دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

مراحل سیر و سلوک

No image
مراحل سیر و سلوک

مراحل سیر و سلوک

صدرالدین محمد بتدریج در علوم متعارف زمان و بویژه در فلسفه اشراق و مکتب مشاء و کلام و عرفان و تفسیر قرآن مهارت یافت. روشهاى گذشتگان را دقیقاً بررسى نمود و موارد ضعف آنها را باز شناخت و مسائل مبهم مکاتب را بخوبى دانست. او اگرچه از مکتب اشراق بهره ها برد ولى هرگز تسلیم عقاید آنان نشد و گرچه شاگرد مکتب مشّاء گردید لیکن هرگز مقید به این روش نشد.

علامه محمد رضا مظفر این بخش از زندگى صدرالمتألهین را اولین دوره زندگانى فکرى و سلوک روحانى او مى شمرد که در درس و بحث و تتبع آثار فلاسفه و سیر در افکار فلسفى و کلامى سپرى نموده و نشانى از ذوق عرفانى و ابتکارات فلسفى در او مشهود نبوده است. صدرالمتألهین خود در مقدمه اسفار مى گوید: «من تمام نیرو و توان خود را در گذشته و از آغاز دوره جوانى صرف در فلسفه الهى نمودم تا حدى که به قدر امکان به آن دسترسى یافتم و در اثر سعى زیاد بخش شایان توجهى از آن نصیبم شد و در آن وادى به آثار حکیمان قبل از اسلام و پس از آن زیاد مراجعه کردم و از نتایج اندیشه هاى آنان بهره ها بردم و از ابتکارات فکرى و اسرار نهفته آنان سود فراوان یافتم و چکیده کتب و رسائل فلسفى یونان و دیگر معلمان بزرگ را به خاطر سپرده، از هر بابى چکیده آن را اختیار نمودم ... و در این مدت صدفهاى پر از مروارید گرانبهاى حکمت و معرفت را از دریاى حکمت به چنگ آوردم.»([1])

البته در آخر همین مقدمه و در مقدمه تفسیر سوره واقعه این دوره یا حداقل بخشى از آن را براى خود نوعى وقفه مى شمرد، نه سیر، و غفلت محسوب مى نماید نه ذکر و فکر. و آن را از باب حسنات الابرار سیئات المقربین جزء ضایعات عمر خود مى داند و مى گوید: «من به دلیل اینکه مقدارى از عمر خود را در بررسى آثار فیلسوف نمایان و جدل و مناظره اهل کلام و دقتهاى علمى و تواناییهاى منطقى و شیوه هاى بیانى آنان ضایع نموده و بر باد دادم همواره به درگاه خدا استغفار مى نمایم. زیرا که در آخر کار و در اثر تابش نور ایمان و تأیید و دستگیرى خداى منّان بر من روشن شد که پاى استدلالیان چوبین و قیاسهاى منطقى آنان عقیم و راه آنان در معرفت حق غیر مستقیم است.([2]) آنگاه چشم باز نمودم و به حال خود نگریستم و دیدم گرچه در شناخت ذات بارى تعالى و تنزیه او از صفات ضعف و نقص و حدوث و نیز در معرفت به معاد و حشر روح انسانى به اندوخته هایى دست یافتم اما از معرفت حقیقى و شهود حق که جز با ذوق الهى و دریافت قلبى حاصل نمى شود دستم خالى است.»([3])

فرزانه اندیشمند حضرت آیت الله جوادى آملى پس از این دوره چهار دوره دیگر را در زندگى مؤسس حکمت متعالیه تصویر مى نماید و این مجموعه را مراحل تحول روحى و جوهرى او مى شمارد([4]) که اگر آن دوره اول را مقدمه سفر اول سالکان عارف به شمار آریم دقیقاً سیر زندگانى عقلى حکیم شیراز با مراحل چهارگانه سلوک و اسفار اربعه عارفان منطبق خواهد بود.

 ,,



[1] -اسفار، ج1، ص4

[2] -همان، ص11

[3] -تفسیر سوره واقعه (مقدمه)

[4] - شرح اسفار، ج 6، بخش اول، مقدمه، ص 49 - 48

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا2

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا2 در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان عبرت‌های عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان عبرت‌های عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه عاشورا و بصیرت

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه عاشورا و بصیرت در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.

پر بازدیدترین ها

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان جلوه های عاشورا؛ بلایای الهی

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان جلوه های عاشورا؛ بلایای الهی در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان کربلا، دوراهی دنیا و آخرت

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان کربلا، دوراهی دنیا و آخرت در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان بررسی ابعاد اخلاقی، عبادی و عرفانی عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان بررسی ابعاد اخلاقی، عبادی و عرفانی عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS