ويژگي هاي حكومت اسلامي در كلام و پيام امام خميني(ره)
میر عماد اشراقی
یک حکومت اسلامی و دینی خصوصیات منحصر به فردی دارد که آن را از دیگر حکومت‌ها متمایز ساخته است. قوانین و آرمان‌های آن در جهت معنویات و احکام دینی بوده و سعی در اجرای قوانین الهی و آنچه که در کتاب آسمانی قرآن آمده است دارد. سعی و تلاش انبیاء و امامان در جهت ایجاد حکومت اسلامی و الهی بوده است، زیرا در سایه حکومتی مقتدر و قدرتمند اسلامی است که قوانین الهی و وحی ضامن اجرا پیدا می کنند. در اینجا به برخی از ویژگی‌های حکومت اسلامی از کلام و پیام حضرت امام خمینی(ره) پرداخته می شود.
عدالت اجتماعی: اولین و اصلی‌ترین ویژگی حکومت اسلامی رعایت عدالت اجتماعی است، اصلی که در دیگر حکومت‌ها فراموش شده است. اسلام سعی در احقاق حقوق تمام اقشار و طبقات مردم اعم از فقیر و غنی دارد، هدف ایجاد جامعه‌ای معنوی و پیشرفته است که در آن تمامی مردم به آنچه که تلاش نموده‌اند و شایسته آن هستند نایل شوند. به فرموده امام(ره): «نهضت اسلامی نهضتی است انسانی که اگر اطلاع بر عمق آن پیدا بکند بشر، همه طرفدار او خواهند بود مگر آنها که از انسانیت به دور هستند. برنامه دولت اسلامی آن است که همه بشر به سعادت برسند و همه در کنار هم به طور سلامت و رفاه زندگی کنند. اسلام با همه کشورهایی که در جهان هستند می خواهد که دوست باشد و دولت اسلامی با همه ملت و با همه دولت‌ها می خواهد که تفاهم و ارتباط صحیح داشته باشد در صورتی که آنها متقابلاً احترام دولت اسلامی را مراعات کنند. برنامه جمهوری اسلامی این است که دولتی به وجود بیاید که با همه قشرها به عدالت رفتار کند و امتیاز بین قشرها را ندهد مگر به امتیازات انسانی که خود آنها دارند.»
در دین اسلام تبعیضی بین اقشار و طبقات اجتماع دیده نمی شود و برتری افراد در میزان ایمان آنهاست: «اسلام بزرگ تمام تبعیض‌ها را محکوم نموده و برای هیچ گروهی ویژگی خاصی قرار نداده و تقوا و تعهد اسلام تنها کرامت انسان هاست.»
هدف ایجاد حکومتی است که انبیاء در صدد ایجاد آن بوده‌اند: «حکومت اسلامی همان است که در صدر اسلام بوده است که همه طوایف در مقابل قانون علی السواء بودند. ما الان می خواهیم یک همچو معنایی را متحقق بکنیم که تمام طوایف علی السواء باشند.»
حکومت قانون خدا: دومین اصل اجرای قوانین الهی و حکم خداوند در جامعه است، در دیگر حکومت‌ها این اصل به کلی فراموش گشته و هدف اجرای قوانینی است در جهت انباشت سرمایه و ثروت در دست معدود افراد جامعه است. هدف از ایجاد حکومت اسلامی رعایت و اجرای وحی و آنچه که به انبیاء نازل گشته است می‌باشد.
حکومت اسلام حکومت قانون است. در این طرز حکومت، حاکمیت منحصر به خداست و قانون فرمان و حکم خداست. قانون اسلام یا فرمان خدا بر همه افراد و بر دولت اسلامی حکومت تام دارد. همه افراد از رسول اکرم(ص) گرفته تا خلفای آن حضرت و سایر افراد تا ابد تابع قانون هستند، همان قانونی که از طرف خدای تبارک و تعالی نازل شده و در لسان قرآن و نبی اکرم بیان شده است... یگانه حکم و قانونی که برای مردم متبع و لازم الاجراست همان حکم و قانون خداست. تبعیت از رسول اکرم(ص) هم به حکم خداست که می فرماید: »واطیعوا الرسول« از پیامبر پیروی کنید. پیروی از متصدیان حکومت یا »اولی الامر« نیز به حکم الهی است آنجا که می فرماید: »اطیعوا اولی الامر منکم«.
رای اشخاص حتی رای رسول اکرم(ص) در حکومت و قانون الهی هیچ گونه دخالتی ندارد. همه تابع اراده الهی هستند.»
تنها قانونی که در جامعه باید رعایت شود قانون الهی است و همه افراد باید این اصل را رعایت نمایند، به فرموده حضرت امام (ره): «اسلام دین قانون است... حکم قانون است، غیر از قانون الهی کسی حکومت ندارد، برای هیچ کس حکومت نیست، نه فقیه و نه غیر فقیه، همه تحت قانون عمل می کنند، مجری قانون هستند همه، هم فقیه و هم غیر فقیه همه مجری قانون‌اند.
بعد مادی و معنوی: سومین جنبه رعایت بعد مادی و معنوی در حکومت اسلامی است.
این حکومت در عین اینکه به دنیا و مادیات اهمیت می دهد در کنار آن به آخرت و معنویات نیز تاکید دارد و این دو را مکمل هم می داند: «و اسلام یک حکومتی است که یک جنبه اش حکومت سیاسی است و یک جنبه اش حکومت معنوی. یعنی دو طرف دارد انسان، دو وضع دارد انسان، دو رو دارد انسان، یک روی مادی، اسلام در این روی مادی در همه جهاتش احکام دارد، یک روی معنوی که اصلاً مطرح نیست.
در رژیم‌ها که انسان را تربیت‌های معنوی و تهذیبی بکند تا برسد به مرتبه ای که دیگر هیچ کس نمی داند الاالله. تا آنجا اسلام همین طور کشیده دست مردم را گرفته و برده است تا برساند به ملکوت اعلی سایر رژیم‌ها این طور نیستند.»اصلی که حکومت اسلامی را از دیگر حکومت‌ها متمایز و جاودان ساخته است مردمی بودن آن است یعنی حکومت بر قلوب مردم. به فرموده حضرت امام (ره): «در این کشور، اسلام حکومت می کند حکومت این کشور حکومت بر ابدان نیست، حکومت بر قلوب است.»
خدمتگزار مردم: هدف حکومت اسلامی خدمت به مردم و دستگیری از آنان در جامعه می باشد. تلاش پیامبران و امامان نیز در همین جهت بوده است و آنها در مقابل این خدمت و زحمات هیچ دستمزدی دریافت نمی کردند. حضرت امام خمینی در این باره می فرمایند: «حکومت‌ها باید خدمتگزار ملت‌ها باشند چنان که در اسلام این سیره بود که حکومت در خدمت مردم بود و ارتش در خدمت مردم بود.
حکومت‌ها از مردم انشا می شدند و ارتش نیز از آنها و اگر حکومت‌ها و ملت‌ها به سیره رسول اکرم و ائمه مسلمین عمل می کردند، آرامش در همه جای ارض بود، این اختلافات و خونریزی‌ها نبود.»«باید ما دنبال بکنیم تا اینکه نهضت را به آخر برسانیم و یک حکومت عادل در اینجا باشد، یعنی یک حکومتی باشد که نخواهد جیب خودش را پر کند، یک حکومتی باشد که خودش را از ملت بداند و خدمتگزار بداند، نه خودش را آقای ملت بداند.»
منابع:
اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی (ره)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1378
کتاب‌های صحیفه نور، کشف الاسرار و تحریرالوسیله از امام خمینی (ره)