كلمات كليدي : ، حضرت ، خصائص ، فضائل ، واجب ، حرام ، مباح
نویسنده : سيد علي اكبر حسيني
پیامبر اسلام علاوه بر انجام وظایفی که بعنوان یک فرد مسلمان، مکلف به انجام آن بودند، موظف به انجام اعمال و احکام دیگری نیز بودند که مختص ذات شریف‌شان بود تا خویشتن خویش را برای کرامت قرب و شرف حضور و افتخار هم کلامی حضرت حق آماده ساخته، قدرت تحمل دریافت وحی الهی و کلام حق در ایشان تقویت گردد.
اعمال و احکامی که حضرت رسول(ص) بدان از سایرین ممتاز گشته‌اند، بسیارند. سیوطی در کتاب معروف خود «کفایة الطالب فی خصائص الحبیب» به هزار مورد از این خصائص اشاره کرده است. که مهمترین این ویژگی‌ها در قالب چهار بخش: واجبات، محرمات، مباحات و فضائل تقسیم می‌گردد:
الف) واجبات:
1- نماز شب: آیاتی چون آیۀ دوم سوره مزّمل
« قُمْ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا»[1]
و نیز آیۀ
« وَمِنْ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا»[2]
بر این امر تصریح دارند که نماز شب بر حضرت واجب بوده است. روایاتی هم از هر یک از فریقین اسلامی در تأیید این وجوب در کتب حدیثی و فقهی معتبر ذکر گردیده است.[3]
علاوه بر این مورد، موارد دیگری نیز در کتب روایی نقل گردیده که وجوبش مختص حضرت(ص) بوده، از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
2- نماز عید قربان.[4]
3- مسواک زدن.[5]
ب) محرمات :
راویان حدیث محرماتی را متذکر شده‌اند که اختصاص به ذات شریعت نبوی(ص) داشته، سایر مسلمانان از این امر مستثنی بوده‌اند؛ این محرمات عبارتند از :
1- مصرف زکات: مصرف زکات به جهت صیانت از مقام عظمای نبوت و حفظ شأن حضرت ختمی مرتبت7 بر حضرت حرام شده بود.[6]
2- صدقات.[7]
3- هدایای کفار و منافقین بر حضرت حرام بوده است.[8]
4- کتابت و شعر نیز بنابر آیات 69و 70 سوره یس و نیز آیۀ 48 سورۀ عنکبوت، بر حضرت حرام بوده است.[9]
5- خائنة الأعین.[10] به این معنی که حضرت به چیزی اشاره بفرمایند در حالیکه علناً خلاف آن را بیان داشته‌اند.
6- ازدواج با زنان اهل کتاب.[11]
7- گفته شده حرام است بر حضرت که هرگاه زره به تن کردند تا دشمن را به خاک هلاکت نیفکنند آن را از تن به در آرند.[12]
علاوه بر این موارد، محرمات دیگری نیز در کتب روایی به پیامبر(ص) اختصاص داده شده است که غالباً مورد اختلاف علمای فرق اسلامی است.
ج) مباحات:
جهت رفاه حال حضرت و آسایش خاطر و نیز جهت سهولت در امرشان، خداوند در اداء پاره‌ای از احکام و تکالیف، تخفیفاتی را برای حضرت در نظر گرفتند که برای هیچ یک از انبیاء الهی و نیز امت شریفش چنین تخفیفاتی را قائل نشده‌اند:
1- روزه وصال: این روزه که از مختصات حضرت نبوی(ص) بوده[13]، بدین گونه بود که ایشان چند روز را به یک افطار روزه می‌گرفتند. ایشان با اینکه روزها روزه بودند، شبها را بدون خوردن و نوشیدن سپری می‌کردند. این روزه بر حضرت مباح بود اما بر امتش حرام است و پیامبر(ص) نیز امت را از این کار نهی فرموده است.[14]
2- جواز ازدواج با بیشتر از چهار زن.[15]
3- خمس.[16]
4- برایشان مباح بود که هر آنچه از غنیمت خواست، برگزیند.[17]
5- ورود به مکه بدون احرام.[18]
6- با نبود شهود هم عقدش منعقد می‌شود[19].
7- قتل در حرم بر ایشان مباح شد. کما اینکه به دستور حضرت ابن اخطل را در حالیکه به پردۀ کعبه در آویخته بود به قتل رساندند.[20]
موارد بسیار دیگری نیز در این باب در کتب حدیثی ذکر شده که مورد اختلاف علمای اسلامی است.
فضائل و کرامات حضرت(ص)
در این قسمت نیز به فضائل و کراماتی پرداخته می‌شود که ذات اقدس الهی حضرت را بدان ممتاز ساخته در حالی که این فضائل و کرامات را برای احدی قبل و بعد او قرار نداد:
1- حضرت خاتم النبیین است.[21]
2- خیر الامم را داراست.[22]
3- شریعتش ابدی است.[23]
4- شریعتش منسوخ کنندۀ تمام شرایع سلف است.[24]
5- کتابش خلاف کتب سایر انبیاء معجزۀ است.[25]
6- برای همۀ مردم مبعوث شده‌اند، او پیامبر انس و جن است.[26]
7- اولی به مؤمنین بر انفس شان است.[27]
8- سید فرزندان آدم است.[28]
9- رحمة للعالمین است.[29]
10- در وصفش دو اسم از اسماء الهی ذکر شده.[30]
11- عزت از آن اوست.[31]
12- فضل عظیم به او داده شد.[32]
13- مقام محمود به او داده شد.[33]
14- به ایشان مقام شفاعت عطا شد.[34]
15- به ایشان کوثر عطا شد.[35]
16- جوامع الکلم یعنی قرآن به او عطا شد.[36]
17- اختصاصش به سبع المثانی.[37]
18- اول کسی که وارد بهشت می‌شود.[38]
19- امتش در قیامت، گواه بر امت دیگرند.[39]
20- سختی‌ها از امتش بر داشته شد.[40]
21- همسرانش ام المؤمنینند.[41]
22- همسرانش بر غیر ایشان حرامند.[42]
23- معراج[43].
و دهها فضیلت و کرامت دیگر که در قرآن و سایر کتب روایی از آن نام برده شد و ما به جهت اختصار از ذکر آن خودداری کرده و به همین مقدار بسنده کردیم.