چقدر زيباست خورشيد هنگامي كه در سينه آسمان پرتو افشاني مي‌كند و نور اميد و گرماي حيات و نشاط را به دلها مي‌پاشد. صفا، صميميت و مهر را در جانها مي‌‌دمد، ولي در اين هنگام با همه لطف و عظمتش مورد بي‌مهري همگان قرار گرفته و كسي به آن توجه نمي‌كند.
اما چقدر غم‌انگيز است غيبت خورشيدي كه ساليان سال است كه غايب شده و هيچ كس نمي‌داند كي ظهور مي‌كند.
خورشيدي كه فروزنده تمام هستي و نور دهنده خورشيد درخشان آسمان و معنا دهنده نور و روشنايي است آن زيبايي كه تمام زيباييهاي جهان به خاطر وجود او موجودند و اگر او نباشند در لحظه‌اي درهم بپيچند و نسيت و نابود شوند. او كه تمام ظلمها و ظلمتها را پايان مي‌دهد. و حكومت‌هاي زر و زور و تزوير را در هم مي‌پيچد. بسياري ادعا مي‌كنيم كه منتظر راستين اوييم. بسياري هم براي فرج آن يار غايب دعا مي‌كنند؛ ولي او پس از چندين قرن هنوز نيامده است!
اشكال از كجاست؟ آيا از جانب خداست كه فيض محض است! و يا از جانب خود امام؟ هرگز! هر چه اشكال هست در ماست و ادعاي ما كه انتظار واقعي نداريم و منتظر واقعي نيستيم. بايد ببينيم انتظار واقعي چيست؟ كه منتظر واقعي چه وظايفي را نسبت به مولا و سرور خود دارد.
مفهوم انتظار:
انتظار يعني چشم به راه بودن براي آمدن فرد غايب و يا توقع تحقق يك آرزو. وقتي عزيز ما غايب است و ما چشم به راه او؛ اينگونه نيست كه بنشينيم و دست روي دست بگذاريم، بلکه بايد برخيزيم و خود و خانه خود را براي استقبال از او آماده كنيم. هر قدر مهمان عزيزتر باشد، ما بايد آمادگي بيشتري براي استقبال از او كسب كنيم و كارهاي بيشتري انجام دهيم. و وقتي فرد منتظر، مصلح كل جهان حضرت حجت ابن الحسن امام زمان (عج) باشد، طبيعتاً وظايف منتظران گسترده‌تر خواهد بود.
اهميت انتظار فرج:
از نظر عقلي درباره اهميت و فضيلت انتظار فرج و ثواب منتظر و فضايل منتظران راستين حضرت بقية الله الاعظم (عج) روايات بسياري وارد شده است. در بعضي از آنها، انتظار فرج از بزرگترين اعمال و عبادات شمرده شده است. امام رضا (ع) از پدرانش نقل مي‌فرمايد كه پيامبر اكرم (ص) فرمود:
«افضل اعمال امت من، انتظار فرج خداوند عزوجل است».[1]
حضرت اميرالمؤمنين (ع) مي‌فرمايند:
«منتظر فرج باشيد و از رحمت خداوند نااميد نشويد به درستي كه خوشايندترين اعمال نزد خداوند عزوجل، انتظار فرج است»[2]
امام صادق (ع) مي‌فرمايند:
«اگر كسي از شما (شيعيان) بميرد در حالي كه منتظر امر فرج امام مهدي (عج) باشد، همانند كسي است كه در كنار قائم (عج) و در خيمه‌اش بوده است»
سپس اندكي درنگ كرد و فرمود:
«نه بلكه مانند كسي است كه در كنار حضرت جنگيده و شمشير زده است».
سپس فرمود:
«نه به خدا قسم، بلكه مثل كسي است كه در كنار رسول خدا (ص) به شهادت رسيده باشد.»[3]
اما از نظر عقلي، نشاط و پويايي بشر در زندگي فردي و اجتماعي، مرهون نعمت اميد و انتظار است و اگر اميد و انتظار از انسان و جامعه رخت بربندد؛ ادامه زندگي براي بشر، بي‌روح، بي‌معنا و بي‌لذت خواهد بود. در اهميت انتظار همين بس كه دشمنان، آن را مانع تسلط خود بر مسلمانان برشمرده‌اند. مثلا "ميشل فوكر" و "كلر بریر" در بحث مبارزه با تفكر مهدي ياوري ابتدا قيام امام حسين (ع) و بعد انتظار امام زمان (عج) را دو عامل مهم پايداري شيعه معرفي مي‌كنند. در كنفرانس تل آوير نيز افرادي مثل "برنارد لوييس"، "مايكل ام‌جي"، "جنشر"، "برونيرگ" و... بر اين نكته تكيه فراوان داشته‌اند.[4]
فيوضات حضرت نسبت به ما:
براي درك بهتر و عميقتر وظايف خود نسبت به حضرت بقية الله الاعظم (عج) و انگيزه بيشتر براي انجام آنها بايد فوايد و فيوضات وجود آن حضرت را نسبت به خويش درك كنيم. حقوق آن بزرگوار بر ما بسيار، و الطاف و مراحمش بيرون از شمار است.
