مزیت های داشتن گوش شنوا

اگر افرادی در امتحان مردود شده اند، اگر جوانانی ترک تحصیل کرده اند، اگر اشخاصی در کار و صنعت با شکست مواجه گردیده اند، اگر جمعیتی به اشتباه، لغزش، انحراف، گناه، زندان، پریشانی، غم و اندوه و بالاخره مجازات و درد و رنج جانکاه گرفتار شده اند، می‌توان عمده علت‌های شوربختی و تیره روزی و درماندگی آنان را این جهت دانست که در برابر راهنمایی های دلسوزان، پند پیران، هدایت خردمندان و خلاصه ارشادهای هشداردهنده بزرگترها، گوش شنوایی نداشته اند. در مقابل، اگر جوانانی در مورد تحصیل و درس، انتخاب رشته تحصیلی، گزینش حرفه و شغل، ازدواج، و راهیابی به مدارج عالی انسانی و تکامل معنوی، به موفقیت و پیروزی دست یافته‌اند، غیر از خودآگاهی و خودجوشی، عمده راز پیشرفت آنان در زندگی را باید این جهت دانست که از خودسری پرهیز نموده، در هر کاری رایزنی و مشورت نموده، از تجربه دیگران بهره جسته، از لغزش دیگران درس عبرت آموخته و خلاصه، برای فهم مطالب و درک حقایق سرنوشت ساز زندگی، گوش شنوا داشته اند. بنابراین، نداشتن گوش شنوا، بزرگ‌ترین عامل بدبختی است و داشتن گوش شنوا، انسان را به کامیابی، پیروزی، خوشبختی و تکامل مادی و معنوی می رساند و این راز بسیار مهم را کسانی خوب درک می کنند که طعم تلخ شوربختی یا مزه شیرین خوشبختی را چشیده باشند. خوش بختانه، موضوع «پندپذیری» در آیات قرآن کریم و احادیث فراوانی ـ به منظور دریافت شادکامی و موفقیت در دنیا و آخرت ـ مورد توجه زیاد قرار گرفته که در این نوشتار شما عزیزان را به طور خلاصه با آنها آشنا می کنیم. موضوع پندپذیری، برای رفع نواقص، برطرف نمودن عیب ها ونارسایی ها ورسیدن به بهبودی ها و بهروزی های مادی و معنوی زندگی، تا آنجا دارای اهمیت سرنوشت ساز است که اگر کسی را یافتیم که سخن ارزنده و کلام حکیمانه و سازنده بیان می دارد، باید بدان گوش فرا دهیم و آن را در زندگی به کار بندیم. امام علی (ع) در این باره فرموده است: خُذ الحِکمه ممّن أتاک بِها و انظر إلی ما قال و لا تنظر إلی مَن قال؛ سخن حکیمانه را از هر جا (و هرکس) به سوی تو روی آورد، آن را (گوش کن) و یاد بگیر، در آن گفتار دقت کن و به گوینده (که چه کسی است) کاری نداشته باش.

تلخی و شیرینی

آنان که گوشی ناشنوا دارند و از روی ناآگاهی، ساده لوحی، لجبازی و عکس العمل های انتقام جویانه، از این نعمت بزرگ خدادادی استفاده نمی‌کنند و بلکه به بازیگوشی، خودسری، غرور و بیماری خودخواهی مبتلا هستند، در مراحل مختلف زندگی خویش، باضرر و زیان، فقر و پریشانی، خودخوری و فرسودگی و سختی ها و تلخی ها مواجه می‌شوند، غیر از این که در آتش خود افروخته، رنج می برند و گاهی می سوزند، دیگران را نیز به آتش خود می سوزانند! کسانی که با هوشیاری، تواضع، دلی پاک، روحی با صفا و زیرکی کار آمد، در همه لحظه‌های زندگی سراپا گوش می‌شوند و راهنمایی آگاهان و خردمندان را آویزه گوش قرار می‌دهند و در پرتو نور عقل و فکر، برای رفع معایب اعتقادی واخلاقی و رفتاری خویش تلاش می‌کنند، در مرحله نخست، خود میوه شیرین زندگی را می چینند.امام زین‌العابدین (ع) درباره بهره برداری مفید از گوش فرموده: هر چیزی میوه ای دارد و میوه گوش، آن است که سخن نیک و مفید در آن وارد شود (و آن را بپذیرد).

تمرین لازم

پندپذیری، به همان میزانی که نعمت بزرگی است و افراد بسیاری هم از این ناحیه به مقام های بلندی رسیده اند، به این نکته مهم نیز باید توجه داشت که برای رسیدن به بلوغ و موفقیت این نعمت بزرگ، باید تلاش فراوان و تمرین و مجاهده زیادی انجام داد، زیرا چنین نعمت بزرگی به سادگی به دست نمی‌آید. امام علی (ع) هم فرموده: گوش خود را برای شنیدن سخنان خوب عادت بده و به سخنانی که به نفع وصلاح تو نیست گوش فرا مده، زیرا گوش دادن به سخنان ناروا، آئینه دل را تیره و آلوده می سازد و سرزنش ها به دنبال دارد.

مسئولیت شکر نعمت

همان‌طور که گفتیم، گوش دادن به سخنان حق، از نعمت های بزرگ خدا هستند، این نعمت های بزرگ هم شکر نعمت می طلبد و کفران آنها، موجب از دست دادن نعمت می گردد و عموما کسانی قدر این نعمت ها را می دانند که یا از داشتن آنها محرومند یا نتوانسته اند از آنها استفاده خوب ببرند. بنابراین، نعمت گوش را باید پاس داشت و «شکر این نعمت» گوش دادن به سخن حق است و اگر غیر از این باشد، مسئولیت دنیایی و آخرتی و نیز افسوس و تأسف دنیوی و اخروی به دنبال خواهد داشت. قرآن کریم فرموده: «إنَّ السَّمعَ والبَصَر والفُوادَ کُل أولئکَ کانَ عَنه مَسئولا؛به راستی که گوش و چشم و دل ها، همه مسئولیت دارند (و مورد بازخواست قرار می گیرند». (سوره اسراء، آیه۳۶) آنهایی که در دنیا به سخن حق گوش نداده و راه انحراف را پیموده و به عذاب دردناک آخرت گرفتار شده اند، آن روزی که هیچ چاره و پناهگاهی ندارند، با افسوس، ناله سر می دهند: «لَو کُنّا نَسمَعُ أو نَعقِل ما کُنّا فی أصحابِ السَّعیر؛اگر ما گوش شنوا داشتیم، یا عقل خود را به کار می گرفتیم، اکنون از یاران گرفتار در آتش دوزخ نبودیم». (سوره ملک، آیه۱۰)