23ربیع الاول ورود حضرت معصومه (س) به شهر قم

كلمات كليدي :فاطمه معصومه، قم، ساوه، موسی بن خضرج، اهل بیت

نویسنده:يدالله حاجي زاده

ورود حضرت معصومه(س) به شهر قم

بی‌بی فاطمه معصومه (س) در سال 173 هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشود.[1] پس از آنکه مأمون عباسی در سال 200 هجری امام رضا(ع) را به خراسان فرا خواند، حضرت معصومه (س) به همراه عده‌ای ‌از برادران و بستگان به انگیزه دیدار برادر وارد ایران شد. در کتاب «حضرت معصومه فاطمه ثانی» آمده است:

«پس از ولایت‌عهدی امام رضا(ع) بنی هاشم که مدت‌ها تحت شکنجه و فشار حاکمان ستمگر بودند با شنیدن این خبر به عنوان دیدار حضرت رضا(ع) از مدینه به خراسان رهسپار شدند. این گروه در حدود 400 نفر بودند در رأس آن‌ها حضرت معصومه(س) بود.»[2]

وقتی حضرت معصومه (س) و همراهان به شهر ساوه رسیدند، مأموران حکومت عباسی با آن‌ها درگیر شدند و عده‌ای از آن‌ها را به شهادت رساندند. حضرت معصومه در همانجا بیمار شدند. از همراهیان سوال کرد از اینجا تا قم چقدر فاصله است؟ به ایشان عرض شد: ده فرسخ. حضرت فرمود: مرا از اینجا به قم منتقل کنید.[3] آقای اشتهاردی می‌نویسد:

«پس از اینکه مأمورین حکومت عباسی در ساوه جلوی کاروان حضرت معصومه را گرفتند، حدود 23 نفر از آن‌ها کشته شدند گروهی اسیر و گروهی نیز متواری گردیدند. نقل شده که حضرت معصومه را عمال بنی‌ عباس در ساوه مسموم کردند. آن حضرت در حال بیماری قم را اختیار کرد چون قم مرکز شیعیان بود از این رو رهسپار قم شد».[4]

به این نکته باید توجه داشت که از همان قرن اول هجری، تشیع در قم رواج یافته بود. و این شهر از سوی امامان شیعه به عنوان پناهگاه شعیه محسوب می‌شد و خیل عظیمی از پیروان اهل بیت(ع) را در خود جای داده بود از جملۀ این افراد می‌توان از خاندان اشعری نام برد.[5]

شیعیان قم پس از اطلاع از ورود حضرت معصومه (س) به ساوه، خدمت ایشان رسیدند و از آن حضرت درخواست کردند به شهر قم تشریف فرما شوند. علی اصغر می‌نویسد:

«قول درست این است که خبر ورود فاطمه معصومه به ساوه و (حرکت او به سوی قم) به مردم قم رسید. آل سعد اشعری اتفاق کردند که به خدمت او برسند و از ایشان درخواست نمایند به قم بیاید. از میان ایشان موسی بن خزرج[6] بیرون آمد و به شرف ملازمت فاطمه رسید. زمام ناقه او را گرفت و به جانب شهر کشید و به سرای خود فرود آورد».[7]

ورود حضرت معصومه به قم تقریباً در 23 ربیع الاول سال 201 هجری بوده است.[8] یوسف علی یوسفی می‌نویسد:

«حضرت معصومه روز یکشنبه 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری برابر با اول آبانماه 195 هجری شمسی شهر قم را با قدوم مبارکش منور ساخت».[9]

خانه موسی بن خزرج که محل فرود آمدن حضرت معصومه(س) است در آن روز در جنوب غربی شهر قم بود و امروزه در محله «میدان میر» محلی است به نام "ستّیه"[10] که مسجد و مدرسه‌ای در اطراف آن بنا کرده‌اند و این مطلب، سینه به سینه از قدیم الایام رسیده است که این مکان، محل فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه است.[11]