آموزش فلسفه در جهان سنتی مبتنی بر فرض ارائه حقیقت بود

آموزش فلسفه سنتی، به معنای امروزین آشنایی با اندیشه‌ها، تاریخ ‌شان و پیامدهایشان نیست، بلکه در جهان سنتی، آموزش یک فلسفه به معنای ارائه حقیقت در یک نظام حقیقی و صحیح فکری است.
بحث از آموزش، خود یک بحث فلسفی است و یکی از محوری ‌ترین مسائل "فلسفه علوم تربیتی" پژوهش پیرامون ضرورت‌ها، بایسته‌ها و روش‌های آموزش است. آموزش و به ویژه آموزش فلسفه در عصر مدرن معنایی یکسره متفاوت از این مفاهیم در سده‌ های میانه و کلاسیک دارد.
از سوی دیگر فلسفه به عنوان ریشه معارف بشری خود بر سازنده روش است و روش‌ شناسی صرفا یکی از شاخه‌های آن است که به روش در عام ‌ترین معنای آن، یعنی طریق کسب هرگونه معرفتی می ‌نگرد.
فلسفه اسلامی با نظر در محتوا و متون موجود دانشی سنتی و برآمده از تاریخ اندیشه و اندیشیدن در جهان اسلام است. تبدیل این دانش گسترده به "رشته" آموزشی و نظم و ترتیب بخشیدن به آن برای تدریس و پژوهش پیش از آنکه به امکانات آموزشی و پژوهشی نیازمند باشد، مستلزم تغییر نگرش است.
تاریخ آموزش فلسفه اسلامی را به سه دوره تقسیم کرده‌اند؛ دوره نخست از بدو پیدایش این فلسفه تا حدود دهه سوم قرن چهاردهم هجری شمسی، مرحله دوم بیش از نیم قرن قدمت ندارد، از دهه سوم قرن اخیر تا امروز. دوران سوم نیز عصر حاضر است.
ویژگی اصلی مرحله نخست سنتی بودن آن است. بدین معنا که در این دوره به فلسفه به معنای علم به وجود بماهو وجود نگریسته می‌شود و طبقه‌بندی دانش‌ها، ارسطویی است. تخصصی شدن دانش‌ها رخ نداده است و شاخه‌های گوناگون معرفت، شاخه‌های فلسفه تلقی می‌شدند.
از بررسی متون این دوره‌ها در می‌یابیم که در متون سنتی خبری از تمایز و شاخه‌بندی دانش جدید نیست ضمن آنکه در فلسفه قدیم بسیاری از شاخه‌های امروزین مثل هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و فلسفه‌های مرتبه دوم به صورت امروزین طبقه‌بندی نشده است.
چنانکه در نوشتار پیشین آمد، مطابق این نگرش مکاتب فلسفی گوناگونی پدید آمد که سه جریان عمده مشائی، اشراقی و حکمت متعالیه مهم ‌ترین آنها هستند. براساس همین نگرش است که آموزش معنا می ‌یابد.
آموزش فلسفه سنتی، به معنای امروزین آشنایی با اندیشه‌ها، تاریخ ‌شان و پیامدهایشان نیست، بلکه در جهان سنتی، آموزش یک فلسفه به معنای ارائه حقیقت در یک نظام حقیقی و صحیح فکری است. این امر با توجه به این امر که فلسفه سنتی را کمتر باید به معنای فلسفه (philosophy) و بیشتر به معنای حکمت (wisdom) گرفت، روشن‌تر می‌شود ضمن آنکه از قدیم گفته شده حکمت آموختنی به معنای درس و مدرسه نیست.
همچنین در جهان سنتی چندان سخن از رهیافت‌های گوناگون به مثابه امکان‌های بدیل برای دستیابی به حقیقت نیست بلکه معمولا یک طریق صواب و باقی مسیرها خطا و انحرافی است. به همین دلیل است که در مدارس سنتی مربوط به مرحله اول گذشته از متن محور بودن‌ آموزش، کتاب‌ها نیز به گونه‌ای تدوین شده است که فلسفه راستین را تشریح کند. باز به همین دلیل است که سخن گفتن از تاریخ اندیشه‌ها و مکاتب به شکل امروزین مطرح نبوده است.
ضرورت بازنگری در این سنت دیرپا در غرب از حدود 3 سده اخیر احساس شده است و در کنار اجازه دادن به اندیشمندان برای فیلسوفان اهمیت متون و روش‌های آموزش برای معرفی تاریخ اندیشه و اندیشمندان از یک سو و دسته‌بندی و معرفی دقیق فلسفه‌ها از سوی دیگر احساس شده است. به همین معنا می‌توان مرحله دوم آموزش فلسفه اسلامی را عصرگذار از آن جهان سنتی به دنیای جدید دانست.
نگرش جدید بایسته‌های جدید در آموزش فلسفه را فرارو می‌نهد و بدان به مثابه عرصه امکان‌ها و پرسش‌ها می‌نگرد تا ساحت پاسخ‌های قطعی و یگانه. این نگرش ضمن نیازمندی به بسترها و منابع جدید آموزشی، روش‌های نوین را نیز می‌طلبد.

