دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 77 نهج البلاغه : مؤمن و ارزش حكمت

حکمت 77 نهج البلاغه موضوع "مؤمن و ارزش حكمت" را مطرح می کند.
No image
حکمت 77 نهج البلاغه : مؤمن و ارزش حكمت

متن اصلی حکمت 77 نهج البلاغه

موضوع حکمت 77 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 77 نهج البلاغه

77 وَ قَالَ عليه السلام فى مثل ذلك الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاقِ

موضوع حکمت 77 نهج البلاغه

مؤمن و ارزش حكمت

(علمى، معنوى)

ترجمه مرحوم فیض

77- امام عليه السّلام مانند همين بيان (نيز در باره حكمت) فرموده است

1- حكمت گمشده مؤمن است (هميشه بايد در پى آن باشد) پس آنرا فرا گير اگر چه از مردم دو رو باشد.

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1122)

ترجمه مرحوم شهیدی

80 [و فرمود:] حكمت گمشده مؤمن است. حكمت را فرا گير هر چند از منافقان باشد.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 373)

شرح ابن میثم

72- و قال عليه السّلام:

الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ- فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاقِ

المعنى

استعار الضالّة للحكمة بالنسبة إلى المؤمن باعتبار أنّها مطلوبه الّذي يبحث عنه و ينشده كما ينشد الضالّة صاحبها.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 281)

ترجمه شرح ابن میثم

72- امام (ع) فرمود:

وَ قَالَ ع الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ- فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاقِ

ترجمه

«حكمت گم شده مؤمن است، پس حكمت را فراگير هر چند كه از شخص منافق باشد».

شرح

كلمه ضاله (گم شده) را براى حكمت نسبت به مؤمن، از آن جهت استعاره آورده كه حكمت خواسته مؤمن است و او در پى آن است و مى جويدش چنان كه صاحب هر گم شده اى، گم شده خود را مى جويد.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 477)

شرح مرحوم مغنیه

78- الحكمة ضالّة المؤمن، فخذ الحكمة و لو من أهل النّفاق.

المعنى

الحكمة رائد كل عاقل مؤمنا كان أم ملحدا، و إنما خص المؤمن بالذكر للإشارة الى ان من طلب الحق لوجه الحق ينبغي أن يكون مؤمنا باللّه و اليوم الآخر، لأن هذا الإيمان حق و عدل، و العلم يؤدي الى الحق و الحقيقة، و الذي يناقض هذا الإيمان هو الفسق و الانحلال، و الخيانة و الاستغلال (و لو من أهل النفاق) و منهم المسيطرون على وسائل الإعلام في هذا العصر. و سبق الكلام عن الحكمة في الرقم السابق بلا فاصل، و بعض الشارحين جمع بين الرقمين لوحدة الموضوع و الهدف.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 263)

شرح شیخ عباس قمی

: 117- الحكمة ضالّة المؤمن، فخذ الحكمة و لو من أهل النّفاق.«» أمر عليه السلام بأخذ الحكمة و تعلّمها أين وجدت، و لو من المنافقين، و رغّب من عساه يستنكف من أخذها من بعض المواضع أن يأخذها من كلّ موضع وجدها.

و كنّى بتلجلجها أو اختلاجها على الروايتين عن اضطرابها، و عدم ثباتها في صدر المنافق إلى أن تخرج إلى مظنّها و هي صدر المؤمن، فتسكن إلى صواحبها من الحكم فيه.

و استعار لفظ الضالّة للحكمة، بالنسبة إلى المؤمن باعتبار أنّها مطلوبه الّذي يبحث عنها و ينشدها كما ينشد الضالّة صاحبها.

و حكي أنّه خطب الحجّاج فقال: إنّ اللّه أمرنا بطلب الآخرة، و كفانا مئونة الدّنيا، فليتنا كفينا مئونة الآخرة، و أمرنا بطلب الدّنيا فسمعها الحسن«»، فقال: هذه ضالّة المؤمن خرجت من قلب المنافق

( شرح حکم نهج البلاغه، ص 98 و 99)

شرح منهاج البراعة خویی

السادسة و السبعون من حكمه عليه السّلام

(76) و قال عليه السّلام: الحكمة ضالّة المؤمن فخذ الحكمة و لو من أهل النّفاق.

اللغة

(الضالّة) ج: ضوالّ مؤنّث الضالّ: الشي ء المفقود الّذي تسعى ورائه.

المعنى

عبّر عليه السّلام عن الحكمة بالضالّة للمؤمن باعتبار أنّ الإيمان مأوى الحكمة و ينبغي أن يكون المؤمن هو الّذي اجتمع شوارد الحكم و حضنها من أن تقع في أيدى المنافقين فجعلوها وسيلة لترويج آرائهم الفاسدة و أغراضهم الباطلة، كما اتّفق في عصرنا هذا من تسلّط الكفار و المخالفين على فنون الحكمة الطبيعيّة، فسادوا بها و ضلّوا و أضلّوا شباب الإسلام.

