چگونه دوستیهایمان را حفظ کنیم
یکی از حکماء میگوید: برای حفظ پیوند دوستی. چندین مسئله را باید در مورد دوستان رعایت کرد:
1. گذشت در لغزشها
2. مخالفت نکردن با گفته و کردار آنها
3. تعریف کردن از حسن نیت آنها
4. درباره نعمتهائی که خداوند به آنها داده است، آنها با او مناقشه و بحث نکنیم
5. آن چه که ناراحتشان میکند انجام ندهیم
6. خود را از دوستان پنهان نکنیم
7. از آنها دوری نکنیم
8. در هر حالی از آنها حیا داشته باشیم (حفظ حرمت نمائیم)
9. با آنها به خوشروئی و بشاشت مواجه شویم
10. با زبان خوش و رسا با آنها صحبت کنیم
11. با دست و دلبازی با آنها رفتار کنیم
12. در وعدههایمان صادق باشیم
13. عهد و پیمان را وفا کنیم
14. اسرار دوستان را حفظ کنیم
15. با ارفاق و مدارا ایثار کنیم
16. عذر آنان را بپذیریم
17. اذیت و آزار آنان را تحمل نمائیم
18. کارهای نیک و پسندیده انجام دهیم
19. با ملایمت دوست خود را تحت حمایت قرار دهیم
20. در کارهائی اشتراکی به بهترین وجه انجام وظیفه دهد
21. خوبیهای دوستان را نشر دهیم
22. کارهای زشت آنان را پنهان کنیم
23. نزد دوستان اظهار شادمانی کنیم
24. دوستان را نصیحت کنیم
25. نصیحت آنان را قبول نمائیم
26. خیر و صلاح را برای دوستان در نظر بگیرد و مراعات نمائیم
27. دوست بداریم برای آنها آنچه را که برای خود دوست میداریم
28. هر کدام از دوستان را به اندازه قدر و منزلتش احترام کنیم
29. هر حالتی را که دوستش به آن عادت دارد او را با همان حالت دیدار کنیم
30. عادتهای او را یکباره و رو در رو به او نگوئیم
31. مطابق اوامر و نواهی دوست عمل نمائیم
32. با قول و عملش موافقت داشته باشیم
رسول خدا (ص) فرمودند:
سه چیز است که دوستی انسان را با برادر مسلمانش صفا میدهد:
1. همیشه با خوشروئی با او برخورد کند.
2. هرگاه در مجلسی با او بنشیند برایش جا باز کند.
3. به آن اسم و نامی که بیشتر آن را دوست دارد او را بخواند و صدا کند.
امام حسن مجتبی (ع) فرمودهاند:
نزدیک آن کس است که مودّت و دوستی او را نزدیک کرده باشد اگر چه نسبت خویشاوندیش دور باشد و بیگانه و دور کسی است که دوستی او را دور کرده و از نظر دوستی بیگانه باشد اگر چه نسبت خویشاوندیش نزدیک باشد....
امام صادق (ع) فرمود:
هرگاه مردی را دوست داشتن او را به دوست داشتن خود آگاهش کن، زیرا این کار دوستی میان شما را ثابت و استوار میکند.(3)
امام ششم (ع) فرمود:
دربارۀ مسائل و زندگی مردم کاوش و جستجو نکن، اگر این کار را بکنی بدون رفیق و دوست خواهی ماند.(4)
صالح بن حکم میگوید:
شنیدم مردی از امام صادق (ع) میپرسید:
شخصی به من میگوید تو را دوست دارم، چگونه بدانم این مرد در این ادعا راستگو است و مرا دوست میدارد؟
امام فرمود: دلت را آزمایش کن پس اگر تو نیز او را دوست داری بدان که او هم تو را دوست دارد.(5)
1) رعد، آیه 25.
2) بقره، آیه 27.
3) کافی، ج 4، ص 459، ح 2.
4) همان، ص 469، ح 2.
5) همان.