پذيرايی و تكريم مهمان از نگاه قرآن

در آيات قرآن آدابی برای ميزبانی و مهمانی بيان شده است. مهمان عزيز است و بايد او را تکريم کرد، اکرام نهايت ايثارگری و از خودگذشتگی است که فراتر از عدل و احسان قرار می گيرد.

بر اساس آيات 24 تا 28 سوره ذاريات تکريم و پذيرائی مهمان از سوی ميزبان به اشکال گوناگون و با رعايت آدابی انجام می شود.

خداوند در آيات26 و 27سوره ذاريات می فرمايد: فَرَاغَ إِلَي اَهْلِهِ فَجَاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ؛ فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ اَلَا تَاْكُلُونَ؛ پس ابراهيم بی صدا و سريع به سوی زنش رفت و گوساله ای فربه و بريان آورد. آن را به نزدشان برد و گفت: آيا غذا نمی خوريد!

در اين آيات چند نکته بسيار زيبا درباره مهمانی بيان شده که از جمله آنها می توان به موارد زير اشاره کرد:

1. آماده سازی سريع اسباب پذيرايی از مهمان؛ زيرا واژه «راغ» از «روغ و روغان» به معنای حرکت بی سر و صدا و نهانی و مکارانه ولی سريع روباه برای شکار گفته می شود. پس ميزبان بايد اين گونه برای مهمانی کردن اقدام کند؛
2. پذيرايی از گوشت نرم و تازه: گوساله را عجل می گويند چون عجله دارد و پرشتاب است. اين گوشت تازه و لذيذ وقتی پرواربندی شده باشد بسيار گوارا خواهد بود. بايد از بهترين ها برای مهمان آورد و پذيرايی کرد؛
3. پيش کشيدن اسباب پذيرايی: بايد اسباب پذيرايی را به نزد مهمان برد و از ايشان پذيرايی کرد نه آنکه مهمان را برای پذيرايی جابجا کرد و به نزد سفره آورد. سفره و غذا و اسباب پذيرايی را بايد پيش مهمان برد نه مهمان را پيش آن؛
4. تعارف: بايد تعارف کرد و از مهمان خواست تا از وسايل پذيرايی تناول کند، چون ممکن است خودش دست به سفره دراز نکند بنابراين بايد غذا را به او عرضه کنند و در ظرفش يا دستش قرار دهند تا بخورد.
5. به همسرش در پخت و پز و فراهم آوری طعام کمک کند.

همچنين رعايت نکات ديگر از موارد اکرام است:

1. با سلام و صلوات به استقبال مهمان بشتابند.
2. او را در جای خوب قرار دهند؛
3. به ميزان نياز مهمان نزدش غذا نمی برند که بخورد و سير شود چنانکه درباره اطعام فقير به عنوان کفاره گفته شده؛ بلکه بايد به اندازه ای غذا و ميوه برد که بيشتر از حد نياز باشد و اين از مصاديق اسراف و تبذير نيست؛ بلکه تکريم است.
4. غريب نوازی کنند و نسبت به مهمانانی که ناشناس هستند مانند شناس چيزی کم نگذارند؛
5. ترس از مهمان غريب را به رويش آشکار نکنند، بلکه ميزبان در مهمان نوازی محبت خود را تمام کند و تکريم و اکرام نمايد. البته مهمان غريب نيز کاری نکند که موجب خوف و ترسی شود، بلکه برای ايجاد آشنايی سخنان بشارت آميز و محبت آميز داشته باشد.

روزنامه كيهان، شماره 21587 به تاريخ 26/12/95، صفحه 8 (معارف)