اسلامی در حوزه اقتصاد و بهداشت

سبک زندگی اسلامی مبتنی بر فلسفه ای است که چارچوب های آن را توحيد، نبوت و معاد شکل می دهد. اين بدان معناست که همه چيز از فکر و عمل می بايست به گونه ای باشد که محور اصلی، توحيد باشد و رفتارها براساس شريعتی که پيامبران آورده‌اند، سامان يابد و هدف در هر کاری زندگی اخروی باشد. البته اين بدان معنا نيست که زندگی دنيوی بی ارزش است، بلکه ارزش آن، به ميزان دست يابی انسان به سعادت اخروی است. در آموزه‌های قرآنی به ما آموخته‌اند که از خدا بخواهيم تا حسنات دنيا و آخرت را برای ما تأمين کند: (ربنا آتنا في الدنيا حسنه و في الآخره حسنه) اين فلسفه، شيوه ای از زندگی را در يک کليت جهانی و زمانی به ما می آموزد که دارای سبک های مختلفی در هر موضوع است. از اين رو در آيات و روايات اسلامی، احکامی از گهواره تا گور بيان شده است تا انسان بر اساس آن زندگی خود را شکل دهد.

البته سبک های مختلفی که در شيوه زندگی اسلامی ايجاد می شود به سبب مقتضيات زمانی و مکانی است، اما شيوه زندگی اسلامی در همه حال يکی است. به اين معنا که اصولی چون دست يابی به بهداشت جسم و روح، اقتصاد سالم و شکوفا، آسايش و رفاه، آرامش و امنيت و مانند آن در همه سبک های زندگی تأمين می شود. پس تعدد سبک های زندگی موجب نمی شود که اصول از دست برود، بلکه شيوه زندگی اسلامی تأمين کننده همان فلسفه و اهداف آفرينش انسان و جهان است.

اسلام از مسلمان می خواهد تا در معماری به گونه ای خانه سازی کند که ضمن تأمين آسايش جسمی، آرامش روانی و روحی را نيز تأمين کند. از اين روست که معماری اسلامی حافظ حجاب و امنيت است؛ چنانکه تأمين کننده گرما و سرما در فصول مختلف هم می باشد.

        ضرورت توجه به بهداشت جسمی و روحی

همچنين اسلام در شيوه زندگی بر آن است تا در بهداشت جسمی و روانی، هم نظافت و طهارت ظاهری تأمين شود و هم طهارت روحی و روانی آدمی فراهم آيد. اين گونه است که بر نظافت و طهارت در همه ابعاد تأکيد می کند. خداوند در آياتی از جمله 57 و 127 سوره بقره از مسلمانان می خواهد تا در مصرف مواد غذايی از غذاهای پاک و طيب بهره گيرند و از خبيث و ناپاک دوری کنند؛ زيرا مصرف اين گونه غذاها آسيب های جدی به جسم و روح وارد می‌سازد. به عنوان نمونه هرچند منافع اندکی برای شراب و خمر است، ولی به سبب مضرات زياد آن بر جسم و روح و عقل بشر، خداوند آن را حرام کرده است.

در حوزه اقتصادی بر اموری تأکيد مي کند که ضمن برخورداری انسان از مواهب و نعمت‌های الهی، از افتادن در دام زينت های دنيا در امان بماند و گمان نکند که آنچه زينت دنياست زينت انسان است، بلکه اموری است که انسان می بايست برای تعالی خويش از آن بهره گيرد. اين گونه است که بر توليد حداکثری و مصرف حداقلی در چارچوب قناعت و صرفه‌جویی تأکيد می کند و زهد در مصرف را تشويق می کند. خداوند در آياتی از جمله 61 سوره هود وظيفه انسان را عمران و آبادانی زمين می داند که به حوزه عمل اقتصادی ارتباط مستقيم پيدا می کند و از سوی ديگر در آياتی ديگر از جمله آيه 141 سوره انعام و 31 سوره اعراف و 26 سوره اسراء از هرگونه تبذير و اسراف بر حذر داشته و مردم را به صرفه جویی تشويق می کند.

برخی از رفتارهای انسانی چون چشم و هم چشمی نه تنها به اقتصاد خانواده زيان می‌رساند بلکه آسيب های جدی به روح و روان افراد وارد می کند؛ زيرا چشم و هم چشمی ريشه در حسادت و تفاخر دارد که زيان آن پيش از آنکه به ديگری برسد به خود حسود بازمی‌گردد. اصولاً خداوند کسانی را که اهل تفاخر هستند دوست ندارد؛ زيرا نمايش قدرت و ثروت گذشته از اينکه موجب می شود تا حسادت ديگران برانگيخته شود آنان را به سوی دنياطلبی سوق می‌دهد و از آخرت گرایی دور می‌سازد. از اين رو خداوند اهل تفاخر را دشمن می‌دارد و همان طوری که قارون را به خاطر تفاخر و نمايش قدرت و ثروت نابود کرد آنان را نيز نابود خواهد کرد.