امپریالیسم Imperialism

امپرياليسم، تسلط سياسي، تسلط اقتصادي، جوزف چيمبرلين، امپرياليسم فرهنگي

نویسنده : (تليخص)هیئت تحریریه سایت پژوه

امپریالیسم (Imperialism)

این واژه که از ریشۀ لاتینی ایمپریو (امپراتوری) گرفته شده، عنوانی است برای قدرت یا دولتی که بیرون از حوزۀ ملی خود، به تصرف سرزمین‌های دیگر بپردازد و مردم آن سرزمین‌ها را به زور، وادار به فرمانبرداری از خود کند و از منابع اقتصادی و مالی و انسانی آن‌ها به سود خود بهره‌برداری کند.

رواج دهندگان این اصطلاح، گروهی بودند به رهبری "جوزف چیمبرلین"، سیاستمدار استعمار خواهِ انگلیسی (1914-1836)، که هوادار گسترش امپراتوری انگلستان بودند و مخالف با سیاست تکیه بر توسعۀ اقتصادی داخلی، که هوادارانِ آن را به خواری «انگلیسی‌های کوچولو» می‌نامیدند.

هم‌ انگلیسی‌ها مهم امپریالیست‌های اروپایی ادعا کردند که هدفشان گسترش تمدن و رساندن دستاوردهای آن به مردمان دارای نژاد فرهنگ پست‌تر است، اما در بنیاد این احساس رسالت برای تمامی بشرّیت، ایمان به برتری نژادی، مادّی و فرهنگی نژادهای سفید وجود داشت.

امپریالیسم از اوائل قرن نوزدهم با لشکرکشی و تسلط چند کشور اروپایی مانند انگلستان و فرانسه و هلند و بلژیک و پرتغال و اسپانیا بر کشورهای آسیایی وآفریقایی و اقیانوسیه و آمریکای لاتین به صورت یک عامل مهم در گردش سیاست و اقتصاد جهان درآمد و در قرن بیستم تلاش گروه دیگری از کشورهای اروپایی و آسیایی مانند آلمان و ایتالیا و ژاپن برای دست یافتن بر سرزمین‌هایی که قبلاً تحت سلطه استعمارگران دیگر قرار گرفته بود جنگ‌های منطقه‌ای و سپس جنگ‌های اول و دوم جهانی را موجب شد.

"لنین"، امپریالیسم را آخرین مرحله انحصار سرمایه‌داری می‌داند و پدیده‌ امپریالیسم را نتیجه توسعه سرمایه‌داری و تسلط انحصارات بر سیستم حکومت کشورهای سرمایه‌داری و وادار ساختن این حکومت‌ها برای صدور سرمایه و در دست گرفتن بازارهای مصرف جهان می‌داند. در حالی که این اصطلاح بعدها نه فقط در مورد کشورهای سرمایه‌داری بلکه در مورد خود شوروی نیز که بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی را زیر سلطه خود گرفته بود، به کار گرفت.

اصطلاح امپریالیسم در مورد نفوذ معنوی و فرهنگی کشورهای امپریالیست بر کشورهای دیگر نیز به کار رفته که از آن با عنوان «امپریالیسم فرهنگی» یاد می‌کنند.


مقاله
نویسنده	(تليخص)هیئت تحریریه سایت پژوه

مقاله

نویسنده

(تليخص)هیئت تحریریه سایت پژوه

جدیدترین ها در این موضوع

دعا در نهج البلاغه

(به فرزندش امام حسن عليه السلام فرمود): در سؤال (حاجت) از پروردگارت اخلاص داشته باش؛ زيرا بخشش و محروم ساختن در دست اوست. 24 دی 1395, 23:41

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

و اما این كه هر كارفرما كه مزدى مى‏ دهد به خاطر بهره‏اى است كه از كار كارگر مى ‏برد و كارفرماى ملك و ملكوت چه بهره‏اى مى‏تواند از كار بنده ضعیف ناتوان خود ببرد، و هم این‌ كه فرضاً اجر و مزد از جانب آن كارفرماى بزرگ به صورت تفضل و بخشش انجام گیرد پس چرا این تفضل بدون صرف مقدارى انرژى كار به او داده نمى ‏شود، مسأله‏ اى است كه براى این چنین عابدهایى هرگز مطرح نیست. 23 دی 1395, 1:47

خدایا! ببخش!

به آن نديدى. الهى! آنچه را كه به زبانم به تو تقرب جستم ولى دلم برخلاف آن بود بر من ببخش! الهى! اشارات چشم، و سخنان بيهوده، و مشتهيات دل 23 دی 1395, 1:44

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر 23 دی 1395, 1:28

خدایا! حرمتم را به تنگدستى نشكن

دچار آيم، و به بدگويى آن كه از بخشيدن به من دريغ ورزد مبتلا گردم، و تو ماوراى اين همه، اختيـاردار بخشش و منـعى، چـه اينـكه بـر هـر چيـز تـوانـايـى. 23 دی 1395, 1:26

پر بازدیدترین ها

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست 23 دی 1395, 0:15

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى. 23 دی 1395, 0:26

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

دعا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

بدان همان کسی که گنج های آسمان و زمین در اختیار اوست، به تو اجازه دعا و درخواست داده است و اجابت آن را نیز تضمین نموده، به تو امر کرده از او بخواهی تا به تو عطا کند و از او درخواست رحمت نمایی تا رحمتش را بر تو فرو فرستد. خداوند بین تو و خودش کسی قرار نداده که حجاب و فاصله باشد، تو را مجبور نساخته که به شفیع و واسطه ای پناه ببری و مانعت نشده . 23 دی 1395, 1:22