آشنایى اجمالى با حرکتهاى سیاسى علما و روحانیون

حرکت شیخ کلینى
‌شیخ کلینى (329 -255 هـ) در زمان غیبت صغرى و اواخر حکومت عباسیان حرکت علمی، فرهنگى خود را آغاز کرد و با تدوین کتاب کافی، مبانى و اصول شیعه را حفاظت و گردآورى نمود و در برابر افکار انحرافى قرامطه به کار فرهنگى پرداخت و ردیه‌اى بر آنان نوشت.حرکت‌شیخ کلینى زمینه‌ساز گامهاى بعدى علماى شیعه همچون شیخ صدوق، شیخ مفید و...شد.
حرکت‌شیخ صدوق (381 -306 هـ)
او که در اواخر دوران غیبت صغرى و به دعاى حضرت حجت (ع) به دنیا آمد (306 هـ) منشا یک حرکت علمی، فرهنگى بزرگ در تاریخ تشیع گشت.شیخ با احاطه علمى خود بر احادیث و سیره معصومان (ع) به تدوین، تالیف و نشر کتاب‌هاى مفید اخلاقی، فقهی، همچنین تدریس و تلاش در جهت گسترش مذهب شیعه پرداخت.وى با مسافرتهاى علمى و مناظرات با مخالفان و حل مشکلات مذهب شیعه و پاسخ به و سوالات دینى جهان شیعه پایه‌هاى علمى فرهنگى تشیع را استوارتر ساخت.
حرکت صاحب بن عباد (385 -326 هـ)
وى از علماى قرن چهارم هجرى و هم عصر آل بویه بود.صاحب بن عباد با مقام علمى والایى که داشت‌به وزارت در حکومت آل بویه برگزیده شد و از این راه خدمات بسیارى به تشیع نمود.از جمله نشر و ترویج علم و دانش، ضرب سکه، اصلاح امور کشور، براندازى بدعت‌هاى ناپسند و رسوم ظالمانه، آبادى شهرها، رونق بخشیدن به اقتصاد و ارتباط نزدیک با علماء دانشمندان و بزرگان و استفاده از آنان در جهت اصلاح امور.این تلاشهاى اساسى از یک عالم و دانشمند شیعه و حرکت اصلاحى او تاثیرى ژرف در ادامه حیات اجتماعى شیعیان داشت و در گسترش مذهب اثرى عمیق بر جاى گذاشت.
حرکت‌شیخ مفید (413 -336 هـ)
در عصر او حکومت آل بویه قدرتمند بود و در قسمت‌هایى از ایران و عراق حکم مى‌راند، از طرفى فاطمیان مصر نیز به قدرت رسیده و در جهت احیاى مذهب شیعه تلاش مى‌کردند.شیخ مفید در این دوران بسیار حساس که عقاید انحرافى جهان اسلامى را فرا گرفته بود ظهور کرد و با حرکت فرهنگى سیاسى قدرتمند خود عقاید حق شیعه را با منطق و استدلال قوى ثابت نمود و به دفاع از آن پرداخت.این حرکت نتیجه اقدامات قبلى علماى تشیع بود و خود نیز بر حوادث بعدى و نفوذ شیعه تاثیرى بسزا داشت.وى با بر عهده گرفتن ریاست‌شیعیان، مبارزه کلامى خود را به شکل جامعى ادامه داد و همه مدعیان را مغلوب و منکوب ساخت.در راه اعتلاى تمدن اصیل اسلامى بسیار کوشید و مبادى و مبانى حکومت اسلامى و ولایت فقیه را مستدل به ادله شرعى ساخت.
حرکت‌سید مرتضی
(436 -355 هـ) و سید رضى (406 -359 هـ)
سید مرتضى و سید رضى از شاگردان لایق شیخ مفید، در ادامه حرکت استاد خود بسیار کوشیدند و در گسترش قدرت سیاسى و رشد فرهنگى جامعه تشیع تلاش نمودند.آنان با احداث مراکز علمى فرهنگی، سیاسى همچون احداث کتابخانه‌ها، نقابت و امارت حج، نظارت بر دیوان مظالم کمک به مستضعفان و محرومان و تلاش براى رسمیت‌یافتن مذهب تشیع حرکت‌بزرگى را به انجام رساندند و حلقه دیگرى بر سلسله حرکت علماى تشیع افزودند.
حرکت‌شیخ طوسی
(460 -385 هـ)
شیخ طوسى از تاثیر گذاران بزرگ و برجسته تاریخ تشیع است که در دوران قدرت سلطان محمود غزنوى و به قدرت رسیدن سلجوقیان حرکت علمی، سیاسى و فرهنگى خود را به انجام رساند.وى با تاسیس نخستین حوزه علمیه شیعه در نجف و تالیف و تدریس و تدوین اساسنامه مکتب شیعه و دسته‌بندى عقاید شیعه در اصول و فروع و اصلاح آنها و رهبرى و مرجعیت تشیع و فعالیت‌هاى اجتماعى و سیاسى خود گام بلندى در پیشبرد مکتب تشیع برداشت و با دو کتاب مهم خود تهذیب الاحکام و استبصار، مجموعه کتب روایى مهم شیعه را به چهار کتاب رساند.کتب اربعه از مصادر مهم تشیع است.
حرکت‌خواجه نصیر الدین طوسی
(673 -597 هـ)
خواجه طوسى در زمان هلاکوخان، نوه چنگیز مغول حرکت‌خود را آغاز کرد.او در پرتو افکار بلند و تدبیر و پشت کار خود توانست از ویرانى و قتل عامهاى بیشتر مغولان جلوگیرى کند.همچنین او با تاسیس رصد خانه و فرهنگستان بزرگ مراغه حرکت فرهنگى بزرگى در آن روزگار به وجود آورد و منجمان و فلاسفه و مهندسان و ریاضى دانان و پزشکان و فقها و محدثان بسیارى را به آنجا دعوت نمود و در جهت اصلاح ویرانى‌ها از آنان بهره گرفت و مجد و عظمت گذشته را به ایران اسلامى بازگرداند.
حرکت علامه حلی
(726 -648 هـ)
حسن بن یوسف معروف به علامه حلى در عصر خود منشا بسیارى از کارهاى بزرگ شد.تلاش در جهت تدریس، تالیف، هجرت به ایران و اثبات حقانیت مذهب شیعه براى حاکم مغول، الجاتیو و گرایش دادن او به تشیع و مناظرات علمى با مخالفان و خدمات اجتماعى از جمله فعالیت‌هاى سیاسى فرهنگى اجتماعى این عالم بزرگوار شیعه است.

منبع : روزنامه رسالت

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند. 30 خرداد 1403, 15:48