دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

مشایخ

No image
مشایخ

كلمات كليدي : مشايخ،اجازه،حديث،كتابت

نویسنده : مريم مشهدي علي پور

معنای لغوی:مشایخ جمع شیخ و در لغت به مردی که سن او زیاد باشد یا از پنجاه گذشته تا هشتاد سالگی و به صورت کلی آنکه در چهره او آثار پیری هویدا شود، اطلاق می گردد.[1]

معنای اصطلاحی:شیخ در دانش درایة الحدیث بر معنای واحدی دلالت می کنند و به معنی استاد روایت و کسی است که از وی حدیث را فرا می گیرند گفته می شود. ولی معمولاً بر کسانی اطلاق می شود که در این علم مرجعیت علمی حدیث به دلیل کثرت محفوظات روایی و رقت در ضبط و نقل حدیث باشند.[2]

مشایخ حدیث، محل انتشار و اخذ روایات بودند. راویان به طریق گوناگون حدیث را از مشایخ دریافت می کردند. تحمل حدیث راویان از مشایخ گاه به صورت مشافهه، گاه به صورت املاء شیخ بر شاگرد و در مواقعی نیز از طریق اجازه ای بوده که شیخ به شاگرد خود برای نقل روایات صادر می کرده است. وصیت[3]، کتابت[4]، اعلام[5]، و مناوله[6] نیز انواعی دیگر از طریق تحمل حدیث راویان از مشایخ می باشند.[7]

تعبیر مشایخ از حیث رجالی در مورد اساتید حدیث به خودی خود هیچ دلالتی بر مدح یا قبح شخصی ندارد یعنی شیخ حدیث با غیر، هیچ فرقی ندارد. اما راجع به شیخ اجازه (استادی که از نظر علمی مشهور هست و برای راویان اجازه روایت کتب و احادیث را صادر می کند) جمعی از صاحب نظران بر آنند که اشاره به مدح است، بلکه برخی دیگر نیز می گویند اشاره به وثاقت شیخ حدیث می باشد.

شیخ بهایی و ابو علی حائری در مقدمه منتهی المقال این قاعده را از الفاظ دال بر مدح و تعدیل روای و آن را موجب نقل روایت وی دانسته اند.[8] علامه بحر العلوم نیز شیوخیت اجازه را از راههای توفیق راوی می داند وی درباره سهل بن زیاد می گوید: بدان که نقل روایت از سهیل بن زیاد [گر چه گفتیم او ثقه نیست] صحیح است زیرا او از مشایخ اجازه است به جهت این که در طبقه آنها واقع شده پس به صحت روایت ضرر نمی رساند[9]، شهید ثانی نیز، محمد بن اسماعیل نیشابوری را از مشایخ اجازه دانسته و معتقد است که در مورد آنها نیازی بر نص تزکیه نیست.[10]

علامه سید محمد مجاهد نیز آن را نپذیرفته و معتقدند اگر ثابت شود که «مستجیز» (کسی که از شیخ خود اجازه حدیث طلب می کند از ضعفا روایت نمی کند و کسانی را که از ضعفاء روایت می کند طعن می زند) شیوخیت این گونه اشخاص، قطعاً بر توثیق دلالت می کند. خصوصاً زمانی که شیخ اجازه از عالمان مشهور باشد.[11]

ولی در عین حال بعضی از فقها قانون فوق را منکر شده اند و تصریح کرده اند که شیخوخیت اجازه بر توثیق و مدح دلالت نمی کند. چنانکه آیت الله خویی به نقد این قاعده پرداخته است. و معتقدند که شیخوخیت اجازه بر وثاقت و مدح راوی دلالت نمی کند.[12] و بر همین اساس نیز روایات «عبدالواحد بن عدوس» و «محمد بن قتیبه» را رد کرده اند.[13]

قاعده شیوخیت اجازه، از عصر شهید اول مورد توجه فقهاء قرار گرفت و نوعاً نیز آن را مفید توثیق دانسته اند.

به طور کل می توان گفت شیخ اجازه دارای مقامی است که راویان از چنین مقامی برخوردار نیستند.

مقاله

نویسنده مريم مشهدي علي پور
جایگاه در درختواره علوم حدیث - اصول حدیث - اصطلاحات حدیث

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا2

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان نگاه تطبیقی به حادثه عاشورا2 در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان عبرت‌های عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان عبرت‌های عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه عاشورا و بصیرت

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان رابطه عاشورا و بصیرت در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.

پر بازدیدترین ها

No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان شان و منزلت حضرت ابوالفضل علیه السلام در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان درسهایی از عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان جلوه های عاشورا؛ بلایای الهی

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان جلوه های عاشورا؛ بلایای الهی در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان کربلا، دوراهی دنیا و آخرت

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان کربلا، دوراهی دنیا و آخرت در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
No image

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان بررسی ابعاد اخلاقی، عبادی و عرفانی عاشورا

سخنرانی استاد میرباقری با عنوان بررسی ابعاد اخلاقی، عبادی و عرفانی عاشورا در رابطه با موضوع دهه محرم در این قسمت قرار دارد.
Powered by TayaCMS