لبنان، حزب الله، سید حسن نصر الله، جنبش امل، احمد قصير، عماد مغنيه.
نویسنده : عباس ایزدی فرد
حزب الله
لبنان کوچکترین کشور خاور میانه است، اما هجده فرقه‌ی مذهبی رسمی در آن رایج است. شیعیان لبنان یادگار «ابوذر غفاری» صحابه‌ی انقلابی پیامبر هستند. با پایان جنگ جهانی دوم، علامه سید عبدالحسین شرف الدین رهبری مذهبی و سیاسی شیعیان لبنان را که وضعیت اقتصادی و اجتماعی رقت‌انگیزی داشتند، بر عهده گرفت.. علامه شرف الدین به شیعیان لبنان توصیه کرد که پس از وی برای سرپرستی و رهبری شیعیان لنبان، به سراغ آیت الله سید رضا صدر - فرزند سید صدرالدین صدر از مراجع تقلید دهه‌ی 1320ش در قم - بروند. سید رضا صدر، به دلیل ادامه مطالعات و تدریس از قبول دعوت شیعیان خودداری کرد و برادرش «سید موسی صدر» را گزینه مناسبی دانست. امام موسی صدر که چهره‌ای کاریزماتیک، نگاهی نافذ و بیانی رسا داشت، رهبری شیعیان لبنان را بر عهده گرفت و سه اقدام اساسی انجام داد:
1- تشکیل مجلس اعلای شیعیان لبنان، جهت پی‌گیری مطالبات و حقوق شیعیان.
2- تشکیل جنبش محرومین؛ برای ارتقای وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم لبنان به طور عموم و شیعیان به طور خاص.
3- سازماندهی جنبش امل؛ برای مقاومت در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی اسرائیل.
سال 1354ش. با شروع جنگ داخلی آتش و خون لبنان را فرا گرفت. تلاش های امام موسی صدر برای پایان درگیری ها کم کم داشت به نتیجه می رسید و انقلاب اسلامی ایران نیز درآستانه پیروزی بود که ناگهان امام صدر به طرز مشکوکی – درلیبی- ناپدید شد. با نبود امام موسی صدر، جنبش امل دچار دودستگی شد. طیف مذهبی جنبش امل با حمایت رهبران مذهبی حامی جمهوری اسلامی ایران جهت بدست گرفتن ابتکار عمل انشعاب کردند وجنبش امل اسلامی را به رهبری حسین الموسوی تشکیل دادند اما کاری ازپیش نبردند.
شکل گیری حزب الله
در 1982 لبنان بار دیگر شاهد حمله اسرائیل بود. رژیم صدام حسین از ترس نفوذ انقلاب اسلامی ایران در حوزه علمیه نجف، آیت الله سید محمدباقر صدر را به شهادت رساند و طلاب سایر کشورها را از نجف اشرف اخراج نمود. جناح مذهبی جنبش امل، اتحادیه علمای مسلمان بقاع و هیئت‌های اسلامی به فکر سازماندهی مجدد شیعیان با رویکرد مقاومت افتادند و هر گروه، سه نماینده به دیدار امام خمینی(ره) فرستادند. حسین الموسوی، حسین الخلیل، حسین عبید (از امل)؛ سید عباس موسوی، شیخ محمدعلی المقداد و شیخ محمد یزبک (از اتحاد علما)؛ محمد رعد، هانی قاسم و شیخ حسان عبدالله (هیات‌های اسلامی) گزارشی از اوضاع لبنان دادند و خواستار ارائه رهنمود شدند. امام خمینی ضمن تأیید توافق آنان، مقاومت را تأیید و وعده پیروزی به آنان دادند.
تا مدت‌ها، تشکیل گروه جدید مخفی ماند، امّا فعّالیت‌ها به صورت غیر رسمی آغاز شد. گروه های مقاومت در دره‌ی بقاع لبنان تشکیل شد و پس از آموزش، به مقابله با اشغالگران پرداختند. هویت مخفی حزب الله باعث شد تا اسرائیل بیشتر به دنبال شناسایی گروه های فلسطینی و چپ باشد و همین فرصت داد تا حزب الله به یارگیری بپردازد. طرح نقشه انفجار مقر نیروهای چند ملیتی توسط عماد مغنیه ـ در 1983 ـ و هلاکت 282 نظامی آمریکایی ـ غربی ،حیثیت نیروهای چند ملیتی را به باد داد و آنان لبنان را ترک کردند. اسرائیل 1983 به یک پایگاه حزب الله در دره بقاع حمله کرد و باعث انتشار هویت حزب الله شد. از سوی دیگر هویت مخفی، باعث می‌شد که ثمره مقاومت را سایر گروه‌های سیاسی مصادره نمایند و حزب الله در حاشیه قرار گیرد. برای اولین بار در 6 ژانویه 1984 (16/10/1362) بیانیه حزب الله منتشر شد. اسرائیل تحت ضربات حزب الله به ناچار 1985 (1363) از بیروت و سپس از صیدا عقب‌نشینی کرد و به باریکه امنیتی جنوب لبنان پناه برد. سرانجام حزب الله در 27/11/1363 (1985) با صدور یک نامه سرگشاده؛ هویت، استراتژی و برنامه اعتقادی خود را اعلام کرد. حزب الله یک شورای رهبری متشکل از 7 نفر روحانی دارد. شیخ صبحی طفیلی، سید عباس موسوی و سید حسن نصرالله به ترتیب تاکنون دبیر کلی حزب الله را بر عهده داشته‌اند. سید حسن نصرالله به دلیل رهبری طولانی مدت حزب و کسب موفقیت‌های زیاد و شهادت فرزندش ـ سید هادی نصرالله ـ از محبوبیت زیادی در لبنان، جهان عرب و اسلام برخوردار است.
اهداف حزب الله
1 -آزادسازی جنوب لبنان ازاشغال رژیم صهیونیستی؛
2- صدور فرهنگ مقاومت به کشوری های اسلامی-عربی به خصوص فلسطین اشغالی؛
3- نهادینه سازی فرهنگ مقاومت در لبنان با مشارکت سیاسی و تفاهم؛
4- تفاهم و همکاری مشترک با احزاب و گروه های سیاسی و اجتماعی برای حل مشکلات مردم لبنان و ارتقاء سطح زندگی مردم؛
5- تقویت و ترویج فرهنگ اسلامی – شیعی با نشر آثار تشیع، پخش ماهواره ای محصولات صوتی-تصویری،گفتگو و...
عملیات‌های نظامی حزب الله
برخی از مهمترین عملیات‌های نظامی حزب الله به شرح ذیل می باشد:
انفجار مقر نظامیان اسرائیلی در شهر صور (عملیات شهید احمد قصیر و کشته شدن 76 نظامی اسرائیلی)، انفجار مقر نظامیان اسرائیلی در شهر صیدا (مقر 17 و کشته شدن 29 نظامی اسرائیلی)، انفجار مقر نیروهای چندملیتی (کشته شدن 282 نظامی غربی)، انهدام یک ناوچه آمریکایی، عملیات نسخ العباس (کشته شدن 12 کماندوی اسرائیلی)، عملیات مرجعیون (کشته شدن 4 نظامی اسرائیلی)، عملیات شقیف (کشته شدن ژنرال «عزر گریشتاین» فرمانده قوای اسرائیل در جنوب لبنان) و پیروزی های چشمگیر سیاسی و نظامی در جنگ 33 روزه اسرائیل و حزب الله.
حزب الله و مشارکت سیاسی
حزب الله در آغاز یک گروه مقاومت علیه اشغالگری بود. گذشت یک دهه، واقعیت‌های نظام بین الملل و تغییرات منطقه‌ای، باعث تصمیم‌گیری جدید در گروه حزب الله شد. حزب تصمیم گرفت در نظام سیاسی لبنان مشارکت نماید، لذا در انتخابات پارلمانی از 1992 شرکت داشته و ضمن کسب کرسی‌های نمایندگی، هم‌پیمانانی نیز از سایر گروه های سیاسی بدست آورده است. حزب الله در انتخابات شوراهای شهر و روستا ـ که جزئی از دولت لبنان هستند ـ شرکت کرد و در 1998 پیروزی‌هایی بدست آورد. بخشی از دولت وحدت ملی لبنان در اختیار حزب الله و هم‌پیمانان اوست. امروزه کرسی های متعددی از مجلس و وزارتخانه های دولت لبنان در دست حزب الله قرار دارد.