19 فروردین 1397, 17:25
انسان باید در برابر نعمتها و الطافی که خداوند به وی عنایت میکند شکر و سپاسگذاری نموده و با عمل صالح حق شکر را به جا بیاورد. بدون شک خداوند در برابر نعمت هایی که به ما میبخشد نیازی به شکر ما ندارد و اگر دستور به شکرگزاری میدهد آن هم موجب نعمت دیگری بر ما و یک مکتب عالی تربیتی است، مهم این است که ببینیم حقیقت شکر چیست.
حقیقت شکر تنها شکر زبانی نیست بلکه شکر دارای سه مرحله است: نخستین مرحله آن است که به دقت بیندیشیم که بخشنده نعمت کیست، این توجه و ایمان و آگاهی پایه اول شکر است و از آن که بگذریم مرحله زبان فرا میرسد، ولی از آن بالاتر مرحله عمل است، شکر عملی آن است که بفهمیم هر نعمتی برای چه هدفی به ما داده شده است و آن را در مورد خودش صرف کنیم، که اگر نکنیم کفران نعمت کردهایم.
حضرت امام صادق(ع) میفرماید: کمترین شکر این است که نعمت را از خدا بدانی، بی آنکه قلب تو مشغول به آن نعمت شود و خدا را فراموش مکن و همچنین راضی بودن به نعمت او و اینکه نعمت را وسیله عصیان او قرار ندهی و اوامر و نواهی او را با استفاده از نعمت هایش زیر پا بگذاری و همچنین آن حضرت میفرماید: شکر نعمت آن است که از گناهان پرهیز شود. «شکر النّعمه اجتناب المحارم». و هر گاه انسان نعمتهای خدا را درست در همان هدفهای واقعی نعمت صرف کرد، عملاً ثابت کرده که شایسته و لایق است و این لیاقت و شایستگی سبب فیض بیشتر و موهبت افزونتر میگردد.
اصولاً ما دو گونه شکر داریم: شکر تکوینی و تشریعی. شکر تکوینی آن است که یک موجود از مواهبی که در اختیار دارد برای نمو و رشدش استفاده کند و کفران نعمت سبب میشود که در طول زمان نعمت از او گرفته شود. در جهان نیز انسانها با استفاده از نیروی اراده و اختیار و تعلیم و تربیت تشریعی میتوانند آگاهانه از نعمت الهی استفاده کرده و شکر آن را به جا آورند. برای مثال آن کس که نعمت قدرت را وسیله ظلم و طغیان قرار دهد، در واقع میگوید که لیاقت این نعمت خدا را ندارد و آن کس که از قدرت در مسیر اجرای حق و عدالت بهره میگیرد، در واقع شایستگی این نعمت پروردگار را دارد.
زمانی که انسان در مقام شکر الهی چه با فکر و چه با عمل و چه با زبان بر آید خود این توانایی بر شکر، او را مدیون نعمتی تازه مینماید و به این ترتیب هرگز قادر نخواهد بود حق شکر الهی را ادا کند. حضرت امام سجاد (ع) در این مورد میفرماید: چگونه میتوانم حق شکر تو را به جای بیاورم در حالی که همین شکر من نیاز به شکری دارد. بنابر این برترین مرحله شکرگزاری که از انسان ساخته است این است که اظهار عجز و ناتوانی از شکر نعمتهای او کند.
باز هم از حضرت امام سجاد (ع) است: اشکرکم لله اشکر للنّاس. انسان علاوه بر خداوند باید از زحمات و تلاشها و کمکهای مردم در حق او شکر و سپاسگزاری نماید. به خاطر زحمات والدین خویش، تلاشهای معلمین و استادان علم و کمکها و راهنماییهای مردم بعد از شکر خداوند از چنین انسانهایی نیز تشکر نماید. حضرت علی(ع) میفرماید: هنگامی که مقدمات نعمتهای خداوند به شما میرسد، سعی کنید با شکرگزاری بقیه را به سوی خود جلب کنید، نه آنکه با کمی شکرگزاری از خود برانید. شکر از کسانی که وسیله نعمت شده اند نیز لازم است.
پیامبر اکرم(ص) میفرماید: خداوند هنگامی که به بندهای میبخشد دوست دارد آثار نعمت را بر او ببیند. یعنی شکر عملی نعمتهای الهی این است که در راه مردم و خلق نیز صرف شود. شکر علم یادگیری آن به دیگران، شکر ثروت کمک به نیازمندان و شکر قدرت کمک به مظلومان و مبارزه با ظالمان است.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان