کتاب تذکرة السالکین

کتاب نامه‌های عرفانی آقا محمد بید‌آبادی موسوم به «تذکرةالسالکین» سومین اثر درباره آقا‌محمد بید‌آبادی و شامل مکاتبات آن حکیم است که از نسخه‌های خطی جمع‌آوری شده ‌است.

این کتاب در دو بخش «زندگی و احوال آقا محمد بید‌آبادی» و «نامه‌های عرفانی بید‌آبادی» تنظیم شده ‌است.

کلمات و بیانات عارفان بعد از کلام الهی و کلمات معصومان علیهم السلام بیشتر از دیگر کلام‌ها توجه انسان‌ها را جلب نموده است، ‌یکی از بزرگانی که اندیشه و کلماتش مورد توجه قرار گرفته، حکیم الهی « آقا محمد بید‌آبادی» است، این حکیم فرزانه در سده دوازدهم هجری محضرش کانون معرفت بود و اندیشمندان زیادی از آن پیمانه معرفت سر کشیدند.

آقا محمد بید‌آبادی فرزند آقا محمد رفیع است که در اصفهان به دنیا آمده و هم در این شهر مراتب رشد و کمال را پیموده است، او علوم نقلی و عقلی را در محضر استادان «ملا اسماعیل خواجوی» و «میرزا محمد تقی الماسی» فرا گرفت و بعد از آن مشغول مشغول تصفیه نفوس شده و توانست عده زیادی را از عالم طبیعت سیر داده و به ملکوت راهنمایی نماید.

زندگی آن مرحوم را در سه مرحله می‌توان خلاصه کرد: اول، مرحله تعلیم علوم رسمی؛ دوم، روی آوردن به عرفان و خود شناسی و سوم، تربیت نفوس مستعده و تدریس علوم یقینه.

بید‌آبادی چون دیگر عافان اهمیتی به تدوین و تکثیر آثار علمی خود نمی‌داد، نکته اساسی که بید‌آبادی در نوشته‌هایش رعایت می‌کرده آن بوده که سعی داشت آثارش را به زبان روز و قابل فهم برای همگان بنویسد.

آثار باقی مانده ار وی که تاکنون شناخته شده عبارتند از تفسیر قرآن کریم، التوحید علی نهج التجرید، حاشیه قرة‌العیون، حاشیه مشاعر و اسفار، حاشیه معانی الاخبار، حسن دل، مجموعه‌ای در کیمیا و مکاتبات عرفانی که در کتاب تذکرة السالکین جمع آوری شده است.

مرحوم بید‌آبادی نامه‌های متعددی برای شاگردان خود نوشته و برای هر کدام دستوراتی فراخور حالشان نگاشته است، تعداد دقیق این نامه‌ها مشخص نیست و تاکنون در جایی جمع‌آوری نشده‌اند در کتاب تذکرة السالکین کلیه نامه‌هایی که تاکنون از ایشان شناسایی شده جمع آوری و تصحیح شده و اطلاعات کتاب‌شناختی آنها در این کتاب به تفصیل آمده است.

قسمتی از نامه مرحوم بید‌آبادی که خطاب به «میرزای قمی» در آداب سیر و سلوک نوشته شده است: «ستایش و ثنا پروردگاری را سزاست که فطرت انسان‌ها را با اسمای جمال و جلال خود در چهل صباح بسرشت و رازهای اسمای خود را در نهاد وی به ودیعت نهاد و درک معانی و قدرت بیان آن‌ها را به وی آموخت، و سپس با دادن توان بکارگیری دلیل و برهان و نحوه کسب یقین وی را گرامی داشت، تا او با استفاده از دلیل و برهان به درک حقایق قر‌آن و احادیث با عنایت الهی نائل آید.

جدیدترین ها در این موضوع

دعا در نهج البلاغه

(به فرزندش امام حسن عليه السلام فرمود): در سؤال (حاجت) از پروردگارت اخلاص داشته باش؛ زيرا بخشش و محروم ساختن در دست اوست. 24 دی 1395, 23:41

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

و اما این كه هر كارفرما كه مزدى مى‏ دهد به خاطر بهره‏اى است كه از كار كارگر مى ‏برد و كارفرماى ملك و ملكوت چه بهره‏اى مى‏تواند از كار بنده ضعیف ناتوان خود ببرد، و هم این‌ كه فرضاً اجر و مزد از جانب آن كارفرماى بزرگ به صورت تفضل و بخشش انجام گیرد پس چرا این تفضل بدون صرف مقدارى انرژى كار به او داده نمى ‏شود، مسأله‏ اى است كه براى این چنین عابدهایى هرگز مطرح نیست. 23 دی 1395, 1:47

خدایا! ببخش!

به آن نديدى. الهى! آنچه را كه به زبانم به تو تقرب جستم ولى دلم برخلاف آن بود بر من ببخش! الهى! اشارات چشم، و سخنان بيهوده، و مشتهيات دل 23 دی 1395, 1:44

خدایا! چهارپايان ما تشنه اند!

و ابرهاى باران دار به ما پشت كرده، و تو اميد هر غمزده اى، و برآورنده حاجت هر حاجتمندی. در اين زمان كه مردم ما نااميدند، و ابرها باران نداده اند، و چرندگان از بين رفته اند، از تو مى خواهيم كه ما را به اعمال زشتمان مؤاخذه نكنى، و به گناهانمان نگيرى. الهى! با ابر 23 دی 1395, 1:28

خدایا! حرمتم را به تنگدستى نشكن

دچار آيم، و به بدگويى آن كه از بخشيدن به من دريغ ورزد مبتلا گردم، و تو ماوراى اين همه، اختيـاردار بخشش و منـعى، چـه اينـكه بـر هـر چيـز تـوانـايـى. 23 دی 1395, 1:26

پر بازدیدترین ها

دعا و نیایش در نهج البلاغه

دعا وسیله ای است که تمام خلایق، خصوصاً انسانها از آن بیگانه نیستند و همیشه بدان توجه دارند و با زبان حال و قال از آن استفاده می کنند هر چند که واژه ای به نام دعا در میانشان مطرح نباشد چون هر کلمه و کلامی که از استمداد و ایجاد رابطه به خدا حکایت نماید دعاست 23 دی 1395, 0:15

دعا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

بدان همان کسی که گنج های آسمان و زمین در اختیار اوست، به تو اجازه دعا و درخواست داده است و اجابت آن را نیز تضمین نموده، به تو امر کرده از او بخواهی تا به تو عطا کند و از او درخواست رحمت نمایی تا رحمتش را بر تو فرو فرستد. خداوند بین تو و خودش کسی قرار نداده که حجاب و فاصله باشد، تو را مجبور نساخته که به شفیع و واسطه ای پناه ببری و مانعت نشده . 23 دی 1395, 1:22

نیایش زیبا از نهج البلاغه

خدایا! امید به تو بستم تا راهنما باشى به اندوخته هاى آمرزش و گنجینه هاى بخشایش ! خدایا! این بنده توست که در پیشگاهت برپاست ، یگانه ات مى خواند و یگانگى خاص تو راست . جز تو کسى را نمى بیند که سزاى این ستایش هاست . مرا به درگاه تو نیازى است که آن نیاز را جز فضل تو به بى نیازى نرساند، و آن درویشى را جز عطا و بخشش تو به توانگرى مبدل نگرداند. خدایا! خشنودى خود را بهره ما فرما، هم در این حال که داریم ، و بى نیازمان گردان از اینکه جز به سوى تو دست برداریم ، که تو بر هر چیز توانایى. 23 دی 1395, 0:26

عبادت و نیایش از دیدگاه نهج البلاغه

عبادت و نیایش در نهج البلاغه

ریشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی که در عبادت است، در یاد حق و غیر او را از یاد بردن می‌باشد. ذکر خدا و یاد خدا که هدف عبادت است، دل را جلا می‌دهد و صفا می‌بخشد و آن را آماده تجلیات الهی قرار می‌دهد. امام علی علیه‌السلام در به اره یاد حق یا همان روح عبادت میفرماید: < خداوند یاد خود را صیقل دل‌ها قرار داده است. دل‌ها به این وسیله از پس کری، شنوا و از پس نابینایی، بینا و از پس سرکشی و عناد رام می‌ گردند 23 دی 1395, 0:28