الترجمة

حكمت گمشده مؤمن است، حكمت را درياب گر چه از أهل نفاق باشد.

  • گمشده مؤمن بود حكمت بگير ور چه در دست منافق شد اسير

( شرح منهاج البراعه خویی ج 21 ص 125)

شرح لاهیجی

(102) و قال (- ع- ) فى مثل ذلك الحكمة ضالّة المؤمن فخذ الحكمة و لو من اهل النّفاق يعنى و گفت عليه السّلام در حديثى مانند حديث سابق كه علم حكمت گم شده مؤمن است يعنى مؤمن متفحّص و طالب و شايق تحصيل او است پس فرا گيريد علم حكمت را و اگر چه از اهل نفاق باشد

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 298)

شرح ابن ابی الحدید

(1 02) و قال (- ع- ) فى مثل ذلك الحكمة ضالّة المؤمن فخذ الحكمة و لو من اهل النّفاق يعنى و گفت عليه السّلام در حديثى مانند حديث سابق كه علم حكمت گم شده مؤمن است يعنى مؤمن متفحّص و طالب و شايق تحصيل او است پس فرا گيريد علم حكمت را و اگر چه از اهل نفاق باشد

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 227)

شرح نهج البلاغه منظوم

[79] و قال عليه السّلام فى مثل ذلك:

الحكمة ضالّة المؤمن فخذ الحكمة و لو من أهل النّفاق.

ترجمه

حكمت گمگشته مؤمن است آنرا فراگير اگر چه از منافقان و دوران باشد.

نظم

  • بهر جا علم و حكمت مى شود يافتتو را بايد بسوى آن عنان تافت
  • منافق گر بحكمت شد مصادفبجهلش علم و حكمت شد مرادف
  • چنان كز خاك بيرون مى شود زرچنان از سينه اش خواهد زند سر
  • دلش از بيم آن در بيم و تاب استهمى از حمل آن در اضطراب است
  • چو بيرون داد و قلبش گشت ساكنشود جايش درون قلب مؤمن
  • چو در بيرون شود از درج با رنجبدرها مى شود انباز در گنج
  • مراد از حكمتى كان اندر اينجاست بدانكه دانش و علم است و تقوا است
  • شناسائى يزدان و امام استكه از آن كار ايمانت تمام است
  • امام عصر خود را هر كه نشناخت بدون او سوى حكمت فرس تاخت
  • همانا خود منافق هست آن مردكه حكمت بايد از دستش بدر كرد
  • هر آن مرديكه ميباشد فروتن بقلبش درّ ايمان كرده مسكن
  • هر آن كس را دلش خالى ز جهل استدلش چون خاك پاك و ارض سهل است
  • چنانكه دانه روى خاك رويا است از آن دل علم همچون عطر بويا است
  • منافق را چو دل چون سنگ وحشى استلذا اين دانه از آن در تحشّى است
  • در آن سنگين درون آن جا نگيرد بسبزى سنبل آن پا نگيرد
  • اگر بويا بود چون عنبر و مشگبماند در دلش چون نافه خشك
  • چو پيدا شد برايش تربتى پاك مصفّا طينتى پر نور ادراك
  • نمايد سخت در آن بيخ و ريشهز گلهايش معطّر جان هميشه
  • حكيم دين ز حكمت درّ ثمين سفت كه حكمت ضالّة المؤمن چنين گفت
  • حكيمان بهر حكمت راه پويندكه تا گمگشته گوهر را بجويند
  • اگر آن درّ بدست كافران است بجويند آن كه خاصّ مؤمنان است
  • خلاصه حكمت گمگشته اين استكه آن مربوط با احكام دين است
  • نه آن حكمت كه هست از خاك يونان قوانينش خلاف شرع و قرآن
  • يكى پويد بدان راه تفلسفيكى جويد و را اندر تصوّف
  • از آن خيزد بسى سرگشتگيها رهش داراى بس گم گشتگيها
  • همه احكام آن با دين بضدّ استخلاف شرع آدابش بجدّ است
  • از اين حكمت سزد دامان رهانى بحكمتهاى دين خود را رسانى

( شرح نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص96-98)

منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

No image

حکمت 139 نهج البلاغه : علمى، اخلاقى، اعتقادى

موضوع حکمت 139 نهج البلاغه درباره "علمى، اخلاقى، اعتقادى" است.
No image

حکمت 289 نهج البلاغه : ضرورت عبرت گرفتن

حکمت 289 نهج البلاغه به موضوع "ضرورت عبرت گرفتن" می پردازد.
No image

حکمت 445 نهج البلاغه : راه غرور زدایی

حکمت 445 نهج البلاغه به موضوع "راه غرور زدایی" می پردازد.
No image

حکمت 423 نهج البلاغه : اقسام روزی

حکمت 423 نهج البلاغه به موضوع "اقسام روزی" اشاره دارد.
No image

حکمت 127 نهج البلاغه : ضرورت ياد مرگ

حکمت 127 نهج البلاغه موضوع "ضرورت ياد مرگ" را بیان می کند.
Powered by TayaCMS