1- نعمت وجود و هستي: خداوند به بركت وجود آن حضرت ما و هر موجودي را آفريد و اگر او نبود؛ خداوند هيچ كس و حتي زمين و افلاك را خلق نمي‌فرمود.[5]
2- نعمت بقا در دنيا: در احاديث بسياري آمده است:
«اگر حجت نبود، زمين اهل خود را فرو مي‌برد»[6]
3- نعمت رزق و روزي: در زيارت ارزشمند جامعه كبيره چنين مي‌خوانيم:
[اي ا‌مامان بزرگوار] خداوند به سبب شما آغاز كرد و به سبب شما پايان مي‌دهد و به سبب شما باران را فرو مي‌فرستد و به شما آسمان را نگه داشته است از اين كه بر زمين فرو ريزد جز به اراده او»
4- هدايت‌هاي معنوي و باطني امام: اساسي‌ترين هدف امام، هدايت انسان‌هاست كه غيبت ايشان هرگز اين وظيفه مهم را ساقط نخواهد كرد. او با تأثير بر قلب انسانهاي لايق آنچه را لازم است در جوامع انساني القا مي‌كند.
5- حفظ و نجات شيعيان از گرفتاري‌ها و شر دشمنان: در توقيع حضرت كه براي «شيخ مفيد» صادر شده فرموده است:
«انا غير مهملين لمراعاتكم ولا ناسين لذكركم ولولا ذلك لنزل بكم الأواء واصطلمكم الاعداء»
مادر رسيدگي و سرپرستي شما كوتاهي و اهمال نكرده و ياد شما را از خاطر نبرده‌ايم كه اگر جز اين بود، دشواري‌ها و مصيبت‌ها بر شما فرود مي‌آمد و دشمنان، شما را ريشه كن مي‌كردند.[7]
پس از دانستن قطره‌اي از اقيانوس بركات و فيوضات وجود آن حضرت مي‌فهميم كه قادر نيستيم حتي گوشه‌اي از آنها را جبران و قدرداني و سپاسگذاري كنيم؛ ولي به هر حال عقل حكم مي‌كند به اندازه توان خود در اين راه بكوشيم.
وظايف ما نسبت به امام زمان (عج):
1- شناخت امام زمان (عج): پيامبر اكرم (ص) فرمود:
«من مات ولم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية»
هر كس بميرد در حالي كه امام زمان خويش را نمي‌شناسد به مرگ جاهلي مرده است.[8]
2- محبت به او به طور خاص: در وجوب محبت به همه ائمه معصومين (عليهم‌السلام) و اينكه دوستي ايشان بخشي از ايمان و شرط قبولي اعمال است، ترديدي نيست؛ ولي در اهتمام به محبت مولايمان حضرت حجت (ع) تأكيد بسيار بيشتري شده است. خداوند در شب معراج به پيامبر (ص) فرمود:
«اي محمد! او را دوست بدار كه من او و محبت او را دوست دارم».[9]
3- دوستي با دوستان و دشمني با دشمنان آن حضرت؛
4- پرهيزكاري و رعايت تقواي الهي: پرواي الهي در همه زمان‌ها واجب و لازم است؛ ولي در دوران غيبت به خاطر شرايط خاص، اهميت بيشتري دارد؛ چرا كه عوامل فرواني دست به هم داده تا انسان‌ها را به بيراهه كشانده گمراه سازند. امام صادق (ع) فرمودند:
«همانا براي صاحب الامر غيبتي هست، پس بنده، تقواي الهي پيشه نمايد و به دين او چنگ بزند»[10]
امام عصر (عج) نيز با توجه به ناگهاني بودن امر ظهور مي‌فرمايد:
«پس هر يك از شما بايد آنچه را كه موجب دوستي ما مي‌شود پيشه خود سازد و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودي ما مي‌گردد دوري گزيند زيرا فرمان ما به يك باره و ناگهاني فرا مي‌رسد».[11]
5- دعا براي تعجيل فرج آن حضرت: دعا براي اين امر، علاوه بر تعجيل در فرج، بركات و نتايج زيادي دارد از جمله: گشايشي كار خود دعا كنندگان. حضرت ولي عصر (عج) مي‌فرمايد:
«اكثروا الدعاء به تعجيل الفرج فان ذلك فرجكم، براي تعجيل در فرج بسيار دعا كنيد كه اين فرج شماست».[12]
زياد شدن نعمت‌ها، دعاي حضرت ولي عصر (عج) در حق دعا كنند و شفاعت وي در قيامت.
مصنف محترم كتاب مكيال المكارم نود فايده را براي دعاي بر تعجيل فرج ذكر و شرح مي‌فرمايد.
6- انتظار و ياد آن حضرت در طول شبانه روز: امام صادق (ع) در این زمینه می فرمایند:
«صبح وشام منتظر فرج باش»[13]
7- دستگيري از ضعفاء فقيران؛[14]
8- صبر بر سختي‌هاي دوران غيبت؛[15]
9- اندوهگين بودن در فراق ايشان؛
10-صدقه دادن براي سلامتي و تعجيل در فرج ايشان؛
11- انجام حج و طواف و زيارت شاهد مشرفه و انجام ساير عبادات به نيابت از آن حضرت؛
12- تجديد بيعت با آن حضرت بعد از فرايض همه روزه و نيز با خواندن دعاي عهد.
13- شناختن علامتهاي ظهور ايشان و تكذيب مدعيان مهدويت يا نيابت.