جدیدترین ها در این موضوع

کتاب موسوعه کلمات حضرت فاطمه سلام الله علیها – ʂجلدی)

کتاب موسوعه کلمات حضرت فاطمه سلام الله علیها – (2جلدی)

16 فروردین 1397, 1:18

کتاب موسوعه کلمات امام سجاد علیه السلام ʂ جلدی)

کتاب موسوعه کلمات امام سجاد علیه السلام (2 جلدی)

مجموعه سخنان امام سجاد علیه السلام- عربی و فارسی 16 فروردین 1397, 1:16

کتاب فرهنگ جامع سخنان امام عسکری علیه السلام

کتاب فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری(ع) به همت گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم(ع) تدوین و با ترجمه حجت الاسلام جواد محدثی از سوی نشر معروف منتشر شده است. 16 فروردین 1397, 1:12

کتاب عيون انوار الرضا علیه السلام

در اعتقاد و باور مسلمانان، زیارت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) از مهم‌ترین و با فضیلت‌ترین اعمال عبادی است، چرا كه زیارت آن بزرگواران از سویی یكی از بهترین راه‌های توجه، توسل و ایجاد ارتباط قلبی و عاطفی با آن بزرگواران است و از سوی دیگر اسباب تبلیغ و گسترش مذهب تشیع را فراهم می‌سازد. 16 فروردین 1397, 1:7

کتاب عرائس الحدیث (المکنون فی الحقائق الکلم النبویه)

این کتاب شامل شرح و تفسیر عرفانی 376 حدیث از کلمات حضرت پیامبر(ص) است که در نوع خود بی نظیر می باشد. 16 فروردین 1397, 1:6

پر بازدیدترین ها

سلسله کتب موسوعه كلمات الرسول الاعظم (ص) ⠕ جلدي)

سلسله کتب موسوعه كلمات الرسول الاعظم (ص) (15 جلدي)

پيامبر اعظم (صلي الله عليه و آله) روح همه انبياء اولياء و شهدا بوده و جان اين جهان است. شريعت او كامل ترين و جامع ترين شريعت ها و در بردارندة همة جنبه هاي فردي و اجتماعي آنان مي باشد، از اين رو چون خود، اعظم رسولان است شريعت او نيز اعظم شرايع است و سيره هاي رفتاري و سلوك هاي فردي و اجتماعي او آيينة تمام نماي انبياي الهي است و سخنان او پيام رسان عظيم ترين مفاهيم الهي و راهنماي كمال و سعادت براي انسان ها است؛ فهم سخنانش انسان ها را از ظلمت ها جهل به نور هدايت مي كشاند و فرموده هايش با فطرت انسان ها هموار بوده و به دل و جان آنها روح عبوديت و ذكر حق القا مي كند. 15 فروردین 1397, 23:34

کتاب پيامبر، نگران شما

پیامبر اکرم (ص) جامعه و انسان را نیک می شناسد و آنچه را بر آن سرشته اند و به سوی آن در حرکت اند، یافته است،چنان که به خواسته ها و نیازهای آنان نیز به روشنی آگاه است. از این رو، می داند چه عواملی سعادت آنها را مورد تهدید قرار داده است و از حرکت کمالی بازشان می دارد. حرص شدید او به هدایت و سعادت آدمیان موجب نگرانی هایی در قلب نازنین وی گردیده است. 15 فروردین 1397, 23:37

کتاب زندگی بدون اسراف

کتاب زندگی بدون اسراف درباره حقیقت اسراف و احکام شرعی مرتبط با آن به نگارش در آمده است. 1 فروردین 1387, 0:0

کتاب شرح صحيفه سجاديه جلد 10- جزء اول

نویسنده ضمن شرح عربی ادعیه به کتاب ملتقطات خود اشاره میکند و به برخی اشعار فارسی نیز به مناسبت اشاره دارد. نویسنده کتاب را در یکی از روستاهای کلین از توابع ری نوشته است 16 فروردین 1397, 0:22

کتاب سنن الرسول الاعظم (عربي)

این کتاب چاپی شامل پنج فصل است: در فصل اول به اوصاف، القاب و ویژگی‌های ظاهری و جسمانی آن حضرت، در فصل دوم به اصول اعتقادی (توحید، نبوت، امامت و معاد) در نگاه پیامبر اعظم، و در فصل سوم به چگونگی عبادت، قرائت قرآن، ذکر و دعای آن حضرت، پرداخته شده است. فصل چهارم که طولانی‌ترین فصل این مجموعة نفیس به شمار می‌آید، به ویژگی‌های اخلاقی و چگونگی معاشرت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی رسول اعظم 9 اختصاص یافته و سرانجام فصل پنجم، درباره احادیثی است که در ابواب مختلف فقهی؛ یعنی در فروع دین از قبیل: طهارت، صلات، صوم، زکات، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، نکاح، قضا، شهادت، حدود و دیات، معیشت و تجارت، از طریق ائمه اطهار: و بعضی از اصحاب، نقل و نحوه عمل و برخورد (سیره و سنت) پیامبر اعظم برای خوانندگان ارائه شده است. 16 فروردین 1397, 0:0

نظر خود را بنویسید!

در حال حاضر هیچ نظری برای این مقاله وجود ندارد.

برای درج نظر خود درباره آموزش فلسفه در جهان سنتی مبتنی بر فرض ارائه حقیقت بود فیلدهای زیر را پر کنید.