ره توشه هاى زندگى

ره توشه هاى زندگى

علاّمه حلّى در آخر کتاب قواعد، دستور العملى ارزنده براى فخرالمحققین نوشته است که راهگشا و سعادت آفرین براى تمام جوان هاى مسلمان و الگویى زیبا براى پدران و مادران عزیز است. در بخشى از این وصیت نامه که حاوى نکاتى اخلاقى، اجتماعى، فرهنگى و تربیتى مى باشد، آمده است:

«فرزند عزیزم! خداوند تو را بر انجام اطاعتش یارى کند و بر مداومت به کارهاى خیر توفیقت عطا نماید، و تو را به آنچه که مورد رضایت و خواست اوست، رهنمون شود به تمام آرزوهاى نیکت نائل کرده و در هر دو جهان تو را خوشبخت گرداند.

فرزندم! تو را سفارش مى کنم به تقواى الهى، که شیوه پایدار و لازم، و سپرى نگهدارنده از تمام بدى هاست. تقوا پایدارترین توشه اى است که در روز تنهایى و نگرانى به سراغ شخص آمده و او را از غربت تنهایى رها خواهد ساخت. بر تو باد پیروى کردن از دستورات خداوند و انجام کارهایى که مورد رضایت اوست و دورى کردن از چیزهایى که خداوند مکروه مى دارد و از ارتکاب به آنان نهى کرده است.

اوقات خود را در تحصیل کمالات نفسانیه صرف کن و فرصت هاى زندگى را براى کسب فضائل علمى اختصاص بده.

فرزندم! از پستى به قلّه کمال عروج کن، نیکى هاى خویش را به دیگران بذل کن، به برادرانت یارى رسان، بدى ها را با نیکى پاسخ ده و نیکى ها را با سپاسگزارى ارج بگذار.

از دوستى و معاشرت با افراد پست و نادان دور باش زیرا رفتار بد آنان ناخواسته در تو تاثیر خواهد کرد و در مقابل با دانشمندان و اهل فضیلت همنشین و همراه باش.

سعى کن امروزِ تو بهتر از دیروزت باشد و توکل و صبر و رضا را در وجود خویش پیاده کن.

هر روز و شب به حساب نفس خویش رسیدگى کن و بسیار استغفار نما.

از آه مظلوم بترس، به ویژه از یتیمان و بیوه زنان چونکه خداوند متعال در شکسته شدن دل شکستگان ذره اى مسامحه نمى کند. نماز شب را بر خود لازم بدان چونکه رسول بزرگوار اسلام(صلى الله علیه وآله)مردم را به سوى آن تشویق نموده و سفارش فرموده است.

صله رحم را فراموش نکن زیرا عمر را طولانى مى کند. خوش اخلاق و نرم خو باش، چون که پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: «شما نمى توانید با اموال و دارایى خویش به مردم گشایش دهیداما با اخلاق زیبا و برخورد خوب مى توانید آنان را خوشحال کنید.» به فرزندان و اولاد على(علیه السلام) همیشه نیکى کن فقها را تعظیم نموده و دانشمندان را محترم به شمار. پیامبر بزرگوار(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس یک فقیه مسلمان را گرامى بدارد، روز قیامت، آن گاه که خداوند را ملاقات مى کند، از او راضى است اما اگر یک فقیه مسلمان را توهین نماید، خداوند بر وى خشمناک خواهد بود. در افزایش دانش خویش و فهم معارف دینى و تفقه در آن تلاش کن چون که فقهاء وارثان پیامبران هستند.

از کتمان علم و پنهان کردن معلومات خویش بپرهیز و آن را به تشنگان معرفت بذل کن زیرا خداوند در قرآن کریم چنین فرموده است: کسانى که دلایل روشن، و وسیله هدایتى را که نازل کرده ایم، بعد از آن که در کتاب براى مردم بیان نمودیم، کتمان کنند خدا آن ها را لعنت مى کند.^([21])

و این دانشمندان کتوم را لعنت نموده و از سویى دیگر پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) هم فرموده: علم و حکمت را به غیر اهلش نسپارید که نوعى ستمگرى است.

همچنان که اگر دانش را از اهل آن دریغ داشته و پنهان کنید، نوعى ظلم محسوب مى شود. تلاوت قرآن و و تفکر در معانى آن و اطاعت از دستورات آن را در برنامه زندگى خویش قرار بده! تحقیق و پژوهش در احادیث نبوى و بررسى معانى آن را سرلوحه کارهاى خود بگردان و من در این مورد کتاب هایى را برایت تألیف کرده ام. تا این جا سخنانى بود که بهره آن براى تو بود.

اما آنچه که به من مربوط مى شود و سود آن براى من باز مى گردد: عهد کن در بعضى اوقات به من طلب رحمت کنى و ثواب بعضى از طاعات خویش را براى من قرار بده، اگر مرا کم تر یاد کنى اهل وفا ترا به بى وفایى متهم مى سازند.

و اگر زیاد از من سخن بگویى، بلند همتان تو را به عجز و ناتوانى نسبت خواهند داد. سعى کن مرا در خلوت ها و بعد از نمازها به یاد آرى. قرض هاى واجب مرا ادا کن! به قدر امکان به زیارت قبر من بیا و چیزى از قرآن برایم بخوان! کتاب هاى ناقص مرا بعد از مرگ کامل کن! آن ها را باز بینى نموده و نواقص و اشتباهاتش را برطرف ساز! فرزند عزیزم! این ها وصیت هاى من به تو بود. تو را به خداوند بزرگ مى سپارم. والسلام علیک و رحمة الله و برکاته.»^([22])

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه