پرسش و پاسخ آداب میزبانی رمضان(1)

پرسش:

در ماه مبارک رمضان که روزه‌داران بر خوان ضیافت الهی دعوت شده‌اند، این میزبانی الهی چه آدابی دارد؟

پاسخ:

خدای متعا‌ل در ماه مبارک رمضان که دعوت‌کننده روزه‌داران به خوان ضیافت خودش می‌باشد، «دعیتم الی ضیافةً‌الله»  ضوابط و آدابی دارد که مهمانان باید آنها را مورد توجه قرار داده و در عمل شکر آن را به جا آورند. در اینجا به اهم این آداب میزبانی می‌پردازیم:

1- فراخوانی عمومی

هر میزبان کریمی ممکن است دو گونه ضیافت برگزار کند: 1- خصوصی 2- عمومی

در نوع نخست افراد ویژه‌ای را به میهمانی خود فرا می‌خواند و در گونه دوم از همه افراد، دوستان و آشنایان خود می‌خواهد که بر سفره خوان او حاضر شوند. بی‌شک دعوت خصوصی از نوع اول آن درباره خداوند صادق نیست. زیرا محدودیت در ذات او راه ندارد، ولی چنین دعوتی از نوع دوم آن، از سوی او هم ممکن و هم عملی است. بنابراین خداوند در ماه مبارک رمضان به عنوان میزبان از همگان خواسته است تا در میهمانی او حضور یابند. ولی به شرط اینکه اهل ایمان باشند و از دشمنی با او پرهیز کنند، شاید به فلاح و رستگاری و تقوا برسند. (بقره-183) اصل این دعوت الهی، نشانه توجه و محبت دعوت‌کننده به دعوت‌شده است و خطابگر هر چه بزرگی‌اش بیشتر باشد و این بزرگی در دیدگاه مخاطب بیشتر جلوه کند، لذت حاصل از خطاب و دعوت، شدیدتر و ناب‌تر خواهد بود. چنانکه امام صادق(ع) می‌فرمایند: «لذةً ما فی النداء، ازال تعب العباده و العناء» لذت خطاب خداوند رنج عبادت و سختی تکلیف را می‌زداید. (مجمع‌البیان، ج2، ص 371)

2- گفتگو با میهمان

شیخ بهایی در مورد اکرام میهمان یکی از موارد آن را سخن گفتن با میهمان در وقت خوردن غذا یاد کرده است. (سفینه‌البحار‌، ج2، ص 76)

در این خصوص قرآن کریم می‌فرماید: خداوند با هیچ بشری سخن نمی‌گوید مگر به وسیله وحی یا از پس حجاب، یا با فرستادن فرشته‌ای که با اذن او پیغام خدا را به پیامبران رساند، او یقیناً بلندمرتبه و حکیم است.» (شوری-52)

در این آیه راه سخن گفتن خدا با بندگان خود به سه طریق منحصر شده است:

1- الهام قلبی و القای حقایق و معارف در دل بشر در حال خواب یا بیداری.

2- مکالمهمستقیم به گونه‌ای که جز شخص مورد سخن از دیگران پوشیده باشد، مانند گفت‌وگوی خدا با حضرت موسی(ع) که‌ در این مکالمه به جز آن حضرت، دیگران سخن خدا را نمی‌شنیدند.

3- ارسال فرشتگان حامل وحی الهی به سوی پیامبران و ابلاغ این پیام توسط آنان.

گفت‌وگوی خداوند با بشر به صورت اول، البته با مراتب بسیار مختلف آن، ممکن است و با توجه به اینکه آمدن فرشته وحی در آیه مذکور به گونه مستقل یاد شده است نشان می‌دهد که معنای وحی در قسم نخست، چیزی غیر از آن است، و برای انسان‌های عادی نیز در صورت وجود استعداد و طهارت روحی، دستیابی به مرتبه‌ای از آن ممکن است. همان‌گونه که در زیارت شعبانیه می‌خوانیم: «خدایا! مرا از کسانی قرار ده که آنان را خوانده‌ای و پاسخت داده‌اند، و به آنان نظر انداختی سپس از دیدن جلال تو مدهوش شدند، پس با آنها به طور سری نجوا و گفت‌وگو کردی و آنان عمل‌های پیدای خود را با انگیزه خشنودی تو آوردند.» (مفاتیح‌الجنان- خطبه شعبانیه)

روزنامه کیهان

تاریخ انتشار: سه شنبه اول خرداد ماه 1397