انتخاب همسر

مرحله انتخاب همسر،مهم‌ترین مرحلۀ ازدواج بوده وهمسر شایسته،عامل اساسی خوشبختی فرد در زندگی زناشویی است. از این رو بایستی جوان،این شعار دینی را «دقت در انتخاب،سهولت در ازدواج» که ناظر بر مناعت وقناعت در مهریه وجهیزیه ونیز دقت در انتخاب همسر می‌باشد، مدنظر داشته باشد. چرا که انتخاب اشتباه،ریشه بسیاری از مشکلات زندگی است.
ملاک‌های انتخاب همسر شایسته
1. دینداری. همسری که پایبند به دین،یعنی اساسی‌ترین مسئله زندگی نباشد، هیچ تضمینی در پایبندی او به رعایت حقوق همسر وجود نخواهد داشت.این عنصر چنان اهمیت دارد که افراد ضعیف الایمان نیز به نقش آن در زندگی پی برده وآن را از ملاک‌های انتخاب خود می‌دانند.در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است:
«علیکم بذات الدین»(1)
«بر شما باد که با افراد دیندار ازدواج کنید»
ونیز فرمود:
«فرد دیندار به زندگی برکت می‌بخشد»(2)
امّا باید دانست که دینداری فقط با نماز وروزه نیست چه ممکن است به جا آوردن آنها از روی عادت باشد. «امانت‌داری»،«وفای به عهد»،«راستگویی» و«رعایت حقوق دیگران» است.(3)
2. اخلاق نیک. اخلاق نیک عبارت است از فضایل روحی وروانی که عادت فرد بر آن قرار گرفته است اخلاق نیک همسران، در زندگی زناشویی که اساس آن مهر وعاطفه وایثار وگذشت است نقش تعیین کننده دارد. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است:
«چنان‌چه فردی به خواستگاری شما آمد واخلاق ودینش پسندیده بود پاسخ مثبت دهید واگر به این دستور عمل نکردید فتنه وفساد در زمین بوجود خواهد آمد.»(4)
3. عقل معاش. عقل چراغی است که جاده زندگی را روشن می‌کند(5) وانسان عاقل،هیچ‌گاه زندگی را به بن‌بست وهلاکت نمی‌رساند.اغلب اختلاف‌های خانوادگی محصول جهالت است.امیرالمؤمنان می‌فرماید:
«بپرهیز از ازدواج با فرد احمق زیرا مصاحبت وزندگی با او بلاست(6) گفتنی است که عقل غیر از علم ودانش است چه بسیارند عاقلان کم سواد وچه بسیارند باسوادان بی‌عقل.»
4. اصالت وشرافت خانوادگی. ازدواج با یک فرد در واقعه پیوند با یک خانواده است چرا که فرد جزئی از خانواده خویش است ونمی‌توان او را جدای از محیطی که در آن پرورش یافته وپس از ازدواج نیز با آنان پیوند خواهد داشت تصور کرد.تأثیر وراثت در شخصیت افراد غیرقابل انکار است وبه همین دلیل است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
«ایّاکم وخضراء الدّمن»
«بپرهیزید از گل‌هایی که در زباله‌ دان روئیده است»
گفته شد منظورتان چیست؟ فرمودند: زن خوبی که در خانواده بد پرورش یافته است.
5. سلامت جسمی وروانی. بعضی بیمار‌ی‌ها قابل درمان بوده ویا تحمل آن بر وی طرف مقابل آسان است. ولی برخی از بیماری‌های جسمی یا روانی مانع انجام وظایف همسری شده وقهراً صدماتی به روابط زوجین وکانون خانواده وارد می‌کنند. بر این اساس که به لحاظ شرعی وقانونی کشف برخی بیماری‌ها از جمله جذام وجنون ونقص عضو ومانند آن پس از ازدواج موجب فسخ نکاح است.
طرفین ازدواج می‌بایست پیش از اجرای عقد از وضعیت جسمی یکدیگر باخبر شوند تا انتخاب یا رد آنان از روی آگاهی در اختیار باشد.
6. زیبایی وحُسن صورت. هر فردی علاقمند است که به همسرش از زیبایی برخوردار باشد زیرا زیبایی یک امتیاز به شمار آمده ومی‌تواند تأثیر به سزایی در پاکدامنی ولذت در زندگی داشته باشد. انسان فطرتاً تمایل دارد شخصی را که برای زندگی مشترک انتخاب می‌کند از هر جهت به ویژه جهات ظاهری دوست داشته باشد.اسلام نیز بر این خواسته فطری صحّه گذاشته ونه تنها اجازه می‌دهد که فرد قبل از ازدواج همسر آینده خود را ببینید وبپسندد بلکه به او توصیه می‌کند تا درباره زیبایی او تحقیق نماید. رسول خدا (ص) فرمودند:
«هرگاه خواستید از زنی خواستگاری کنید همانطوری که از زیبایی صورتش سؤال می‌کنید درباره مویش نیز سوال نمایید.»(7)
البته محدودۀ جواز نگاه به فرد خواستگاری شده ومیزان تأثیر عنصر زیبایی در زندگی زناشویی موضوعی است که در محل خود مورد بحث قرار گرفته است.
