اهل عترت

اهل عترت

روزنامه کیهان

تاریخ انتشار: 29 اردیبهشت ماه 1397

 از پیامبر(ص) روایت است که امت اسلام به هفتاد و سه فرقه تقسیم می‌شوند. در کتب حدیث از طریق شیعه و اهل سنت از قول آن حضرت روایت شده است: امت موسی پس از او به هفتاد و یک فرقه و امت عیسی پس از وی به هفتاد و دو فرقه تقسیم شدند و پس از من امتم به هفتاد و سه فرقه تقسیم خواهند شد که تنها یک فرقه اهل نجات است، چنانکه از فرقه‌های هر یک از دو امت موسی و عیسی نیز تنها یک فرقه اهل نجات بود.(جهت آگاهی از مصادر حدیث به کتاب: بحوث فی الملل و النحل، آیه الله جعفر سبحانی، ج1، ص21-24 و 38-39 رجوع شود. و شبیه این نگاه کنید: صحیح ترمذی، ج 4، ص 134؛ سنن ابن ماجه، ج 2، ص 1321 و 362)

همچنین از پیامبر(ص) نقل شده که فرمود: «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، کِتَابَ اللَهِ وَ عِتْرَتِی؛ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»؛ من در میان شما دو چیز گرانبها و سنگین می‌گذارم اگر بدان‌ها تمسک جویید هرگز گمراه نمی‌شوید؛ کتاب الله و عترتم اهل بیت خودم و آن دو هرگز از هم جدایی ندارند تا بر من در سر حوض کوثر درآیند.

در حدیثی دیگر آمده است: من همانا دو چیز در میان شما می‌گذارم که پس از من هرگز گمراه نشوید، مادامى که به آن دو چنگ زنید: کتاب خدا و عترتم که اهل بیت و خاندان من‌اند؛ زیرا خداى لطیف و آگاه به من سفارش کرده که آن دو از هم جدا نشوند تا در کنار حوض بر من وارد شوند، مانند این دو انگشت (که با هم برابرند) ـ و دو انگشت سبابه خود را به هم چسباند ـ و نمی‌گویم مانند این دو انگشت - و انگشت سبابه و وسطى را به هم چسباند - تا یکى بر دیگرى پیش باشد و جلو افتد. پس به هر دو اینها چنگ زنید تا نلغزید و گمراه نشوید و بر ایشان جلو نیفتید که گمراه می‌شوید. (همانند آن: سنن ترمذی، ج 5، ص 329؛ المعجم الکبیر، ج 3، ص 180)

از نظر اهل سنت این روایت متواتر است و در صواعق محرقه آمده است که حدیث تمسک، از راه‌های متعدد و زیادی نقل شده است و بیست و چند نفری از صحابه نقل کرده‌اند. (صواعق محرقه، ص 124) البته در میان آنان یک روایت مخدوشی است که مالک بن انس در کتاب موطا به صورت مرفوع و مرسل نقل کرده که از نظر اهل سنت چنین روایتی اعتبار ندارد. او در این حدیث مرفوع، به جای عبارت «عترتی» عبارت «سنتی» را آورده است.

حاکم نیشابورى در مستدرک، متن یاد شده را با اسناد زیر نقل کرده است: «اسماعیل بن أبى اُویس»، عن «ابى اویس» عن «ثور بن زید الدیلمى»، عن «عکرمه»، عن «ابن عباس» قال رسول‌الله: «یا ایها الناس انى قد ترکت فیکم، ان اعتصمتم به فلن تضلّوا ابدا کتاب الله و سنةً نبیه!؛ - اى مردم من در میان شما دو چیز را ترک کردم، مادامى که به آن دو، چنگ زنید هرگز گمراه نمى شوید کتاب خدا و سنت پیامبر!» (حاکم، مستدرک، ج 1، ص 93)

در میان راویان این متن، پدر و پسرى است که آفت سندند و آن دو اسماعیل بن ابى اویس و ابو اویس هستند، پدر و پسرى که نه تنها توثیق نشده‌اند، بلکه متهم به کذب و وضع و جعل هستند.

حاکم نیشابورى با سندى که خواهد آمد، از ابوهریره به طور مرفوع نقل مى کند: «انى قد ترکت فیکم شیئین لن تضلّوا بعدهما: کتاب الله و سنتى ولن یفترقا حتى یردا علىَّ الحوض» (حاکم، مستدرک، ج 1، ص 93)

اهل سنت به اعتبار همین حدیث مرفوع، خود را اهل سنت دانسته و نجات را در تمسک به کتاب‌الله و سنت پیامبر(ص) می‌دانند؛ اما اهل عترت یعنی شیعه بر اساس همین روایاتی که متواتر از اهل سنت و اهل عترت است، راه نجات را در تمسک به کتاب الله و عترت پیامبر(ص) می‌دانند که البته به طور طبیعی سنت پیامبر(ص) نیز جزو آن خواهد بود؛ یعنی هم از خود پیامبر(ص) و سنت وی استفاده می‌کنند و هم از عترت پیامبر(ص) و سنت عترت(ع) بهره می‌گیرند. این گونه است که بر اساس این روایات ما دو دسته خواهیم داشت: اهل عترت و اهل سنت. ما شیعیان خوشوقتیم که اهل عترت هستیم؛ چون که صد آمد نود هم پیش ما است.