موضوع کلی: علوم قرآنی

موضوع عام: شان نزول ها

نمایه ها: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم - علی علیه السلام - فضائل علی علیه السلام - ولایت علی علیه السلام - جانشینی علی علیه السلام - دعای پیامبر(ص) در حق علی علیه السلام - انفاق علی علیه السلام در رکوع- آیه ولایت.

شان نزول آیه ولایت

روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در مسجد مدينه، نماز ظهر را مى خواند و على علیه السلام نيز در نمار حاضر بود که فقيرى وارد مسجد شده و از مردم خواست كه به او كمك كنند. هيچ كس به او چيزى نداد. دل فقير شكست و عرض كرد: خدايا گواه باش كه من در مسجد رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم درخواست كمك كردم ولى هيچ كس به من كمك نكرد. در اين هنگام على علیه السلام كه در ركوع نماز خود بود، با انگشت كوچكش اشاره كرد. فقير جلو آمد و با اشاره على علیه السلام انگشترى را از انگشتر على علیه السلام را بيرون آورد و رفت. رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم پس از نماز به خدا متوجه شد و عرض كرد: پروردگارا! برادرم موسى از تو تقاضا كرد «رب اشرح لى صدرى و يسرلى امرى و احلل عقده من لسانى يفقهوا قولى و اجعل لى و زير من اهلى ، هارون اخى ، اشدد به ارزى ، و اشركه فى امرى»[1] ؛يعنى: خدایا سينه مرا گشاده دار، كار مرا آسان كن و گره از زبانم بگشا، تا سخنان مرا بفهمند و وزيرى از خاندانم براى من قرار بده. به وسيله برادرم هارون پشتم را محكم گردان و او را در كار من شريك كن. پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم بعد از اين عرض ‍كرد: «اللهم اشرح لى صدرى و يسرلى امرى واجعل لى وزيرا من اهلى عليا، اشدد به ظهرى»؛ پروردگارا سينه ام را گشاده دار، كار مرا بر من آسان گردان، و وزيرى از خاندان برايم قرار بده كه على عليه السلام باشد، و بوسيله او پشتم را محكم كن. هنوز سخن پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به پايان نرسيده بود كه جبرئيل نازل شد، و آيه (مائده / 55) را نازل كرد: «انما وليكم الله و رسوله و الذين آمنو الذين يقيمون الصلوة و يؤ تون الزكاة و هم راكعون»؛ سرپرست و رهبر شما، تنها خدا و پيامبر او و آن ها كه ايمان آورده اند و نماز بپا مى دارند و در حال ركوع (علی علیه السلام ) زكات مى پردازند هستند. بدين ترتيب ولايت و رهبرى علی علیه السلام پس از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم از سوى خدا اعلام گرديد[2].