7.همتایی وتناسب. ازدواج،پیوند بین دو شخصیت وچند خانواده است.در این ترکیب که بین اجزاء تناسب وهماهنگی وجودداشته باشد به همان نسبت استحکام وشیرینی وفایده بیشتری نصیب طرفین خواهند شد.
از سویی دیگر عدم تناسب بین زن وشوهر از علل عمدۀ ناهنجاری‌ها واختلافات خانوادگی می‌باشد. در پیوند در زندگی،تنها روابط درسی،همسایگی فامیلی نمی‌تواند تناسب لازم را بوجود آورد،بلک عناصر بسیاری در آن دخالت دارد. در اسلام از تناسب زوجین با واژه «کُفْو» بودن تعبیر شده است. این تناسب می‌تواند از جهات متعددی مورد بررسی قرار گیرد.
الف )همتایی دینی واخلاقی
قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
« الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ وَ الطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ »(8)
«زنان آلوده برای مردان آلوده‌اند وزنان پاکیزه برای مردان پاکیزه.»
عنصر دینداری واخلاق همسر که پیش از این گفتیم در صورتی موثر است که در هر کدام از زن وشوهر وجود داشته باشد.
ب) تناسب فکری وفرهنگی
برای ایجاد یک زندگی پویا،پربار وکم اختلاف بایستی زوجین همدیگر را درک نموده وبتوانند تفاهم وشراکت در تصمیمات زندگی داشته باشند. این امر ممکن نیست مگر در سایه همسویی فکری وفرهنگی. امام صادق (ع) فرمود:
«العارفة لاتوضع الا عند العارف»(9)
«زن فرزانه قرار نمی‌گیرد مگر در کنار مرد فرزانه»
ج‌) تناسب جسمی وجنسی
رابطۀ جنسی یکی از ارکان بنیادین زندگی زناشویی است. از این رو تناسب در توانائی‌ها ورضایت جنسی زن ومرد از یکدیگر تأثیر عمیقی در عفت وسلامت خانواده وشیرینی واستحکام زندگی ایفا خواهد کرد،و در مقابل، نارضایتی جنسی عامل مهمی در ایجاد دلسردی،اختلاف وتنفر خواهد بود. چنان‌که یکی از علل سرد مزاجی جنسی،افراد تأثیرات منطقه‌ای و ژنتیکی است از این رو بایستی آن را پیش از انتخاب همسر مورد توجه ودقت قرار داد.
د‌) تناسب سنّی
تناسب سنی در اینجا تنها به معنای تساوی نیست بلکه می‌تواند تفاوت سنی معقول را نیز شامل شود. از آنجائی‌ که مدیریت خانواده بر عهدۀ مرد است وفزونی سن مرد می‌تواند زمینه اطاعت پذیری زن را ونیز پختگی سنی وی وطراوت جسمی زن عامل مهمی در روابط زوجین باشد از این رو روان‌شناسان برآنند که بایستی سن مرد چند سالی بیشتر از سن زن باشد. البته به میزانی که تناسب‌های دیگر از جمله تناسب فکری وجسمی را تحت تأثیر قرار ندهد. این تفاوت سنی بین 3 تا 7 گفته شده است.
ه‌) تناسب در تحصیلات علمی
امروزه گسترۀ عناصر زندگی انسان‌ها بسیار وسیع‌تر از گذشته است. در جامعه متمدن کنونی عناصر مختلف فرهنگی، اقتصادی،سیاسی، اجتماعی فراوانی در درون خانواده تأثیر‌گذار هستند لذا وجود توانائی‌های علمی مشترک زوجین در خانواده امری ضروری است. وحداقل ضرورت مقداری است که از حیث علمی تعادل بین زن وشوهر برقرار باشد وچنین نباشد که یکی از طرفین فاصله علمی فراوانی باطرف مقابل داشته باشد.
1) اصول کافی،ج 5،ص 332.
2) همان.
3) بحارالانوار،ج 68،ص 2 -3.
4) ر.ک:بحارالانوار،ج 100،ص 373.
5) عوالی‌اللآلی،ج 1، ص 248.
6) کافی،ج 5،ص 353.
7) بحارالانوار، ج 103،ص 237.
8) سوره نور، آیه 26.
9) کافی،ج 5،ص 350.
10) ر.ک: کیهان‌نیا،جوانان وازدواج،انتشارات مادر

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند. 30 خرداد 1403, 15:48