آثار مکتوب
1 ـ الفصول الغرویّه فى الاصول الفقهیه: وى با پدیدآوردن این کتاب که از مهم ترین کتابهاى مطرح در عرصه اصول فقه است، نام خود را جاودانه ساخت.
در نیمه اول سده دوازدهم هجرى سه کتاب مهم اصولى نگارش یافت: 1 ـ قوانین الاصول (ابوالقاسم میرزاى قمى) 2 ـ هدایة المسترشدین (شیخ محمدتقى ایوانکیفىاصفهانى) 3 ـ الفصول (شیخ محمدحسین). چون الفصول بعد از قوانین، تالیف شد، بیشترین مناقشات علمى و نقض و ابرام هایش ناظر به کتاب قوانین است و بسیار روشن است که این نقادى ها و مناظره هاى علمى، در فرایند شکوفایى دانش تأثیر انکارناپذیرى دارد. این کتاب با فاصله اندکى از نشر در میان مجامع علمى جایگاه والایى یافت.
شهرتش به جایى رسید که مؤلفش به نام آن شناخته شد. نویسنده روضات الجنات مى گوید:
«این اثر اصولى ـ الفصول ـ از بهترین آثار و کتاب هاى دانش اصول است: حاوى اندیشه هاى ژرف و عمیق است، این میراث مکتوب در میان طلاب و فضلاى حوزه هاى علمیه اشتهار فراوانى دارد و یکى از کتاب هاى درسى طلبه ها است. گرچه که دربردارنده تمام مطالب علم اصول نیست.»[22]
به دلیل تدریس الفصول در حوزه ها نقادى ها و ارزیابى هاى زیادى از این کتاب پدید آمد. شیخ مرتضى انصارى در رسائل بارها به بررسى و نقد فصول پرداخت.[23] ملاّ محمدکاظم خراسانىهم در کفایة الاصول در هفتاد مورد اندیشه هاى اصولى صاحب فصول را مطرح نمود.
افزون بر آن از سال 1232ق که این اثر علمى انتشار یافت، مورد عنایت پژوهندگان دانش اصول قرار گرفته، و حاشیه ها و تعلیقه هاى زیادى بر آن نوشته شده است. آقا بزرگ تهرانىدر الذریعه به پاره اى از آنها اشاره مى کند.
1 ـ الحاشیه: شیخ احمد شیرازى شانه ساز.
2 ـ الحاشیه: مولى اسماعیل قره باغى.
3 ـ الحاشیه: میرزا محمدباقر قاضى طباطبایى.
4 ـ الحاشیه: سید اسماعیل مریدى نجفى.
5 ـ الحاشیه: محمدحسن کبّه.
6 ـ الحاشیه: محمدرضا دزفولى.
7 ـ الحاشیه: سید صادق سنگلجى تهرانى.
8 ـ الحاشیه: سید عبدالکریم لاهیجى.
9 ـ الحاشیه: محمدعلى قراچه داغى10 ـ الحاشیه: میرزا فتح الله نمازى ، معروف به شریعت اصفهانى
11 ـ الحاشیه: میرزا محمد تنکابنى
12 ـ الحاشیه: سید محمد تبریزى
13 ـ الحاشیه: میرزا نصرالله شیرازى
14 ـ الحاشیه: على مرندى نجفى[24]
نگاهى به فصول
این اثر اصولى عمیق حاوى اندیشه هاى ابتکارى این اصولى متفکر و تقریباً جامع تمام ابواب مهمه اصول ـ از تعریف علم اصول تا تعارض اخبار ـ است. و مشتمل بر 120 فصل و چند تنبه است. چون نامش: الفصول الغرویه فى الاصول الفقهیه است، به نظر مى رسد تصنیف آن زمانى صورت گرفته که مؤلف در حوزه نجف به درس و بحث اشتغال داشته است. نسخه هاى این اثر با چاپ رحلى قدیمى در بازار نشر موجود است و مشتمل بر 645 صفحه مى باشد. مطالعه و تدریس این کتاب از دیرباز در مراکز علمى و نزد دانش طلبان علم اصول، مرسول و رایج بود، ولى امروزه این اثر به گونه رسمى تدریس نمى شود.
2 ـ مشارع الاحکام: کتابى فقهى و استدلالى است که از باب طهارت آغاز مى شود و تا مسئله مسح در باب وضو امتداد مى یابد. میرزا محمدعلى معلم حبیب آبادى مى گوید:
«من به یک نسخه از این کتاب دست یافتم و آن را مشاهده کردم.»[25]
3 ـ رساله عملیه آخرین اثر قلمى اوست و براى عمل مقلدان نگاشته شد.[26]
منبع:فرهیختگان تمدن شیعه