خروج از مسجد
موارد مجاز خروج از مسجد؛
62- در موارد ذیل معتکف مى‌تواند از مسجد خارج شود:
* براى گواهى دادن در دادگاه.
* براى تشییع جنازه، در صورتى که میت یک نحو وابستگى به معتکف داشته باشد به طورى که شرکت در( آیات عظام اراکى، گلپایگانى ، خویى: خارج شدن ازمسجد براى شرکت در تشییع جنازه مطلقاً جایز است.) تشییع جنازه او از ضرورتهاى عرفى او به حساب آید.
* و براى انجام سایر کارهاى ضرورى عرفى یا شرعى، خواه واجب باشد یا مستحب ، مربوط به امور دنیوى باشد یا اخروى ولى مصلحتى در آن نهفته باشد.
( آیت الله اراکى، آیت الله خویى: براى شرکت در نماز جماعت نیزمى تواند از مسجد خارج شود.
آیت الله سیستانى: در صورتى که ناچار باشد بیرون رود. )
63- و در این موارد ، بر معتکف واجب است از مسجد خارج شود:
* براى انجام غسل جنابت.
* براى پرداخت طلب دیگران ، در صورتى که نتواند در مسجد آن را بپردازد.
* براى انجام کار واجب دیگرى که لازم باشد از مسجد خارج شود.
64- کسى که خارج شدن از مسجد بر او واجب شده باشد ولى تخلف کند و خارج نشود، هر چند گناه کرده است ولى اعتکاف باطل نیست، مگر کسى که با حال جنابت در مسجد توقف کند.
مواردی که در بیرون از مسجد لازم الاجراست؛
65- اگر به جهت ضرورت از مسجد خارج شد، این امور را باید مراعات کند:
* بیش از مقدار ضرورت و نیاز بیرون مسجد نماند.
* در صورت امکان زیر سایه ننشیند.
( آیات عظام، خویى ، گلپایگانى ، اراکى: و زیر سایه راه نرود.
آیت الله صافى : بنابر احتیاط واجب زیر سایه راه نرود و مطلقاً زیر سایه ننشیند. )
* بلکه مطلقاً ننشیند،مگر در حال ضرورت.
* بنابراین احتیاط واجب نزدیکترین راه را انتخاب کند. ( آیت الله مکارم : انتخاب نزدیکترین راه واجب نیست، مگر آنکه اختلاف دو راه بسیار زیاد باشد.)
احکام خروج از مسجد؛
66- اگر به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و به قدرى طول بکشد که صورت اعتکاف بر هم بخورد، اعتکاف باطل است .
67- اگر به سبب فراموشى از مسجد خارج شود، اعتکافش باطل نیست .
(آیت الله خویى ، آیت الله سیستانى : باطل است .
آیت الله گلپایگانى: بنابر احتیاط واجب باطل است. )
68- س: اگر کسى از روى فراموشى محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمى دارد؟
آیت الله تبریزى :ظاهر این است که اعتکافش باطل مى شود.
69- س : در چه مواردى خروج از مسجد مبطل اعتکاف است؟ و در چه مواردى مبطل نیست؟
آیت الله صافى: اگر عمداً و اختیاراً بدون ضرورت عقلى یا شرعى یا عادى خارج شود، اعتکاف باطل مى‌شود و اگر براى امورى که ذکر شد بیرون رود یا او را اکراه بر بیرون رفتن نمایند باطل نمى‌شود، ولى اگر نسیاناً از راه فراموشى بیرون رفت اگر اتمام آن واجب شده باشد، تمام کند و اگر اعاده واجب باشد اعاده نماید.
آیت الله بهجت: خروج از مسجد با عمد و اختیار مبطل است.
آیت الله مکارم : عمداً و اختیاراً نباید از مسجد خارج شود ولى در مواردى که ضرورت شرعى یا عرفى داشته باشد مانعى ندارد؛مانند بیرون رفتن براى قضاى حاجت و غسل جنابت و مانند آن یا امثال تشییع جنازه نزدیکانى که اگر در آن شرکت نکند امر شایسته‌اى نیست.
70- س: در مواردى که مى‌توان از مسجد خارج شد آیا مى‌توان نشست یا در سایه رفت یا در جماعت حاضر شد؟
آیت الله صافى: جواز بیرون رفتن براى جماعت مورد اشکال است.
71- س : خارج شدن معتکف از مسجد در موارد ذیل چه حکمى دارد؟
الف : براى وضو و غسل مستحبى و مسواک زدن.
ب : جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غیر ضرورى و امور متعارف.
ج : جهت دیدار با خانواده در بیرون و در حیاط.
آیت الله خامنه‌اى:
الف - جایز است اما زیاد معطل نشود.
ب - در موارد ضرورى اشکالى ندارد و در موارد غیر ضرورى اگر امور مستحبى را در بر بگیرد و طول هم نکشد اشکالى ندارد.
ج - در بعضى موارد اشکالى ندارد، مثل رسیدگى امور خانواده و دیدن فرزندان که عدم دیدار باعث مفسده و اشکالاتى مى‌شود.
آیت الله بهجت: ضابطه کلى در موارد جواز خروج نیست، هر کارى که خروج براى آن عقلاً یا شرعاً یا عادتاً لازم است از امورواجبه باشد یا راجحه چه متعلق به امور دنیا باشد یا امور آخرت ولى باید اقرب طرق را مراعات نماید و اقتصار کند بر مقدار حاجت و ضرورت، البته خروج هم به قدرى طول نکشد که محو صورت اعتکاف شود.
آیت الله سیستانى: به احتیاط واجب جایز نیست،مگر در مورد حاجت ضرورى باشد.
آیت الله تبریزى : خارج شدن معتکف از مسجد در موارد مذکور جایز نیست.
آیت الله فاضل: مانعى ندارد، ولى تلاش کنند این امور با سرعت انجام شده و هر چه سریعتر به مسجد برگردند.
آیت الله مکارم:
الف - براى وضو و غسل مستحبى اشکالى ندارد و براى مسواک که مقدمه آن باشد نیز اشکالى ندارد.
ب - اشکال ندارد.
ج - اشکال دارد.