خيرخواهی و نصيحت

رسول خدا (ص) فرمودند: مسلمان در برابر برادر مؤمنش سي حق دارد كه از اين حقوق رهايي نيابد، مگر به دو صورت: ۱ - ادای حقوق ۲ - گذشت برادر مؤمن از حقوق خود. (يكي از اين حقوق عبارت است از:) پيوسته اندرزگو و خيرخواه او باشد». همه انسانها همواره در معرض لغزش و اشتباه هستند. از اين رو لازم است در هر اجتماعي كساني كه به گونه‌اي با يكديگر در ارتباط هستند و پيوند دوستي و برادري يا رابطه خويشاوندي ميان آنها برقرار است يا دست كم در مسلمان بودن با يكديگر مشتركند، به عنوان وظيفه انساني و اسلامي و به حكم محبت و دلسوزي بر رفتار اطرافيان خود نظارت كنند تا اگر خداي نخواسته مشاهده كردند كه آنها راه خطا در پيش گرفته‌اند، با نصيحت و پند و اندرزي كه از صميم قلب و از سر خيرخواهي برخاسته است، آنها را متوجه خطا و اشتباه خويش سازند و طريق رستگاري و زندگي سعادتمندانه را به ايشان نشان دهند. اگر با وجود قدرت بر انجام چنين كاري، در انجام آن كوتاهي كنند، مشمول اين حديث امام صادق (ع) خواهند شد كه: « هر كس برادرش را بر امر ناشايستي ببيند و با وجود توانايي بر بازداشتن، او را از اين كار منع نكند، به او خيانت كرده است». ‌همچنين بايد بدانيم كه اگر از سر دلسوزي و خيرخواهي به نصيحت ديگران بپردازيم، اجر عظيمي در انتظار ما خواهد بود، چنانكه رسول اكرم (ص) وعده داده است: «در روز قيامت مقام و منزلت كسي بيش از همه خواهد بود كه در طريق نصيحت برادرانش بيشتر گام برداشته باشد». البته بايد در نظر داشت كه نصيحت‌ها و سفارشهاي ما آن گاه در ديگران اثر مي‌كند كه با مهرباني و ملاطفت همراه باشد و از سر دلسوزي و احساس مسئوليت انجام پذيرد. اگر خداي نخواسته پند و اندرز اندكي همراه با تحقير و سرزنش يا از سر اظهار فضل و بزرگ نشان دادن خود باشد، نه تنها هيچ تأثيري ندارد، بلكه ممكن است شخص نصيحت شونده را در طريق اشتباهي كه در پيش گرفته است، مصمم‌تر كند. بنابراين، نصيحت‌كننده بايد دلسوز و مهربان باشد و در كمال لطف و صفا به اين عمل اقدام كند. انبياي الهي كه در رأس ناصحان و اندرزدهندگان به انسانها هستند، چنين بودند و هر يك از آنها اينگونه مردم را خطاب مي‌كردند: «پيامهاي پروردگارم را به شما مي‌رسانم و براي شما خيرخواهي امينم» (اعراف: ۶۸). اگر چه اين حق مؤمن است كه نصيحت شود ولي نصيحت كردن او شرايطي دارد كه توجه به آنها شايسته است. اين شرايط عبارتند از: ۱- تأثير نصيحت زماني بيشتر خواهد بود كه ناصح، عامل به گفته‌هاي خود باشد. آن كس كه خود را مي‌فريبد نصيحت گوي خوبي نيست. امام علي (ع) فرمودند: «چگونه ديگري را نصيحت مي‌كند كسي كه خود را مي‌فريبد». بر آدمي سزاست كه پيش از نصيحت كردن ديگران، نصيحت گوي خود باشد. اميرالمؤمنين علي(ع) فرمودند: «من نصح نفسه كان جديرا بنصح غيره؛ هر كس خود را نصيحت گويد به نصيحت گويي ديگران سزاوار است». ۲- نصيحت كردن مؤمن، خيرخواهي براي او است، پس نبايد به شري براي او مبدل شود. نصيحت كردن فرد در حضور ديگران سبب شرمندگي اوست و به نكوهش او تبديل مي‌شود. اميرمؤمنان علي(ع) فرمود: «نصيحت گويي تو در بين مردم، نكوهش است».

جدیدترین ها در این موضوع

دعا در نهج البلاغه

(به فرزندش امام حسن عليه السلام فرمود): در سؤال (حاجت) از پروردگارت اخلاص داشته باش؛ زيرا بخشش و محروم ساختن در دست اوست. 24 دی 1395, 23:41

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

و اما این كه هر كارفرما كه مزدى مى‏ دهد به خاطر بهره‏اى است كه از كار كارگر مى ‏برد و كارفرماى ملك و ملكوت چه بهره‏اى مى‏تواند از كار بنده ضعیف ناتوان خود ببرد، و هم این‌ كه فرضاً اجر و مزد از جانب آن كارفرماى بزرگ به صورت تفضل و بخشش انجام گیرد پس چرا این تفضل بدون صرف مقدارى انرژى كار به او داده نمى ‏شود، مسأله‏ اى است كه براى این چنین عابدهایى هرگز مطرح نیست. 23 دی 1395, 1:47

خدایا! ببخش!

به آن نديدى. الهى! آنچه را كه به زبانم به تو تقرب جستم ولى دلم برخلاف آن بود بر من ببخش! الهى! اشارات چشم، و سخنان بيهوده، و مشتهيات دل 23 دی 1395, 1:44

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر 23 دی 1395, 1:28

خدایا! حرمتم را به تنگدستى نشكن

دچار آيم، و به بدگويى آن كه از بخشيدن به من دريغ ورزد مبتلا گردم، و تو ماوراى اين همه، اختيـاردار بخشش و منـعى، چـه اينـكه بـر هـر چيـز تـوانـايـى. 23 دی 1395, 1:26

پر بازدیدترین ها

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست 23 دی 1395, 0:15

دعا در نهج البلاغه

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى. 23 دی 1395, 0:26

دعا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

بدان همان کسی که گنج های آسمان و زمین در اختیار اوست، به تو اجازه دعا و درخواست داده است و اجابت آن را نیز تضمین نموده، به تو امر کرده از او بخواهی تا به تو عطا کند و از او درخواست رحمت نمایی تا رحمتش را بر تو فرو فرستد. خداوند بین تو و خودش کسی قرار نداده که حجاب و فاصله باشد، تو را مجبور نساخته که به شفیع و واسطه ای پناه ببری و مانعت نشده . 23 دی 1395, 1:22