جامعه شناسی صنعتی

كلمات كليدي : جامعه شناسي صنعتي، جامعه شناسي كار، انقلاب صنعتي

نویسنده : سمانه خالدی

«جامعه‌شناسی صنعتی به زیر شاخه‌ای از جامعه‌شناسی اطلاق می‌شود که موضوع مورد بحث آن، برخی جنبه‌های اجتماعی رفتار افرادی است که در داخل جوامع صنعتی دست‌اندرکار تولید، حمل و نقل، توزیع کالا و فراهم آوردن انواعی از خدمات می‌باشند.»[1] این رشته هم به بررسی ساختار اجتماعی سازمان‌های صنعتی و هم ارتباط بین این سازمانها می‌پردازد. «به بیان مشخص‌تر این رشته مشتمل است بر بررسی روابط منظمی که از مناسبات کاری سرچشمه می‌گیرند و مطالعه آن دسته از عوامل اجتماعی که بر چنین روابطی تأثیر می‌گذارند. این گونه مطالعات تحت پوشش رشته‌ای به نام «جامعه‌شناسی کار» نیز قرار می‌گیرد. اصطلاح جامعه‌شناسی صنعتی در ایالات متحده منشأ نسبتاً جدیدی دارد. کاربرد آن در جاهای دیگر نیز، از آن جدیدتر است.»[2]

حوزه مطالعاتی

به نظر میلر و.ی.فورم، جامعه‌شناسی صنعتی، به مطالعه گروههای کار در روابط کاری، نقشی که کارگران در گروههای کار ایفا می‌کنند و سازمان اجتماعی محیط کار می‌پردازد. به نظر مور نیز، جامعه‌شناسی صنعتی، تلاش دارد تا تشریح و تحلیل منظمی از نظام صنعتی به صورت سازمانی اجتماعی و توصیفی از روش زندگی صنعتی به دست دهد. ج.هـ. اسمیت هم معتقد است، بحث جامعه‌شناسی صنعتی، مربوط به صنعت(یا هر شکلی از سازمان کار)، به عنوان نظامی اجتماعی است که در آن عوامل فنی، اقتصادی، سیاسی بر ساختار، کارکردها و تغییرات آن تأثیر می‌گذارند.

مباحث مطروحه در جامعه‌شناسی صنعتی

با تعریفی که از جامعه‌شناسی صنعتی ذکر شد می‌توان فهمید که این شاخه از جامعه‌شناسی به بحث در زمینه‌های زیر می‌پردازد:

1- توسعه تاریخی جوامع صنعتی؛

2- سازماندهی کار در صنعت؛ بدان معنا که چگونه کار اجتماعی سازماندهی و مدیریت می‌شود؟ و چه ابزارهایی در دسترس افراد یا جامعه است تا مورد مطالعه قرار گیرد؟‌ در عرصه حقوقی نیز جامعه‌شناسی به این نکته می‌پردازد که چه کسانی مالک ابزارها و بویژه زمین هستند؟ و اینکه پیش‌نیازهای نهادی تولید صنعتی، مانند مذهب، خانواده، سازمان‌ها، سیاست و دولت، چگونه‌اند؟ جامعه‌شناسی صنعتی همچنین به بررسی آثار اجتماعی صنعت پرداخته و ارتباط صنعت را با جامعه محلی، جمعیت، قشربندی اجتماعی، حکومت و جامعه، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد.

گولد، جولیوس و کولب، ویلیام ل؛ فرهنگ علوم اجتماعی، مصطفی ازکیا و دیگران، تهران، مازیار، چاپ اول، 1376، ص 304.
بیرو، آلن؛ فرهنگ علوم اجتماعی، باقر ساروخانی، تهران، کیهان، چاپ چهارم، 1380، ص397 و398.
فریار، علی اکبر؛ اصول و مبانی جامعه‌شناسی صنعتی، مشهر، آستان قدس رضوی، چاپ سوم، 1380.

منابع:

[1] . گولد، جولیوس و کولب، ویلیام ل؛ فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه مصطفی از کیا و دیگران، تهران، مازیار، چاپ اول، 1376، ص 304.

[2] . همان، ص 305.

ر.ک. بیرو آلن؛ فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه دکتر باقر ساروخانی، تهران، کیهان، چاپ چهارم، 1380، ص 397 و398.

ر.ک فریار، علی اکبر؛ اصول و مبانی جامعه‌شناسی صنعتی، مشهر، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم، 1380.


مقاله
نویسنده	سمانه خالدی

مقاله

نویسنده

سمانه خالدی

جدیدترین ها در این موضوع

دعا در نهج البلاغه

(به فرزندش امام حسن عليه السلام فرمود): در سؤال (حاجت) از پروردگارت اخلاص داشته باش؛ زيرا بخشش و محروم ساختن در دست اوست. 24 دی 1395, 23:41

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

و اما این كه هر كارفرما كه مزدى مى‏ دهد به خاطر بهره‏اى است كه از كار كارگر مى ‏برد و كارفرماى ملك و ملكوت چه بهره‏اى مى‏تواند از كار بنده ضعیف ناتوان خود ببرد، و هم این‌ كه فرضاً اجر و مزد از جانب آن كارفرماى بزرگ به صورت تفضل و بخشش انجام گیرد پس چرا این تفضل بدون صرف مقدارى انرژى كار به او داده نمى ‏شود، مسأله‏ اى است كه براى این چنین عابدهایى هرگز مطرح نیست. 23 دی 1395, 1:47

خدایا! ببخش!

به آن نديدى. الهى! آنچه را كه به زبانم به تو تقرب جستم ولى دلم برخلاف آن بود بر من ببخش! الهى! اشارات چشم، و سخنان بيهوده، و مشتهيات دل 23 دی 1395, 1:44

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر 23 دی 1395, 1:28

خدایا! حرمتم را به تنگدستى نشكن

دچار آيم، و به بدگويى آن كه از بخشيدن به من دريغ ورزد مبتلا گردم، و تو ماوراى اين همه، اختيـاردار بخشش و منـعى، چـه اينـكه بـر هـر چيـز تـوانـايـى. 23 دی 1395, 1:26

پر بازدیدترین ها

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست 23 دی 1395, 0:15

دعا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

بدان همان کسی که گنج های آسمان و زمین در اختیار اوست، به تو اجازه دعا و درخواست داده است و اجابت آن را نیز تضمین نموده، به تو امر کرده از او بخواهی تا به تو عطا کند و از او درخواست رحمت نمایی تا رحمتش را بر تو فرو فرستد. خداوند بین تو و خودش کسی قرار نداده که حجاب و فاصله باشد، تو را مجبور نساخته که به شفیع و واسطه ای پناه ببری و مانعت نشده . 23 دی 1395, 1:22

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى. 23 دی 1395, 0:26

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

عبادت و نیایش در نهج البلاغه

ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است، در یاد حق و غیر او را از یاد بردن می‌باشد. ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می‌دهد و صفا می‌بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می‌دهد. امام علی علیه‌السلام در به اره یاد حق یا همان روح عبادت میفرماید: < خداوند یاد خود را صیقل دل‌ها قرار داده است. دل‌ها به این وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینایی، بینا و از پس سرکشی و عناد رام می‌ گردند 23 دی 1395, 0:28