قال الله تبارک و تعالی:
«یَومَ تَبیَضّ وُجوهٌ وَتَسوَدّ وُجوهٌ»
(آل عمران/ 106)
خداوند متعال می‌فرماید:
«برخی در قیامت روسفید و عدّه‌ای دیگر روسیاه و سیاه رو هستند»
توضیح:
«روسفیدی و روسیاهی در قیامت»
همان گونه که توحید، بهشت و جهنم در چند بخش در قرآن کریم ارائه شده، اخلاق نیز چنین است. عبادات در سفید رو کردن و روسفید شدن انسان سهم مؤثری دارند.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که:
«وقتی حضرت آدم (ع) به سراغ درخت ممنوع رفت و چیزی را خورد که نباید بخورد، در اثر آن لکّه سیاهی در صورتش پیدا شد، اما پس از چندین نماز، این لکّه سیاه به تدریج زائل شد»[1]
ائمه (علیهم السلام) با این تشبیه معقول به محسوس به ما آموختند که خطیئه و گناه، مایۀ سیه رویی در قیامت است و نماز سهم مؤثری در تبدیل روسیاهی به روسفیدی دارد.
مهمترین عضو ظاهری انسان صورت اوست، به همین جهت انسان هنگامی که شرمنده می‌شود، صورتش عرق می‌کند و سرخ می‌شود؛ نه دست و پای او، ارتباط ویژه‌ای بین صورت و جان آدمی وجود دارد. حیا نیز در چشم ظهور خاصی دارد. در اسلام دستور داده شده است که حتی صورت حیوان را نزنید؛ در قیامت ممکن است همۀ بدن انسان تبه کار سیاه باشد، ولی قرآن فقط از سیاهی صورت او خبر می دهد. قرآن نمی فرماید: عدّه‌ای در قیامت، سیاه پوست محشور می‌شوند، بلکه می‌فرماید: سیاه روی محشور می‌شوند. به این ترتیب می‌بینیم ذات اقدس اله، مسائل اخلاقی را به این برمی‌گرداند که باطن اخلاق بد، جهنم است و حقیقت اخلاق خوب، بهشت است.
منبع: جوادی آملی (آیت الله)، عبدالله، مبادی اخلاق در قرآن، ص 173-172.
[1] . علل الشرائع، جلد 2، صفحه 34، حدیث 2.