دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 93 نهج البلاغه : ارزش يقين

حکمت 93 نهج البلاغه به موضوع "ارزش يقين" می پردازد.
No image
حکمت 93 نهج البلاغه : ارزش يقين

متن اصلی حکمت 93 نهج البلاغه

موضوع حکمت 93 نهج البلاغه

ترجمه مرحوم فیض

ترجمه مرحوم شهیدی

شرح ابن میثم

ترجمه شرح ابن میثم

شرح مرحوم مغنیه

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

شرح لاهیجی

شرح ابن ابی الحدید

شرح نهج البلاغه منظوم

متن اصلی حکمت 93 نهج البلاغه

93 وَ قَدْ سَمِعَ عليه السلام رَجُلًا مِنَ الْحَرُورِيَّةِ يَتَهَجَّدُ وَ يَقْرَأُ فَقَالَ نَوْمٌ عَلَى يَقِينٍ خَيْرٌ مِنْ صَلَاةٍ فِي شَكٍّ

موضوع حکمت 93 نهج البلاغه

ارزش يقين

(اخلاقى، اعتقادى)

ترجمه مرحوم فیض

93- امام عليه السّلام شنيد كه مردى از حروريّه

(خوارج نهروان كه اجتماع آنان براى مخالفت با امير المؤمنين در صحراى حروراء نزديك كوفه بوده) نماز شب مى گزارد و قرآن مى خواند، پس آن حضرت (در باره سود نداشتن عبادت بى شناسايى امام زمان) فرمود: 1- خوابى كه با يقين و باور (بامام زمان و خليفه بر حقّ) باشد بهتر است از نمازگزاردن با شكّ و ترديد (زيرا مبدأ تعليم عبادات و كيفيّت و چگونگى آنها و يكى از اركان دين امام وقت است و كسيكه در او ترديد داشته باشد نمازگزاردن و قرآن خواندنش درست نيست).

( . ترجمه مرحوم فیض، ج 6 ص 1130)

ترجمه مرحوم شهیدی

97 [و شنيد كه مردى از خارجيان شب بيدار است در نماز و خواندن قرآن، فرمود:] به يقين خفتن به كه با دو دلى نماز گزاردن.

( . ترجمه مرحوم شهیدی، ص 376)

شرح ابن میثم

88- و قال عليه السّلام:

وَ سَمِعَ ع رَجُلًا مِنَ الْحَرُورِيَّةِ يَتَهَجَّدُ وَ يَقْرَأُ فَقَالَ نَوْمٌ عَلَى يَقِينٍ خَيْرٌ مِنْ صَلَاةٍ فِي شَكٍّ

اللغة

الحروريّة فرقة من الخوارج نسبوا إلى حرورا- بمدّ و بقصر- قرية بالنهروان و كان أوّل اجتماعهم بها. و التهجّد: السهر في العبادة.

المعنى

و إنّما كان كذلك لأنّ نوم العالم على يقين منه بما ينبغي تيقّنه و علمه أيضا ممّا ينبغي له، و عبادة الجاهل على شكّ فيما ينبغي تيقّنه من أصول العبادة ممّا لا ينبغي لما فيه من إتعاب البدن من غير فايدة فكان الأوّل أولى و خيرا من الثاني. و أراد ما هم عليه من الشكّ في إمامة إمام الوقت الّذي هو مبدء تعليم العبادات و كيفيّتها، و العلم به ركن من أركان الدين فإنّ الشكّ فيه يستلزم عدم الاستفادة منه و الشكّ في كثير ممّا يحتاج إليه فيه كعلم التوحيد و أسرار العبادات و كيفيّة السلوك إلى اللّه تعالى بطاعته.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 289)

ترجمه شرح ابن میثم

88- امام (ع) صداى مردى از حروريّه را شنيد كه مشغول نماز شب بود و قرآن تلاوت مى كرد، آن بزرگوار فرمود:

نَوْمٌ عَلَى يَقِينٍ خَيْرٌ مِنْ صَلَاةٍ فِي شَكٍّ

ترجمه

«خوابيدن با يقين و ايمان، بهتر از نماز خواندن با شك و ترديد است».

شرح

حروريّه گروهى از خوارج و منسوب به حرورا- به دو صورت: مدّ و قصر- مى باشند حرورا، نام روستايى در منطقه نهروان است كه نخستين بار خوارج در آنجا اجتماع كردند. تهجّد، عبارت از بيدار خوابى براى عبادت است.

براستى كه چنان است، به خاطر اين كه خواب آن كسى كه به آنچه شايسته يقين و آگاهى است، يقين و آگاهى دارد، بهتر از عبادت آن كسى است كه در مواردى از اصول عبادت، شايست را از ناشايست تشخيص ندهد، و بى فايده خود را به زحمت اندازد.

مقصود امام (ع)، آن شك و ترديدى است كه آنان در امامت امام وقت داشتند كه خود اساس تعليم عبادات و كيفيّت انجام آنها است، كه آگاهى بدان ركنى از اركان دين مى باشد، و شك و ترديد در آن باعث عدم استفاده از آن و شكّ در بسيارى از نيازمنديها از قبيل علم توحيد و اسرار عبادات و كيفيّت سلوك و اطاعت پروردگار است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 490 و 491)

شرح مرحوم مغنیه

96- نوم على يقين خير من صلاة في شكّ.

المعنى

قال الإمام هذا حين سمع رجلا من الخوارج يتهجد أي يصلي و يتعبد في الليل.

و اليقين أن تؤمن باللّه كأنك تراه، و من بلغ ايمانه الى هنا لم يقم في وجهه أي حاجز عن العمل بمرضاة اللّه، و يستهين بالموت في هذه السبيل، و تاريخ الشهداء هو تاريخ هذا اليقين، و هو بنفسه عبادة، بل هو المصدر و المنبع الذي تفيض منه العبادات و الصالحات، و اذن فلا عجب اذا كان صاحب هذا اليقين عابدا قانتا في نومه، و كان الشاك عاصيا ضالا في صلاته.

( . فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 273 و 274)

شرح شیخ عباس قمی

شرح منهاج البراعة خویی

الثانية و التسعون من حكمه عليه السّلام

(92) و قد سمع عليه السّلام رجلا من الحرورية يتهجّد و يقرأ فقال: نوم على يقين خير من صلاة في شكّ.

المعنى

قال في شرح ابن ميثم: و (الحروريّة) فرقة من الخوارج نسبوا إلى حروراء بمدّ و قصر قرية بالنهروان و كان أوّل اجتماعهم بها، و (التهجّد) السّهر في العبادة، انتهى.

أقول: الاختلاف الاصولي للخوارج مع سائر الفرق ظهر في أمر الامامة و الخلافة عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله، حيث إنّ الاماميّة يعتقدون بأنها يثبت بالنصّ من النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله و عندهم نصوص متوافرة بل متواترة بأنّ الامام المنصوص عليه من النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله هو عليّ بن أبي طالب عليه السّلام.

و لكن أصحاب السقيفة عقدوا الامامة بالبيعة و ادّعوا عليها إجماع الامّة و جعلوا ذلك أصلا في إثباتها، فقالوا: يثبت الامامة بالبيعة و إجماع أهل الحلّ و العقد من الامّة و لكن ظهرت فتن و أحداث في الاسلام تأثرت بها الخوارج فلم يثبت عندهم النصّ و لم يعتمدوا بالاجماع، فأنكروا أمر الامامة و شكّوا في أمرهم، و أنهم يرجعون في أمورهم إلى من فصاروا من الباغين و المخالفين على حكومة المسلمين، و أحدثوا حوادث صارت فصلا مرعبا من تاريخ الاسلام وفتا في عضد الاسلام القويّ، و كان الخوارج من عبّاد الامّة و قرّائها يقومون اللّيل و يصومون النّهار و لكن لا معرفة لهم بالامام، و بهذا النظر يقول عليه السّلام: لا يقين لهم فلا ينفع صلاتهم و عباداتهم.

الترجمة

آن حضرت شنيد يكى از خوارج حروريه در شب زنده داري خود قرآن مى خواند فرمود: خوابيدن با معرفت و يقين، به است از نماز خواندن در حال شك و ترديد.

( . منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص144و145)

شرح لاهیجی

و سمع رجلا من الحروريّة يتهجّد و يقرأ فقال قوم على يقين خير من صلات فى شكّ

) و شنيد مردى كه از جماعت حروريّه كه طايفه از خوارج باشند كه در منزل حرورا نزديك بكوفه با آن حضرت محاربه كردند نماز شب مى گذارد و قرائت قران ميكند پس گفت (- ع- ) كه خواب كردن با اعتقاد كه اعتقاد بامام زمان و خليفه بر حقّ باشد بهتر است از نماز گذاردن با شكّ يعنى با عدم اعتقاد حقّ كه اعتقاد بامام زمان و خليفه بر حقّ باشد مثل طائفه حروريّه

( . شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 300)

شرح ابن ابی الحدید

93: وَ سَمِعَ ع رَجُلًا مِنَ الْحَرُورِيَّةِ يَتَهَجَّدُ وَ يَقْرَأُ- فَقَالَ نَوْمٌ عَلَى يَقِينٍ خَيْرٌ مِنْ صَلَاةٍ عَلَى شَكٍّ هذا نهي عن التعرض للعبادة مع الجهل بالمعبود- كما يصنع اليوم كثير من الناس و يظنون أنهم خير الناس- و العقلاء الألباء من الناس يضحكون منهم- و يستهزءون بهم- و الحرورية الخوارج و قد سبق القول فيهم- و في نسبتهم إلى حروراء- . يقول ع- ترك التنفل بالعبادات مع سلامة العقيدة الأصلية- خير من الاشتغال بالنوافل- و أوراد الصلاة مع عدم العلم- و هو المعني بقوله في شك- فإذا كان عدم التنفل خيرا من التنفل مع الشك- فهو مع الجهل المحض و هو الاعتقاد الفاسد أولى بأن يكون

( . شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 253)

شرح نهج البلاغه منظوم

[95] و قال عليه السّلام:

و قد سمع عليه السّلام رجلا مّن الحروريّة يتهجّد و يقرأ فقال: نوم على يقين خير من صلاة فى شكّ

ترجمه

و آن حضرت عليه السّلام شنيد كه مردى از حروريّه (فرقه ئى از خوارج كه در حروراء نزديك كوفه باوى جنگيدند) نماز شب مى خواند، و قرائت قرآن مى نمود، حضرت عليه السّلام فرمودند: خواب در حال يقين و اعتقاد (بامام زمان و خليفه رسول اللّه (ص)) بهتر از نمازى است كه شخص در حال شكّ و ترديد بگذارد

نظم

  • يكى مردى حرورى از خوارجز بستر يك شبى گرديده خارج
  • گهى مى بود سرگرم عبادتگهى ميكرد قرآن را تلاوت
  • فكنده خويش را در رنج و آزاربقرآن و نمازش بود اسرار
  • چو محزون صوت قرآن شاه بشنوداز او در باره اش اين گونه فرمود:
  • كه در حال يقين آن كو بخواب استز ايمانش درون چون آفتاب است
  • امام خويش را نيكو شناسا استبفرمانش بهر ره گفت پويا است
  • چنان شخص و چنان خواب است بهتراز آن كس كو برآرد سر ز بستر
  • شبش را با تهجّد بر سر آردنماز و طاعتش نيكو گذارد
  • دلش پر كين و ليكن بر امامشنباشد جز كه در دوزخ مقامش

( . شرح نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص114)

منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

No image

حکمت 139 نهج البلاغه : علمى، اخلاقى، اعتقادى

موضوع حکمت 139 نهج البلاغه درباره "علمى، اخلاقى، اعتقادى" است.
No image

حکمت 289 نهج البلاغه : ضرورت عبرت گرفتن

حکمت 289 نهج البلاغه به موضوع "ضرورت عبرت گرفتن" می پردازد.
No image

حکمت 445 نهج البلاغه : راه غرور زدایی

حکمت 445 نهج البلاغه به موضوع "راه غرور زدایی" می پردازد.
No image

حکمت 423 نهج البلاغه : اقسام روزی

حکمت 423 نهج البلاغه به موضوع "اقسام روزی" اشاره دارد.
No image

حکمت 127 نهج البلاغه : ضرورت ياد مرگ

حکمت 127 نهج البلاغه موضوع "ضرورت ياد مرگ" را بیان می کند.
Powered by TayaCMS