كلمات كليدي : سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي،توحيدي بدر، محمد سلامتي، بهزاد نبوي، محمد سلامتي، محسن آرمين، سيد مصطفي تاج زاده، هاشم آغاجري، جبهۀ دوم خردا
نویسنده : مهدی نظرپور , لطفعلی لطیفی
سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی از جمله گروه‌هایی است که در جبهۀ دوم خرداد، نقش اساسی ایفا می‌کند. این سازمان، از طریق اعضای کم شمار، ولی پرنفوذ خود، تأثیر فراوانی بر روند حرکت و استراتژی جبهۀ دوم خرداد و نیز تحولات جامعه داشته است.
مجاهدین انقلاب، از بدو شکل‌گیری رسمی تا به امروز بارها دچار تحولات اساسی شده‌اند. هویت این سازمان در حال حاضر با سازمانی که در 1358 ه.ش تشکیل شد، تفاوت اساسی دارد.
ویژگی اساسی اعضای کنونی سازمان این است که هیچ‌گاه در رأس مسایل قرار نگرفتند و همواره به صورت کارگردانان پشت صحنه به عنوان دستیار، معاون و نایب رئیس به شکل «دولت سایه» عمل کردند.
الف) سابقۀ تاریخی
در بین سال‌های 1349 تا 1357 ه.ش هفت گروه مبارز با نظرات و دیدگاه‌های نزدیک به هم در نقاط مختلف کشور و به طور همزمان در حال مبارزه علیه رژیم شاه بودند. این هفت گروه عبارت بودند از: امت واحده، توحیدی بدر، توحیدی صف، فلاح، فلق، منصورون و موحدین.
وجود مشترکاتی مانند اعتقاد به تشکیل حکومت اسلامی، رهبری امام خمینی (ره)، مبارزۀ مسلحانه علیه رژیم شاه و مخالفت با سازمان مجاهدین خلق و نیز تأکید امام خمینی (ره) بر وحدت گروه‌های مبارز سبب گردید این هفت گروه به علاوه اعضای فعّالِ مسلمانِ جدا شده از سازمان مجاهدین خلق، در هفتم فروردین 1358 ه.ش سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تشکیل دهند.
سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، اولین گروه منسجم سازمان یافته پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود که برخی از اعضای آن در تشکیل سپاه، کمیتۀ انقلاب اسلامی، مبارزه با گروه فرقان و افشا و خنثی سازی توطئۀ کودتای نوژه نقش مؤثر داشتند.
ب) اختلافات درونی و انحلال
اختلافات درونی این سازمان در سال 1358 در مورد دو مسأله بروز کرد. مسألۀ اول، انتشار اطّلاعیه به مناسبت روز کارگر بود که عده‌ای بر این اعتقاد بودند که هر نوع توجه به کارگر در روز جهانی کارگر که ملهم از اندیشه‌های مارکسیستی است، نوعی التقاط است. دومین اختلاف در مورد التقاطی، بدعت گذار ویا متفکر و مصلح بودن دکتر علی شریعتی بود.امام (ره) با پیشنهاد اعضای این سازمان آیت الله حسین راستی کاشانی را به عنوان نمایندۀ خود در سازمان منصوب کرد.با ورود نمایندۀ امام (ره) به سازمان، اختلافات به شکل دیگری آغاز شد. و آن در حدودِ وظایف و اختیارات نمایندۀ امام (ره) بود که در نتیجه سه دیدگاه در سازمان به وجود آمد:
1- دیدگاهی که معتقد به ارجحیت حکم حزبی و سازمانی بر نظرات فقهی نمایندۀ امام (ره) بودند. این گروه شامل بهزاد نبوی، محسن آرمین، مصطفی تاج‌زاده، هاشم آغاجری و محمد سلامتی می‌شد.
2- دیدگاه راست که معتقد به ولایت تام وی در سازمان بودند. این گروه شامل آقایان محمدباقر ذوالقدر، حسین فدایی و علی عسگری بود.
3- دیدگاه میانه و بی‌طرف که معتقد بودند هیچ راه‌حلی برای تفاهم دو جناح وجود ندارد. از این رو، خواستار انحلال سازمان شدند.مانند آقایان محسن رضایی و مرتضی الویری.
سرانجام در سال 1365 ه.ش آیت الله راستی کاشانی از نمایندگی امام (ره) استعفا داد و سازمان را نیز منحل نمود.
ج) تشکیل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران و مواضع آن
در سال 1370 ه.ش اعضای استعفا داده سازمان قبلی، شامل بهزاد نبوی، محمد سلامتی، محسن آرمین، سید مصطفی تاج‌زاده، هاشم آغاجری و... به عنوان «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران» به طور رسمی از وزارت کشور اجازه فعّالیّت گرفتند. دبیر کل این سازمان، محمد سلامتی است و از آن تاریخ تا کنون این سازمان با حاکمیت کامل جناح چپ و استراتژی جدید به کار خود ادامه می‌دهد.
این سازمان تاکنون عضوگیری نکرده و تنها از سال 1373 تا اوایل 1381ه.ش هفته نامۀ سیاسی – اجتماعی «عصر ما» را که ارگان رسمی این سازمان بود منتشر کرده است.
در سال 1376در پی حمایت این سازمان از نامزدی آقای خاتمی، پایگاه اجتماعی این گروه افزایش یافت؛ چنانچه در انتخابات مجلس ششم دو نفر از کاندیداهای این سازمان از تهران به مجلس راه یافتند.
مواضع این گروه پس از تجدید حیات در سال 1370 ه.ش بیشتر انتقاد از برخی عملکردهای دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی و جناح راست بود.
پس از دوم خرداد 1376 ه.ش این سازمان به عنوان بخشی از جبهۀ دوم خرداد از شعارهای جامعۀ مدنی، توسعۀ سیاسی و فرهنگی، رقابت سیاسی احزاب و گروه‌ها حمایت کرده است. آنان با تعطیلی نشریات زنجیره‌ای مخالفت کرده آن را غیرقانونی دانستند. هم چنانکه پس از انحلال نهضت آزادی و محکومیت 21 نفر از اعضای آن، رأی دادگاه را محکوم کرد.
بالاخره در تاریخ 29/3/1381 هاشم آغاجری طی سخنانی ابراز داشت سلسله مراتب
و تشکیلات روحانیت تحت تأثیر کلیسای کاتولیک شکل گرفته است او همچنین از مقلّدین
مراجع تقلید، تعبیر به میمون کرد. (برگرفته از کتاب جریان شناسی، مهدی نظرپور و لطفعلی لطیفی)