دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

فرقه زیدیه

No image
فرقه زیدیه

نویسنده : زهرا خليلي

كلمات كليدي : زيديه، زيدبن علي، جاروديه، سليمانيه، صالحيه

«زیدیه» یکی از فرقه‌های اصلی شیعه می‌باشد که معتقد به امامت زیدبن­علی­بن­حسین(ع) است. شیخ مفید درمعرفی زیدیه می‌نویسد: «زیدیه به امامت علی و حسن و حسین و زیدبن­علی (ع) قائل هستند و نیز به امامت هر فاطمی که به خود دعوت کند و در ظاهر عادل،‌ اهل علم و شجاعت باشد و با او بر شمشیر کشیدن برای جهاد بیعت شود.»

زیدبن­علی در سال 122 ه.ق در زمان حکومت هشام­بن­عبدالملک، ‌با وجود منع برادش امام باقر (علیه السلام)، بر ضد حکومت ظالم قیام نموده و به شهادت رسید.

عقاید خاص او از جمله، ‌قیام و خروج علیه ظالمان در هر شرایطی،‌ امکان امامت بدون برخورداری از علم غیب و عصمت و نگرش مثبت او نسبت به شیخین، ‌سبب شد که علی­رغم اینکه خود زید مدعی امامت نبود، پیروان او ‌زید را امام دانسته و بعد از شهادت او در کوفه و عراق و سپس در ایران و یمن مذهب زیدیه را تشکیل داده و دست به قیام­هایی زدند.

مهم­ترین قیام­های زیدیه

1ـ قیام یحیی بن­زید در خراسان در سال 126 ه.ق.

2ـ قیام محمدبن­عبدالله (نفس زکیه) در مدینه در سال 145 ه.ق. باادعای مهدویت.

3ـ قیام ابراهیم­بن­عبدالله در بصره در سال 145 ه.ق.

4ـ قیام حسین­بن­علی (شهید فخ) در مدینه در سال ه169 ه.ق.

5ـ قیام محمدبن­ابراهیم (ابن طباطبا) در کوفه در سال 199 ه.ق.

نخستین فرقه‌های زیدیه:

1ـ جارودیه

پیروان ابی­جارود با این اعتقاد که پیامبر تصریح بر امامت علی، حسن و حسین (علیه السلام) به صورت وصفی و بدون ذکر اسم دارد؛ امامت از اولاد فاطمه خارج نمی‌شود؛ شیخین کافرند.

2ـ سلیمانیه

پیروان سلیمان­بن­جرید که قائلند علی افضل صحابه بود و خطای صحابه از روی اجتهاد بوده و لذا گناهکار نمی‌باشند؛ ‌تبری از عثمان لازم است؛ جنگ کنندگان با علی کافرند؛ ‌بداء و تقیه جایز نیست؛‌ امامت در فرزندان فاطمه منحصر نیست.

3ـ صالحیه

پیروان حسن­بن­صالح که معتقدند: علی افضل صحابه و اولی به امامت است اما بیعت با ابوبکر به خاطر رضایت علی(علیه السلام)‌ خطا نبوده است؛ هر یک از فرزندان حسین قیام به شمشیر کند امام است؛ ‌علم غیب امام نفی می‌شود؛ ‌درباره عثمان باید سکوت کرد.

در قرن سوم فرقه «هادویه»، ‌«ناصریه» و «قاسمیه» شکل گرفت که عقاید نزدیک به امامیه بودند. فرقه هادویه توسط یحیی­بن­حسین در یمن، فرقه ناصریه توسط حسن­بن­علی در ایران و فرقه قاسمیه توسط قاسم­بن­ابراهیم رسی در یمن پایه گذاری شدند.

حکومت‌های زیدیان

1- مغرب

ادریس­بن­عبدالله که بعد از قیام شهید فخ به شمال آفریقا گریخته بود، ‌در سال 172 ه.ق توانست دولت ادریسیان را در مغرب پایه­گذاری کند، اما این حکومت چند سال بعد از ادریس با حکومت فاطمیان مغرب مواجه شد. از سال 305 ه.ق ادریسیان حکومتی نداشتند. سرانجام در سال 375 ه.ق به تاریخ پیوستند.

2- ایران

با آمدن یحیی­بن­عبدالله به دیلم و تبلیغ امامت خویش دیلمیان و مردم طبرستان با علویان آشنا شدند و بعد از شهادت او توسط عباسیان حسین­بن­علی (داعی کبیر) در سال 250 ه.ق با دعوت وبیعت مردم طبرستان،‌ آمل و ساری را تصرف کرد و بیست سال بر شمال ایران حکومت کرد و سپس محمدبن­زید و بعد از او حسن­بن­علی و فرزندان او تا قرن چهارم حکومت زیدیه را بر شمال ایران حفظ کردند و از قرن چهارم، ‌به تدریج از قدرت زیدیان در شمال ایران کاسته شد و سلسله حکومت آن‌ها برچیده شد و ‌با ظهور صفویه کاملا از بین رفته و همه زیدیان به مذهب امامی گرویدند.

3- یمن

یحیی­بن­حسین در سال 284 ه.ق. در صعده یمن با ترویج مذهب هادویه حکومت زیدی را تشکیل داد.بعد از در گذشت او در سال 298 ه.ق ‌تفکر زیدیه دچار افول شد و در سال 444 ه.ق. حکومت زیدی از بین رفت. سپس در سال 594 ه.ق. عبدالله­بن­حمزه قیام نموده و حکومت را به دست آورد. تا قرن دهم حکومت در دست زیدیان بود.در قرن یازدهم یمن به دست عثمانی‌ها افتاد. تا اینکه سقوط عثمانی‌ها زمینه را برای حاکمیت احمد فرزند حمید الدین فراهم کرد.حکومت او نیز با کودتای عبدالله سلال در سال 1385 ه.ق از بین رفته و حکومت جمهوری بر پا شد.بعد از آن با اینکه ائمه زیدیه قدرت سیاسی خود را از دست داده بودند ولی دین خود را حفظ نمودند.

اکنون نیز در یمن و منطقه نجوان و جنوب کشور عربستان مذهب زیدیه پیروانی زیادی دارد.با گسترش وهابیت در جهان،‌ در یمن نیز زیدیان، بیشتر گرایش سلفی‌گری پیدا کرده‌اند و در اصول و عقاید نیز بیشتر به اهل سنت و مذهب شافعی روی می‌آورند ولی گروهی نیز هستند که گرایش‌ هادوی (که شبیه به شیعه امامیه است) دارند.

مقاله

جایگاه در درختواره تاریخچه فرق
جایگاه در درختواره زیدیه

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

مطلب مکمل

فرقه فطحیه Fthyh

فرقه فطحیه Fthyh

نیمه اول قرن دوم از نظر ظهور فرق و مذاهب گوناگون در دامن امت اسلامی بسیار گسترده می‌نماید.

جدیدترین ها در این موضوع

No image

آیت الله حاج میرزا محمد غروی تبریزی (آیت اخلاص)

او يكي از علماي واقعي و زاهد بود و تا آخر عمر، تدريس را ترك نكرد . در سرما و گرما و با كهولت سن، راه طولاني را پياده به مدرسه طالبيه مي آمد . چند بار شاگردانش عرض كردند: «حاج آقا چرا سوار تاكسي نمي شويد؟» فرمود: «من كه توان آمدن دارم، چرا مال امام را خرج كنم؟
No image

حضرت آیت الله حاج میرزا علی هسته ای اصفهانی

مرحوم هسته اي اصفهاني، موقعي كه آوازه و شهرت مرحوم آيت الله شهيد شيخ فضل الله نوري در ايران منتشر شده بود، وارد تهران شد و ابتدا به دروس برخي از اساتيد مشهور تهران رفت، ولي آنان را قابل استفاده براي خود نديد و دروس آنان را قابل مقايسه با اساتيد اصفهان ندانست.
No image

مرحوم حاج عباسعلی حسینی

در این بخش سیره ی تبلیغی مرحوم حاج عباسعلی حسینی بیان شده است.
No image

حاج شیخ حسن حجتی واعظ

رحوم حجتي واعظ، سخنوري بصير، شجاع، بليغ و فصيح بود . هنوز هم بعد از چهل سال از خاموش شدن اين خورشيد درخشان شمال، در افواه و السنه مردم سخن از ملاحت و شيريني سخنان وي مي رود .
No image

امام خمینی (ره) آینه مهر و قهر

امام در طول شبانه روز حتي يك دقيقه وقت تلف شده و بدون برنامه از قبل تعيين شده نداشتند . با توجه به شرايط سني و ميزان فعاليتي كه داشتند، باز هم ساعات خاصي را در سه نوبت - هر كدام، نيم تا يك ساعت - به اهل منزل اختصاص داده بودند كه هر كدام از ما كه مايل بوديم خدمت ايشان مي رسيديم و مسائل خودمان را مطرح مي كرديم.

پر بازدیدترین ها

No image

شيخ جعفر مجتهدي(ره)1

جت الإسلام دکتر محمد هادی امینی، فرزند برومند مرحوم آیت الله علامه امینی صاحب کتاب نفیس «الغدیر» نقل کردند:در سال 1349 هـ ش پس از وفات مرحوم پدرم علامه امینی، به خاطر تألیف و نشر کتابی به نام «قهرمان فخر» که در آن مطالبی بر ضد حزب بعث درج شده بود؛ دولت عراق تصمیم به جلب و محاکمه من گرفت.لذا مجبور به ترک نجف اشرف و عازم ایران شدم و در تهران اقامت گزیدم.
No image

شيخ جعفر مجتهدي(ره)10

زمانی که آقای مجتهدی در قم بسر می بردند، دهه اول ماه محرم در منزلشان مراسم سوگواری و عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) برپا بود، یک روز عاشورا که در خدمتشان بودیم و بیرون اتاق در حیاط، مراسم عزاداری برقرار بود، یکمرتبه حالشان دگرگون شد و شروع به بیان صحنه ای از روز عاشورا نمودند و به طوری آن را مجسم کردند که هر روز عاشورا آن صحنه در نظرم آمده و هرگز آن را فراموش نمی کنم.
No image

حضرت آیت الله حاج میرزا علی هسته ای اصفهانی

مرحوم هسته اي اصفهاني، موقعي كه آوازه و شهرت مرحوم آيت الله شهيد شيخ فضل الله نوري در ايران منتشر شده بود، وارد تهران شد و ابتدا به دروس برخي از اساتيد مشهور تهران رفت، ولي آنان را قابل استفاده براي خود نديد و دروس آنان را قابل مقايسه با اساتيد اصفهان ندانست.
No image

آشنایی با شخصیت شیخ فضل الله نوری (رضوان الله علیه)

راساس اظهار نظر نويسندگان، چنانچه شيخ فضل الله مدتي كوتاه در عتبات درنگ مي كرد، احتمال مرجعيت عامه اش بعد از ميرزاي شيرازي زياد بود، اما آنچه باعث شد وي از سوي ميرزاي شيرازي براي كسب اطلاع دقيق از اوضاع ايران، ترك عتبات كند، اوضاع نگران كننده ايران در اين دوره بود.
No image

صیانت از دیانت در سیره و اندیشه امام خمینی (ره)

در این بخش به موضوع "صیانت از دیانت در سیره و اندیشه امام خمینی (ره)" در راستای بیان سیره تبلیغی علماء وارسته پرداخته شده است.
Powered by TayaCMS